در دوران کرونا شاهد بودیم که نیروهای مامایی نیز مثل سایر نیروهای کادر درمان، کار را رها نکردند و با پذیرش ریسک ابتلا به کرونا، در مراکز درمانی ماندند. حتی گاهی مجبور بودند خدماتی ارائه دهند که خارج از حیطه فعالیت ماماها بود، اما با این وجود می‌بینیم که در دوران کرونا، نامی از آنها برده نشد
شفاآنلاین>سلامت> نیروهای مامایی در دوران کرونا، فداکارانه در میدان خدمت ماندند. در کشور حدود ۶۸ هزار ماما داریم که از این تعداد حدود ۳۰ هزار نفر در بخش‌های دولتی و خصوصی مشغول به فعالیت هستند، اما حدود ۴۰ هزار نفر دیگر بیکار هستند. آنها با وجود آموزش‌های فراگرفته، عملا در نظام سلامت به کار گرفته نمی‌شوند.
به گزارش شفاآنلاین: از سوی دیگر، تغییر نام ماما به مراقب سلامت به شدت مورد اعتراض جامعه مامایی کشور است. آنها می‌گویند این کار باعث به حاشیه رفتن هویت و نام ماما می‌شود. همچنین باید در نظر داشت که در کشورهای توسعه یافته که آمار مرگ و میر و سزارین پایین و شاخص سلامت مادر و کودک بالاست، ماما به عنوان اولین خط درمان به کار گرفته می‌شود، اما در کشور ما این طور نیست.
اگر طبقِ حداقلِ استانداردهای جهانی به ازای هر ۱۰۰۰ زایمان ۳۰ ماما به کار گرفته شود (استاندارد جهانی بین ۳۰ تا ۵۰ ماما است) هم کمک بزرگی به ارتقای سلامت مادران خواهد شد و هم تعداد زیادی از ماماها به خدمت گرفته می‌شوند. از سوی دیگر، اگر قانون سختی کار به درستی برای ماماها اجرا شود، خیلی از نیروها بازنشسته شده و نیروهای جوان می‌توانند جایگزین آنها شوند.
سمیه ساداتی، مامای فعال در مراکز دولتی هم به گوشه‌ای از مشکلات حرفه مامایی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در دوران کرونا شاهد بودیم که نیروهای مامایی نیز مثل سایر نیروهای کادر درمان، کار را رها نکردند و با پذیرش ریسک ابتلا به کرونا، در مراکز درمانی ماندند. حتی گاهی مجبور بودند خدماتی ارائه دهند که خارج از حیطه فعالیت ماماها بود، اما با این وجود می‌بینیم که در دوران کرونا، نامی از آنها برده نشد.»
ساداتی خاطرنشان می‌کند: «اگرچه تصور غالب این است که ماماها به طور مستقیم بر بالین بیماران مبتلا به کرونا نبودند، اما در بسیاری از مراکز درمان کرونا شاهد بودیم که گاهی ماماها، همان کار پرستار یا بهیار را انجام می‌دادند. گاهی هم باید به مادر مبتلا به کرونا، خدمات ارائه می‌دادند و نمی‌توانستند مادر باردار را به دلیل کرونا از دریافت خدمات محروم کنند. متاسفانه مجموع این فداکاری‌ها دیده نشد.»
وی با اشاره به بیکاری گسترده در بین نیروهای مامایی، یادآور می‌شود: «خیلی از ماماها انگیزه‌ای برای ارائه خدمت در حوزه تخصصی خودشان ندارند. با توجه به اجاره بالای مطب‌ها، دستمزد پایین در مراکز درمانی و سختی شغل بالا، خیلی از ماماها ترجیح می‌دهند که در رشته‌ای غیر از تخصص خود کار کنند. این موارد هم به ماماها و هم به سلامت مردم آسیب می‌زند. باید انگیزه‌های کار در این شغل سخت را افزایش دهند تا ماماها برای حضور در مراکز درمانی، علاقه‌مند شوند. بخصوص در مناطق محروم به مشوق‌های جدی نیاز داریم تا ماماها را به کار برگردانیم.»
همچنین تهمینه زارعی، مامای فعال در استان هرمزگان هم با اشاره به سختی‌های شغل مامایی، تاکید کرد: «طبق قانون ۷۰ درصد حق زایمان متعلق به پزشک و ۳۰ درصد به ماما اختصاص می‌یابد. از همین رو باید بگویم که تنها ۱۰ درصد از این حق به ماما تعلق می‌گیرد و ۲۰ درصد را برای بیمارستان لحاظ می‌کنند؛ درحالی‌که زایمان طبیعی توسط ماما اداره می‌شود و این حق و قانون به دور از انصاف است.»
وی یادآور شد: «متاسفانه سختی کار به‌درستی به ما تعلق نمی‌گیرد. درواقع برای ماماها به ازای هر یک سال سنوات کاری یک ماه بخشودگی در نظر گرفته‌اند؛ یعنی یک ماما می‌تواند بعد از ۲۷ سال و ۶ ماه خدمت با ۳۰ روز حقوق بازنشسته شود، اما این بخشودگی برای پرستاران دو برابر ماست. یعنی با ۲۵ سال سنوات و ۳۰ روز حقوق کاری بازنشسته شوند، این در حالی است که ماماها هم به همان نسبت کار می‌کنند و سختی کارشان هم بیشتر است، چراکه هم مسئولیت مادر و هم جنین را بر عهده دارند و بار روانی زیادی را نیز متحمل می‌شوند.»
زارعی یادآور شد: «مامایی رشته پرمخاطره و پرمسئولیتی است و زنان در هر سنی می‌توانند از خدمات ماما استفاده کنند. در مقابل یک ماما می‌تواند بر اساس میزان مسئولیتش به درمان بپردازد و حق تصمیم‌گیری برای بیمار را دارد، درصورتی‌که پرستار وظیفه‌ی مراقبت از بیمار و اجرای دستور پزشک را دارد.»
یکی از گروه‌های فعال در نظام سلامت که شاید کمتر از خدمات آنها نامی برده می‌شود، گروه ماماها هستند که نقش حیاتی در سلامت مادر و جنین دارند. این روزها بسیاری از ماماها باوجود درآمدهای ناکافی و سختی شغل، وظایف برخی دیگر از گروه‌های بهداشتی و درمانی را هم در مراکز درمانی انجام می‌دهند.
مهری دائی‌نژاد، فعال صنفی جامعه مامایی در استان خراسان رضوی هم در مورد مشکلات جامعه مامایی در کشور بیان کرد: «حرفه ما بخشی از هویت ما است. خواسته جامعه مامایی این است که هویت مامایی دیده شود. ماما در بخش بهداشت همه خدمات را به تمامی اعضای خانواده ارائه می‌دهد. در وضعیت فعلی واکسیناسیون، ماماهای ما دوشادوش سایر همکارانشان در مراکز بهداشت ارائه خدمت می‌کنند و در مراکز ۱۶ ساعته برای غربالگری کرونا ماماها فعال هستند. همکاران ما هیچ وقت از انجام مسئولیت نترسیدند، اما اسم آنها دیده نمی‌شود. در سیستم بهداشت و درمان در هر پایگاه بهداشت، نیمی از مراقبان سلامت ماما هستند، اما با عنوان سازمانی «مراقب سلامت» ارائه خدمت می‌کنند. مراجعان نیز اغلب وقتی خدمات می‌گیرند با توجه به این عنوان، تصور نمی کنند خدمات را از ماما دریافت کرده‌اند.»
وی با بیان اینکه در تعدادی از کشورها همانطور که پزشک خانواده دارند، یک مامای خانواده نیز دارند، بیان کرد: «متاسفانه مامایی به طور کامل به جامعه معرفی نشده است. اطلاعات کاملی در خصوص فعالیت‌ها و خدمات حرفه مامایی وجود ندارد. تلاش و فعالیت ماماها متاسفانه مغفول مانده است. همکاران رسمی و سازمانی ما با وجودی که پست سازمانی آنها در زمان استخدامی، ماما بوده است، اما تحت عنوان مراقب سلامت مشغول به کار هستند. واقعیت این است که درحال حاضر پست سازمانی ماما از وزارت بهداشت درحال حذف شدن است و این ضرر بزرگی برای جامعه و همچنین حرفه ما است.»
وی یکی دیگر از دغدغه‌های جامعه مامایی را بازار کار دانست و افزود: «متاسفانه مامایی جایگاه واقعی خود را در نظام بهداشت و درمان ندارد و اشتغال در این حرفه بعد از فارغ‌التحصیلی اصلا آسان نیست. با این وجود شاهدیم که دانشگاه‌های مختلف سالیانه تعداد زیادی دانشجو در این رشته می‌پذیرند که این به نوعی دوگانگی است. این افراد با سرمایه ملت درس می‌خوانند و عمر خود را صرف تحصیل می‌کنند پس بایستی به فکر اشتغال آنها نیز بود. اگر نیاز جامعه به ماما در این حد نیست پس بایستی ورودی دانشگاه‌ها کم شود که ما این حجم فارغ التحصیل بیکار نداشته باشیم.»
وی تاکید کرد: «یکی از تقاضاهای جامعه مامایی این است که بخش زایشگاه به عنوان یک بخش اورژانس شناخته شود؛ چون خونریزی‌ها جزو فوریت‌های مامایی است و هر بخشی در بیمارستان اگر مشکل خونریزی داشته باشد به زایشگاه ارجاع داده می‌شوند.»
دائی‌نژاد خاطرنشان کرد: «در بیمارستان همیشه می‌گوییم نسبت پرستار به بیمار بایستی یک به یک شود و بهتر است نسبت ماما با مادر در حال زایمان نیز این‌گونه باشد. مادر باردار در حین وضع حمل از زمان بستری شدن تا هنگام زایمان و پس از زایمان نیاز به رسیدگی زیادی دارد. وقتی این نسبت رعایت نشود، ممکن است فرد زایمان خوشایندی نداشته باشد. مثلا وقتی قرار است یک ماما سه نفر را هم زمان بررسی کند، کار دشواری است.»
وی در ادامه یکی از مهم‌ترین معضلات مطب داری ماماها را عدم همکاری بیمه‌ها برای عقد قرارداد با جامعه مامایی دانست و گفت: «بیشتر از ۲۰ سال است که پیگیر این موضوع هستیم و متاسفانه بیمه‌ها با مامایی قرارداد نمیبندند. درسال ۷۰ اقداماتی در این زمینه انجام گرفت که بی‌ثمر بود و در سال ۹۴ به صورت پایلوت درسه شهر قرار شد بیمه، خدمات مامایی را تحت پوشش قرار دهد و بعد به کل کشور این خدمات تعمیم داده شود که آن هم چون تمام خدمات مامایی را شامل نمی‌شد، درنهایت کار در شهرهای پایلوت موفق جلو نرفت. بعد از آن در سال ۹۹ مدیرعامل تامین اجتماعی اعلام کرد که قرارداد بیمه با همکاران ماما انجام می‌شود و حتی به بازدید مطب‌ها و دفاتر کار نیز آمدند ولی بازهم اقدامی انجام نگرفت. بعد از آن طی جلسه‌ای که با حضور سازمان‌های بیمه تامین اجتماعی، وزیر اقتصاد و دارائی، وزیر بهداشت و... انجام شد، طرحی به صورت پوشش بیمه‌ای ویزیت ماما در قالب نسخه الکترونیک تصویب شد ولی تا کنون اجرا نشده است.»
دائی‌نژاد نسخه‌های الکترونیک را یکی دیگر از مشکلات فراروی جامعه مامایی دانست و گفت: «جامعه مامایی اینجا هم دیده نشد. جلسه توجیهی برای ما برگزار نشد. این در حالی است که ماماها نسخه‌نویسی انجام می‌دهند و ما بایستی توجیه می‌شدیم که چطور نسخه‌نویسی کنیم. در سامانه تامین اجتماعی و بیمه سلامت بایستی نام کاربری و رمز عبور داشته باشیم و خیلی از همکاران ما هنوز نتوانستند نام کاربری و رمز عبور بگیرند.»
نظرشما
آخرین اخبار