چند روز قبل، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، فهرستی از افراد موسوم به روانشناسنماها را معرفی کرد که سروصدای زیادی در رسانهها داشت
شفاآنلاین>سلامت> چند روز قبل، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، فهرستی از افراد موسوم به روانشناسنماها را معرفی کرد که سروصدای زیادی در رسانهها داشت. در تکمیل این فهرست اعلامی، این سازمان توضیح داده است که با چه استدلالهایی، این افراد را در فهرست افراد فاقد مجوز لازم برای ارائه خدمات سلامت روان به مردم میداند.
به گزارش شفاآنلاین: محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در ابتدا با اشاره به جایگاه قانونی و رسمی این سازمان، گفت: «در کشورهای مختلف، قوانین سختگیرانهای برای ارائه خدمات روانشناسی وجود دارد و مجلس شورای اسلامی، ساماندهی صنوف را انجام داد و قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره را تصویب کرد.»
وی افزود: «روانشناس کسی است که باید حداقل مدرک
فوق لیسانس در یکی از شاخههای روانشناسی داشته باشد و مدرکش به تایید وزارت علوم رسیده باشد و صلاحیت لازم را با گذراندن دوره در این سازمان دریافت کند. چنین فردی حتی با داشتن مدرک نیز باید مجوز لازم را از این سازمان برای فعالیت داشته باشد. تنها مرجع نظارت بر فعالیت روانشناسان بر عهده سازمان نظام روانشناسی و مشاوره است و هیچ نهادی نمی تواند چنین کاری را انجام دهد.»
حاتمی با اشاره به اینکه برخی مجوز مراکز را از برخی مراجع و سازمانها گرفتهاند، افزود: «افرادی هستند که بدون هیچگونه مدرک روانشناسی به خدمات میپردازند. این افراد متخلف، دانش لازم را ندارند و برخی نیز عضو سازمان هستند، اما مجوز فعالیت ندارند.»
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تصریح کرد: «برخی از افراد اعلام شده نیز عذرخواهی کردند و برخی نیز صفحات مجازی خود را تغییر دادند.»
وی گفت: «رسانهها از حرکت مورد تایید مردم در خصوص معرفی روانشناسنماها حمایت کنند. از رسانه ملی میخواهیم مطالب بیشتری در خصوص نیازهای مردم در زمینه روانشناسی منتشر کنند؛ ضمن اینکه از قوه قضاییه میخواهم اهتمام بیشتری داشته باشند.»
حاتمی گفت: «از دولت و رئیس جمهور میخواهم قانون بیمه پایه را انجام دهند، چراکه مردم در شرایط بحران قرار دارند و نیازمند خدمات روانشناسی هستند.»
وی با بیان اینکه ۱۰۰ صفحه اینستاگرامی روان شناسنماها ۳۵ میلیون فالوور داشتند، افزود: «از نهادهای دولتی میخواهیم به موضوع خدمات روانشناسی تخصصی نگاه کنند و به هر فردی مجوز ندهند. افرادی هستند که در خصوص معرفی افراد فاقد صلاحیت تهدیدهایی داشتند، اما میگوییم این خواسته مردمی و جریان فراگیر است.»
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در پاسخ به این پرسش مبنی بر فعالیت برخی افراد مشهور و ادعای آنها مبنی بر اینکه مدرک از خارج کشور دارند، گفت: «داشتن مدرک دانشگاهی با گذراندن دوره و کارگاه فرق میکند و باید اعتبار بخشی شود و در بوردهای تخصصی قبول شوند.»
وی گفت: «دکتر هلاکویی عذرخواهی کردند و اعلام کرد که دکترای اقتصاد و جامعه شناسی دارم و روانشناس نیستم. دکتر انوشه نیز به طور کلی هیچگونه پرونده و مدرکی در سازمان نظام روانشناسی ندارد و حتی به سازمان تعهد دادهاند تا فعالیت نکنند، اما در حوزه روانشناسی فعالیت کرده است.»
وی با بیان اینکه اگر افراد مدعی مدرکی دارند ارائه کنند، ابراز کرد: «از این افراد تاکنون هیچ مدرکی دریافت نکردهایم.»
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره با تاکید بر اینکه ما چیزی به نام روانشناسی اسلامی نداریم، گفت: «باید در بستر فرهنگ اسلامی کشور ارائه خدمات شود.»
حاتمی با اشاره به فعالیت برخی افراد در قالب خدمات روانشناسی و کنکور هم گفت: «در کنکور نیز رانت کنکوری قویتر است. گروه رانت کنکوریها به جایی وصل هستند و حتی آموزش و پرورش نیز گفته زورمان به آنها نمیرسد.»
وی تاکید کرد: «مطالب آقای هلاکویی غیر علمی است و اسامی که معرفی کردیم غیر روانشناس هستند و مدرک علمی نداشتند.»
همچنین محمد باقر حبی، معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی نیز با اشاره به وظیفه این سازمان در ارائه خدمات روانشناسی و دفاع از حقوق صنفی روانشناسان، گفت: «رکن چهارم سازمان، دفاع و صیانت از مرزهای حرفهای و پیشگیری از تخلفات و عدول از اخلاق حرفهای است.»
وی با اشاره به مرزهای حرفهای روانشناسان، افزود: «یکسری مرزهایی داریم که قوانین جاری کشور، عدول از آنها را جرم میداند. باید از صیانتهای حرفهای، قانونی، فرهنگی و صیانتهای دینی حفاظت کنیم.»
معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بیان داشت: «وقتی مرزهای اعلامی را یک روانشناس داشته باشد، گواهینامه حرفهای میدهند و اگر عدول کند بر اساس ماده ۱۹ قانون سازمان شامل محدودیتهایی میشود.»
حبی متذکر شد: «ما جزو معدود سازمانهایی هستیم که پروندههایی با صدها ساعت مورد برسی قرار میگیرد و این کار بسیار تخصصی انجام میشود.»
وی با اشاره به فعالیتهای غیر مجاز روانشناسی، ابراز کرد: «این افراد مرزهای تخصصی را رعایت نکردهاند. بدون مجوز وارد شدن به این حوزه یک نوع جرم است و از نظر فرهنگی و اعتقادی آسیبهایی وارد میکند.»
معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی با اشاره به بررسی مدارک افراد در کمیتههای تخصصی، افزود: «وقتی کسی نمیخواهد وارد این چارچوب شود و بر اساس ظن خود عمل کند با آن برخورد میشود. افراد فاقد صلاحیت حرفهای دوست ندارند در یک چارچوبی فعالیت کنند.»
حبی با بیان اینکه صلاحیت حرفهای افراد دارای شرایط کار نیز مورد رصد قرار میگیرد، تصریح کرد: «باید در چارچوب قانونی فعالیت داشته باشیم. همه دنیا این ضابطه را دارند که باید مطابق با قانون آن جامعه فعالیت داشته باشیم.»
وی ادامه داد: «اکثر تخلفات در حیطههای خارج از قوانین ما فعالیت داشته و اتفاق افتاده است.باید روانشناس، آسیب شناسی روانی و تکنیکها و خط قرمزهای درمان را بداند.»
حبی با بیان اینکه حدود هفت هزار فرد و همچنین وبسایت را بررسی کردهایم، گفت: «دهها کارشناس، پیگیری حقوقی انجام دادند و برخی با توصیههای ما عضو شدند، اما برخی نخواستند وارد صلاحیتهای حرفهای ما شوند. در دو سه سال اخیر روی این موارد به صورت شبانهروزی کار کردیم تا اسامی روانشناسنما به درستی اعلام شود و بقیه اسامی نیز به مرور اعلام خواهد شد.»
کلاهبرداری و سودجویی در حوزه خدمات سلامت روان
ارائه خدمات مشاوره در فضای مجازی، فرصتی را فراهم آورد که عدهای با وجود آنکه دانشی در حوزه سلامت روان نداشتند، صرفا با بیان حرفهای زیبا، هیجانی، بدون پایه علمی و یا در اصطلاح با شیوه «روانشناسی زرد»، انبوهی فالوئر در فضای مجازی جذب کنند و از طریق همین دنبال کنندهها برای خودشان مشتری دست و پا کنند. برخی مشاوران و مسئولان از دستگاه قضا درخواست کردهاند تا به موضوع دفاتر غیرمجاز مشاوره و روانشناسی و سوءاستفاده برخی از عنوان مشاور و روانکاو در فضای مجازی ورود کند.
درواقع ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره در فضای مجازی، باعث شد که عدهای با سوءاستفاده از این شرایط، خود را به عنوان روانشناس و مشاور به مردم معرفی کنند و از همین طریق، جیب مردم را خالی کنند.
این افراد در فضای مجازی با فعالیت خود اقدام به کلاهبرداری و سودجویی از متقاضیان میکنند. بیشتر این افراد مدارک علمی لازم را برای ارائه خدمات مشاورهای ندارند، به طوری که بدون داشتن تابلوی رسمی مشغول به کار هستند و در عین حال در بستر فضای مجازی، اقدام به تبلیغ و معرفی خود میکنند. به همین دلیل خانوادهها برای دریافت خدمات روانشناسی حتما از مجوز مراکزی که به آنها مراجعه میکنند اطمینان حاصل کنند تا در آینده به دنبال دریافت اطلاعات نادرست در زندگی فردی و مشترک دچار مشکل نشوند.
برخی از روانشناسان زرد مدرک روانشناسی ندارند و با گفتن مطالبی مانند به سرعت پولدار شوید، موفقیت شما را تضمین میکنیم، ۱۰ روش برای رسیدن به اهدافتان و ... اقدام به جذب مخاطب میکنند. روانشناسی زرد با استفاده از اغراق و فریبها تلاش میکند تا بر مخاطب خود القا کند که همهچیز به سرعت درست میشود و میتوان راه صد ساله را در یک شب طی کرد.
روانشناسی زرد در اصل به دلیل کسب درآمد شکل گرفته است. روانشناسی زرد میتواند شبیه یک مخدر زودگذر برای شنونده عمل کند و جلوی گامهای رو به جلو را در افراد بگیرد. یکی از مشکلات روانشناسی زرد در این است که توصیههایی کلی برای عموم دارد. چنین چیزی اشتباه است و هرکس داستان زندگی خود را دارد. با یک نسخه دارو نمیتوان به جنگ تمام بیماریها رفت.
جدای از سوء استفاده روانشناسان قلابی در فضای مجازی، بسیاری از صاحبنظران نظام سلامت تاکید دارند که باید از دانش مشاوران و روانشناسان واقعی در سطح گستردهتری استفاده شود.
مریم حبیب، مشاور ازدواج نیز به گوشهای از مشکلات مشاوران و رواندرمانگران اشاره میکند و میگوید: «اول اینکه هنوز فرهنگ مراجعه به مشاور و روانشناس، بخصوص در شهرهای کوچکتر نهادینه نشده است. عدهای هنوز فکر میکنند که اگر به مشاور مراجعه کنند، پولشان را دور ریختهاند و از اهمیت این خدمات بیاطلاع هستند. در این زمینه نیاز است که رسانهها در سطح وسیعتری به اهمیت خدمات مشاوره و روانشناسی بپردازند.»
او با اشاره به ضرورت نظارت بیشتر بر تعرفههای خدمات مشاوره و رواندرمانی، یادآور میشود: «گاهی برخی مشاوران و روانشناسان، یک رویکرد جدید درمانی را به انحصار خود درمیآورند. حتی گاهی دیده شده است که آنها مبالغ هنگفتی از مراجعه کننده دریافت کردهاند. باید نظارتی وجود داشته باشد تا از دریافت تعرفههای اضافی جلوگیری شود. گاهی نیز برخی مشاوران کمتجربه صرفا به واسطه ارتباط با کلینیکها جذب بازار کار میشوند، در حالی که برخی از مشاوران و روانشناسان حاذق ممکن است به دلیل نداشتن چنین ارتباطاتی، نتوانند در بازار کار فعال باشند. متاسفانه در اغلب موارد هم مراجعه کننده نمیداند که مدرک تحصیلی درمانگرش چیست و هر ادعایی که درمانگر مطرح کند، چندان برای مراجعان قابل تشخیص نیست.»
این مشاور ازدواج با اشاره به خلاء پوشش بیمهای خدمات مشاوره و رواندرمانی، گلایه میکند: «هزینه مشاوره و رواندرمانی برای بسیاری از مراجعان، رقم چشمگیری است. در غیاب پوشش بیمهای، خیلی اوقات شاهد هستیم که ارجاع به مشاوران و روانشناسان شکل نمیگیرد. جلسات مشاوره و رواندرمانی هم اینطور نیست که در یک جلسه جواب دهد و گاهی نیاز است که مراجعه کننده چندین ماه به درمانگرش مراجعه کند. همین موضوع نیز هزینههای مشاوره را افزایش میدهد.»
او یادآور میشود: «گاهی در برخی مراکز مشاوره شاهد هستیم که یک اتاق بازی برای کودکان طراحی میکنند، اما از مشاورانی بهره میبرند که تخصص آنها مشاوره کودک نیست. همچنین برخی مشاوران نیز صرفا به دلیل بازار کار مطلوب، خدمات مشاوره ازدواج و خانواده را ارائه میدهند، در حالی که در حیطه تخصص آنها نیست. به اینگونه موارد باید نظارت شود تا وجهه خدمات مشاوره و رواندرمانی، خدشهدار نشود.» روزنامه سپید