کمتر از ۶ سال فرصت تا بسته شدن پنجره جمعیتی

شفاآنلاین>سلامت> مسئول دبیرخانه کمیته فرهنگی قرارگاه جمعیت وزارت بهداشت گفت: نظام فرهنگی و هنجارهای اجتماعی مهم ترین عامل موثر بر رفتارهای جمعیتی خانواده ها است.

به گزارش شفاآنلاین: مجید احمدی افزود: بُعد نگرشی و فرهنگ سازی از چنان اهمیتی برخوردار است که مقام معظم رهبری در پیام به فعالان حوزه جمعیت، علاوه بر آنکه کنشگری در راستای عبور از بحران جمعیت را یک فریضه دانسته اند، به نقش مراکز فرهنگ‌ساز در این زمینه تأکید می‌کنند و به فرهنگ‌سازی در نظام بهداشتی نیز اشاره ویژه دارند و بعد از آن عوامل اقتصادی نقش مؤثر دارند.

وی به نقش رسانه‌ها در عرصه فرهنگ سازی اشاره کرد و گفت: قانون جوانی جمعیت، نسبت به سایر قوانین موضوعه، دارای جامعیتی قابل قبول و برای گذار کشور از بحران فعلی راهگشا است، در آن به شکل مصداقی و زمان مند بر مشوق‌های مالی و وظایف دستگاه‌ها تصریح شده، لذا جا دارد رسانه‌ها هر دو عرصه مطالبه مالی و نیز مقوله اصلاح نگرش اجتماعی بر فرزندآوری را دنبال کنند.

احمدی ادامه داد: موضوع جمعیت مثل دیگر حوزه‌های اجتماعی دارای ابعاد مختلف است و یک مفهوم تک بعدی یا دو بعدی نیست، افکار عمومی باید در همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی اقناع شوند. اما در خصوص وزن تسهیلات مالی، نگاه‌های متفاوتی وجود دارد حتی برخی محققین معتقدند خروج از تعادل در این زمینه اثر معکوس در رفتار فرزندآوری اقشاری از جامعه دارد.

وی افزود: به دلایل مختلف از جمله تغییر مفاهیم هنجاری و سبک زندگی در دو دهه اخیر پیش ذهنیتی اولیه ایجاد شده که فرزندآوری را صرفاً با اقتصاد خانواده گره می‌زند و این انگاره هم از سوی قاطبه جامعه و هم از سوی برخی مسئولان همچنان وجود دارد اما این مشوق‌ها و تسهیلات بیشتر به طبقات پایین جامعه کمک می‌کند.

احمدی گفت: در حال حاضر به رغم آنکه در سال ۱۴۰۰ پایین‌ترین نرخ تولد را تجربه کردیم از میان ۱۰ دهک جامعه، سه دهک بالا که به لحاظ اقتصادی مرفه قلمداد می‌شوند دارای کمترین تعداد تولد و ۴ دهک پایین جامعه بیشترین موالید را داشته اند، تغییر مفهوم لذت، آسایش، تغییر جایگاه فرزند در لایه‌های زندگی، تعیین سطح انتظار برای آینده فرزند جز عوامل مؤثر در تصمیم خانواده نسبت به موضوع فرزند آوری است.

وی افزود: به طور آماری پژوهش‌های جهانی نشان می‌دهد، ارائه تسهیلات تنها تا ۲۲ درصد در تصمیم خانواده‌ها به فرزندآوری اثر دارد و ۷۸ درصد دیگر متأثر از عوامل فرهنگی و نگرشی است.

احمدی در پاسخ به این سوال که آیا مسئولان و مدیران دستگاه‌ها به وظیفه خود در این زمینه عمل کرده اند، گفت: قطعاً خیر، الان بیش از ۸ سال از ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت می‌گذرد و ما کمتر از ۶ سال تا بسته شدن پنجره فرصت زمان داریم، قانون جمعیت چه زمانی در مجلس مصوب شد؟ سال ۱۴۰۰، اما هنوز بسیاری از مواد این قانون اجرایی نشده و در مرحله تهیه و ابلاغ آئین نامه و دستورالعمل‌ها است. بسیاری از مسئولان به وظیفه خود در قبال این قانون وافق نیستند، لذا تا مرحله نهادینه کردن گفتمان مسئله فاصله داریم و در خصوص ارائه تسهیلات به خانواده‌ها در ابتدای راه هستیم اما این را مطمئنیم که با همه محدودیت‌های مالی اراده جدی دولتمردان و نمایندگان مجلس بر تحقق این سیاست جزم است، اراده‌ای که هفت سال فرصت سوزی شد و هنوز مقاومت‌های پنهان و کارشکنی‌های پراکنده که تفسیر خوش بینانه اش، عدم اعتقاد به این امر است، در مسیر کار لمس می‌شود.

وی به رویکرد و برنامه‌های کمیته فرهنگی قرارگاه جمعیت وزارت بهداشت اشاره کرد و افزود: در این خصوص رویکرد اصلی ما در برنامه ریزی ها، تأکید بر گفتمان سازی مسائل جمعیت به ویژه آن بخشی است که مستقیماً مرتبط با کارکردها و وظایف وزارت بهداشت است. بدین معنا که از روش‌های گوناگون جهت توسعه گفتمان جمعیت در بین دانشجویان، اساتید و کادر درمان که بخشی از آنها مستقیماً در خصوص بهداشت باروری، آموزش‌های آن، ناباروری، سقط، زایمان و…، با بدنه جامعه در ارتباط اند بهره می بریم.

احمدی تأکید کرد: در خصوص برنامه‌های کوتاه مدت می‌توان به برخی از اقدامات شامل برگزاری مسابقات و جشنواره‌های فرهنگی هنری، برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی به منظور رفع گره‌های ذهنی، تربیت مربیان و کنشگران جمعیت در نظام سلامت، تولید محتوای چند رسانه‌ای در زمینه ازدواج، فرزندآوری، مادری، سقط جنین و تحکیم خانواده و الگو سازی از دانشجویان، کارکنان و اساتیدی با داشتن چند فرزند، دارای موفقیت‌های چشمگیر صنفی و علمی بوده‌اند، اشاره کرد.