انتقادات بالا گرفت

شفاآنلاین>سلامت> درحالی که مخالفت‌های زیادی عمدتا از سوی جامعه سلامت کشور مطرح شده است، وزیر علوم می‌گوید با این ادغام، رتبه جهانی دانشگاه‌های ایران بهتر می‌شود

به گزارش شفاآنلاین: تقریبا هرچند سال یکبار بحث ادغام آموزش وزارتخانه‌های علوم و بهداشت با یکدیگر مطرح می‌شود و بعد از مدتی هم این بحث را کنار می‌گذارند. این بار وزیر علوم به صراحت از مزایای این ادغام گفته و بر اجرای آن تاکید کرده که همین موضوع موجب واکنش‌ها و مخالفت‌های متعددی شده است.

محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم در توضیح استدلالش، تاکید کرده بود: «شورای عالی انقلاب فرهنگی اصل تاسیس و کارکردش این است که فراتر از تعارض منافع و مسائل سیاسی باید موضوعات را پیگیری بکند. در این‌راستا هر چه زودتر آموزش دو وزارتخانه بهداشت و علوم با هم ادغام شوند، جلوی ضررهای بیشتر گرفته خواهد شد. اگر دانشگاه‌های وزارت بهداشت و وزارت علوم در کنار هم قرار بگیرند، رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران در ابعاد بین‌المللی فرق خواهد کرد. همچنین درخصوص بخش ظرفیت‌های پزشکی، یک استاندارد جهانی نسبت پزشک عمومی با جمعیت وجود دارد. اگر طبق آمار جهانی، ایران از استانداردهای جهانی در سرانه پزشکی عقب است، باید در عمل به این میزان دست یابد.» وزیر علوم ادامه داد: «بحث سلامت، تنها به جسم انسان برنمی‌گردد، بلکه سلامت روحی هم مدنظر است. همچنین سلامت جسمی فقط در حوزه پزشکی نیست بلکه تغذیه هم در این مقوله جای دارد. بنابراین با فاکتور تغذیه، دانش کشاورزی و دامپزشکی هم در سلامت انسان نقش دارد. با این پیش زمینه، رشته‌های مهندسی را از رشته‌های پزشکی نمی‌توان جدا کرد. همچنین اگر بحث سلامت روح را لحاظ کنیم، سلامت روحی دیگر در مقوله پزشکی نمی‌گنجد، بلکه به رشته‌های علوم انسانی، رشته روانشناسی و علوم دینی برمی‌گردد.»
انجمن آموزش علوم پزشکی: این طرح شتاب‌زده موجب حیرت و تاسف است
در متن این بیانیه آمده است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
حضور محترم مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی)
حضور محترم ریاست جمهوری اسلامی ایران
دبیر محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی
نمایندگان محترم ملت شریف ایران در مجلس شورای اسلامی
ریاست محترم فرهنگستان علوم پزشکی کشور
دلسوزان نظام آموزش علوم پزشکی کشور
اساتید، فرهیختگان و خادمان سلامت همیشه در صحنه کشور
متاسفانه طرح موضوع «اصلاح نظام آموزش پزشکی و ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات درمانی» از سوی وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری بر ادغام هرچه زودتر بخش آموزش پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بر اساس توجیهاتی مانند کمبود پزشک و ضرورت افزایش ظرفیت پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی، لزوم رعایت عدالت در ارائه خدمات به جامعه و ارتقا رتبه دانشگاه‌های ایران در ابعاد بین‌المللی، آنقدر شتابزده و بدون استناد به مطالعات و شواهد معتبر ملی و بین‌المللی مطرح گردیده است که موجبات حیرت و تاسف اعضای هیئت علمی، مدیران آموزش و نظام سلامت، متخصصین آموزش پزشکی، دانشجویان و کارکنان خدوم وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی را به همراه داشته است.
با توجه به اینکه از ویژگی‌های نظام سلامت مانند هر سیستم پیچیده دیگر، «غیر قابل شناخت بودن» و «غیرقابل پیش بینی بودن: آن می‌باشد، لذا تشخیص سریع مشکلات بدون متدولوژی مشخص و صرفا بر اساس احساسات، ارائه راه حل‌های ساده بدون پشتوانه علمی و شواهد کافی و همچنین بدون بهره گیری از مشارکت و هم اندیشی صاحبنظران و متخصصان این حوزه، نه تنها مشکل شناسایی شده از سوی دولتمردان و نمایندگان محترم را حل نخواهد کرد بلکه با بازگشت به چهار دهه گذشته، ناکامی‌های نظام سلامت در ارائه خدمات به جامعه و عدم پاسخگویی آن، مجددا تکرار و متحمل هزینه‌های گزافی (در این شرایط خاص اقتصادی کشور عزیزمان ایران) خواهد شد.
بیایید تا با یکدیگر تورقی بر تاریخ آموزش پزشکی کشور بزنیم تا درک بهتری از این نظام کسب کنیم. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بنا به ضرورت، تعداد زیادی از بیمارستان‌های درمانی که توان تبدیل شدن به مرکز آموزشی و درمانی را داشتند از سوی وزارت علوم مورد توجه قرار گرفتند. با این حال عمده تلاش‌های صورت گرفنه نتوانست پاسخگوی نیازهای جامعه آن زمان باشد و تربیت نیروی انسانی و افزایش پذیرش در رشته پزشکی بدلیل کمبود امکانات و شرایط آموزشی لازم از عهده وزارت علوم خارج بود. دلایل فوق صاحبنظران را بر آن داشت تا تنها راه چاره را در ادغام آموزش پزشکی با خدمات بهداشتی درمانی و تشکیل وزارتی جدید که عهده دار هر دو نظام باشد، بدانند. در واقع می‌توان گفت وجود عواملی از قبیل پیچیدگی‌های نظام آموزشی و لزوم انطباق آموزش‌های ارائه شده با نیازهای در حال تغییر جامعه، منجر به جلب توجه سیاستگذاران آن برهه به ادغام نظام آموزش پزشکی با نظام سلامت گردید. نظامی که در طول سالیان گذشته هزینه تغییر را پرداخته است و اکنون در فصل بهاری به ثمر نشستن تمامی تلاش‌ها، مجاهدت‌های بی دریغ، خردورزی و نخبه پروری به منظور گسترش عدالت آموزشی در کنار عدالت بهداشتی و درمانی قرار دارد. گسترش آموزش علوم پزشکی به همه نقاط کشور، توزیع فارغ التحصیلان علوم پزشکی در بین همه مراکز و عرصه‌های خدمت، گسترش ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در اقصی نقاط و ارتقای چشمگیر شاخص‌های بهداشتی و درمانی به استناد آمار، از جمله نشانگرهای موفقیت طرح ادغام ذکر شده‌اند. آیا می‌توان به سادگی از این توفیقات چشمپوشی کرد؟
اکنون سوالی که مطرح می‌شود این است که بر اساس چه منطق و استدلالی، نادیده گرفتن این موفقیت‌ها و انتقال آموزش پزشکی از یک وزارت به وزارتی دیگر تضمین‌کننده رفع مشکلات مطرح شده است؟ آیا بهتر نیست به جای ارائه ساده‌ترین راه حل، به فکر سیاستگذاری برای تامین ظرفیت‌های واقعی و نیز بکارگیری و نگهداشت پزشکان و سایر نیروهای نظام سلامت باشیم؟ مشکل ما تربیت نیروی انسانی در نظام سلامت نیست بلکه ما با مکانیسم ناکارآمدی توزیع نیروی انسانی و تزریق آن در بدنه و شاخه‌های کم برخوردار این نظام مواجه هستیم. به نظر می‌رسد باید برای این مشکل چاره‌ای اندیشید و نباید با اجرای طرحی شتاب زده جان ارزشمند انسان‌ها را به خطر انداخت. ما به دنبال کارخانه‌های تولید پزشک نیستیم بلکه به دنبال تربیت پزشکانی توانمند، متبحر، زبردست و معتقد به ارزش‌های انسانی هستیم. عرصه نظام سلامت و آموزش علوم پزشکی کاملا با عرصه آموزش‌ها در وزارت علوم متفاوت است. چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید؟ آب را گل نکنیم.
انتقاد رئیس فرهنگستان علوم پزشکی از طرح مباحث ادغام آموزش پزشکی
در نامه علیرضا مرندی آمده است: «پیرو اظهارات در جلسه شورای ستاد راهبردی نقشه جامع علمی کشور مبنی بر ضرورت ادغام هر چه زودتر دو وزارتخانه بهداشت و علوم به صورت خلاصه به استحضار می‌رساند مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۳ دو سند بالادستی را تحت عناوین «سیاست‌های کلی سلامت» و «سیاست‌های علم و فناوری» ابلاغ فرمودند که در هر کدام وظایف آموزش عالی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مشخص شده است.
به عنوان نمونه در سیاست‌های کلی سلامت به ارتقای سلامت روانی جامعه از طریق ترویج آموزش‌های اخلاقی و معنوی و همچنین بر ضرورت ادغام مراقبت‌ها و خدمات سلامت در نظام آموزش علوم پزشکی تاکید شده است و تولیت نظام سلامت در این خصوص به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سپرده شده است.
واکنش وزارت بهداشت به طرح ادغام آموزش پزشکی با آموزش عالی
دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی علوم پزشکی هم با تاکید بر اینکه دانشگاه‌های وزارت علوم از توسعه آموزش علوم پزشکی الگو برداری کنند،‌ گفت: «اگر وزیر علوم عنوان می‌کند که باید داروسازی را در کنار شیمی قرار دهیم، باید دید آیا توانسته‌اند بین بیولوژی، شیمی و فیزیک که در یک دانشکده بوده ارتباط برقرار کنند؟ آیا دانشکده دامپزشکی با شیمی، فیزیک و بیولوژی ارتباط نزدیکی پیدا کرده‌اند؟ اگر الگویی وجود دارد به ما هم بگویند تا از آن الگوها استفاده کنیم.»
حسن زاده گفت: «ما تجربه ادغام را در تولیدات علمی داشته‌ایم. اصلا رتبه‌بندی ملاک مناسبی برای بهره‌وری بالاتر و کارآمد بودن یک دانشگاه نیست. وجود مراکز توسعه آموزش در دانشگاه‌های علوم پزشکی که انتظار می‌رود دانشگاه‌های وزارت علوم هم از آن بهره گیرند و الگوبرداری کنند، توانسته روی کیفیت آموزش پزشکی تاثیرگذار باشد و آموزش پاسخگو، عدالت آموزشی و همگرایی و سرآمد شدن در علوم مختلف را به همراه داشته باشد.»روزنامه سپید