کرونا و نئولیبرالیسم

شفاآنلاین>سلامت> امپراطوری کرونا طی مدت اخیر در چهارگوشه دنیا حکمرانی کرده، با وجود همه‌ی پیشرفت‌ها در درمان و انجام واکسیناسیون جهانی، همچنان قربانی می‌گیرد. این ویروس با این گسترش جهانگیر قطعا تمام مسائل و مناسبات جهان را متاثر از خود نموده و اقتصاد هم به عنوان یکی از ساحت‌هایی بسیار تاثیرپذیر در این زمینه شمرده می‌شود.

در این میان اقتصادهای نئولیبرال نیز درگیر و نظاره‌گر اوضاع بوده‌اند.
بحرانی مثل کرونا برای ایجاد ‌تغییرات مورد نظر اقتصادهای نئولیبرال می‌تواند فرصتی مغتنم باشد، به این معنی که کارهایی که انجام آن در شرایط عادی به خاطر مخالفت جامعه ناممکن یا بسیار دشوار می‌نماید، در این زمان که مردم، بحران‌زده و درگیر شوک کرونا هستند، قابل انجام می‌شود.
چنانکه گفته شد، مقررات‌زدایی یکی از ویژگی‌های بارز این مکتب اقتصادی است که -کرونا چنانکه در ادامه به آن می‌پردازیم - زمینه را برای ایجاد آن فراهم می‌کند.
اما بروبچه‌های شیکاگو (شاگردان میلتون فریدمن استاد دانشگاه شیکاگو که مهمترین نظریه‌پرداز تئوریزه‌کننده اجرای نئولیبرالیسم در اقتصاد کشورها است.او شاگردان زیادی در این راه تربیت کرده که به بروبچه‌های شیکاگو معروف هستند) خود را تنها متعهد به حقوق کارفرمایان و سرمایه‌گذاران اصلی می‌دانند و اینجا است که مقررات زدایی چون اکسیری بی‌نظیر از آستین‌شان بیرون می‌آید و به غیرعادلانه‌ترین شکل راه پیش کارفرمایان می‌گذارند. از کاهش حقوق نسبت به قبل گرفته تا ساعات کار بیشتر ازگذشته، اخراج نیروها برای جذب نیروهای جدید نیازمند با شرایط دلخواه‌
در حالی‌که حتی آدام اسمیت که از نظریه‌پردازان اولیه، اصلی و مولف نظام سرمایه‌داری مدرن است مواردی از قبیل رفاه اجتماعی، بهداشتی و... را بر عهده و وظیفه دولت‌ها می‌داند، نئولیبرال‌ها با نظراتی ارتدکس‌تر از اسلاف خود به فروش خدمات اجتماعی، رفاهی، پزشکی و...حتی در شرایط ویژه و بحرانی معتقد هستند.بنابراین شرایط کرونا به جای اینکه به ایجاد محملی مبتنی بر انسانیت و برابری برای حمایت از مردم در زمینه تامین اجتماعی، پزشکی و ایجاد آسودگی خیال برای آنها باشد، به سرگردنه و بزنگاهی بالقوه برای پولی‌کردن خدمات و لخت کردن مردم تبدیل می‌شود.
کرونا در عین حال درس‌های زیادی هم به ما داده‌است: همدلی هرچه بیشتر،استفاده کردن بهینه از وقت،زندگی را زندگی کردن، کشف نقاط ناشناخته فضای مجازی، شناخت توانایی‌های جدید و...
برای ایجاد این شرایط استراتژی اصلی بوجود آمدن نهضت همه‌گیر اطلاع‌رسانی و روشنگری در میان همه‌ی مردمان جهان است که اکثریت جامعه از طبقات آسیب‌پذیر اقتصادی تا طبقات متوسط و فعالان اجتماعی به عنوان پیشاهنگان آنان در زمینه‌های مختلف چون حمایت از اقلیت‌ها، برابری جنسیتی، مهاجرت، ضدنژادپرستی، زنان سرپرست خانوار، کودکان کار و... با هم مرتبط شده و از حالت جزیره‌ای خارج شوند تا در شرایط بحران دستپاچه نشده، چون سد محکمی مانع اجرای سیاست‌های فقرزای نئولیبرالیسم گردند. یعنی به جای بهت‌زدگی و تحت‌تاثیر شرایط تحمیلی قرار گرفتن در بحرانی چون کرونا اتفاقا ابتکار عمل را به دست بگیرند و شرایط را سمت شیوه‌هایی انسانی‌تر سوق دهند به طوریکه توسعه پوشش خدمات بیمه‌ای و امکانات رفاهی عمومی به‌طور جدی و به عنوان یک هدف مدنظر باشد، اقتصادهای کوچک و تجارت‌های محلی در برابر غول‌های زنجیره‌ای برندها فرصتی برای نفس کشیدن پیداکنند، اجرای سیاست‌های حفظ محیط زیست خط قرمز به قدرت رسیدن دولتها گردد و در نهایت زندگی بهتری برای همه خصوصا برای طبقات کمتر برخوردار در این دوره بحرانی ممکن شود. در عین‌حال ضمن نگاه به آینده و برای دوران پساکرونا نهایت سعی صورت گیرد تا به جای فقر تحمیل شده گزینه‌های زندگی بخش بیشتری برای انتخاب پیش روی همه‌ی انسانها باشد.بابک خطی