هر رفتاری که در برابر پاسخ به وسواس فرد و با هدف کاهش اضطراب حاصل شود در برابر وسواس بهش اجبار میگویند و اجبارها باعث میشود که تنش حاصل از وسواس فرد را به طور موقتی کاهش دهد
شفاآنلاین>سلامت> وقتی صحبت از وسواس میشود منظور وسواس عملی و فکری است.وسواس شکل اعتیاد هستش و درمانش هم یه جورایی شبیه درمان اعتیاد میباشد.
وسواس فکری: کسی که وسواس فکری دارد،به این معناست که فرد افکار تکراری،آزاردهنده و غیرارادی دارد(منظور از غیر ارادی
یعنی دست خود فرد نیست،علیرغم میل باطنی فرد به ذهنش هجوم میآید وفرد رنج و ناراحتی زیادی را تحمل میکند.)وسواسهای فکری فقط فکر نیست بلکه تصویر ذهنی هم میباشد و به شکل تکانه و میل هم خودش را نشان میدهد.
اصلیترین حوزههای وسواس فکری:۱.آلودگی:فرد نگرانی زیادی دارد برای کثیفی،میکروب و ذهنش درگیر میشود۲.شک و تردید فرد در مورد فکری که توی ذهنش میآید شک و تردید دارد که آیا فکر من درسته یا نه؟۳.مذهبی:فرد وقتی در حال نماز خواندن میباشد افکار کفرآلود میاد در ذهنش ۴.جنسی:فرد تصویر ذهنی (رابطه با فردی)ذهنش را درگیر میکند ۵.پرخاشگرانه:فرد تصویر ذهنیای که دارد این است که نکنه به کسی آسیب بزنم.
این ۵مورد از
وسواس فکری ۵درصد منجربه اختلال میشود که این اختلالها شامل:۱.درهم آمیختگی فکر و رویداد:فرد چیزی که در ذهنش هست به نحوی میباشد که انگار اتفاق افتاده مثلا در ذهن فرد میآید که همسرش تصادف کرده؛فرد بهم میریزد،به همان اندازه واقعیت دردآور هست برایش حتی برایش سوگواری میکند ۲.درهم آمیختگی فکر و عمل:افکاری که میاد در ذهن فرد به نحوی هست که انگار این عمل انجام شده مثلا در ذهنش میآید که دوستش بهش فحاشی کرده طوری ناراحت میشود و بهم میریزد که انگار در واقعیت این عمل انجام شده ۳.تفکر جادویی:فرد این باور و اطمینان را دارد که میتواند با افکارش روی رویدادها تاثیر بگذارد.
وسواس عملی: هر رفتاری که در برابر پاسخ به وسواس فرد و با هدف کاهش اضطراب حاصل شود در برابر وسواس بهش اجبار میگویند و اجبارها باعث میشود که تنش حاصل از وسواس فرد را به طور موقتی کاهش دهد.وسواسهای عملی شامل:وارسی یا چک کردن،شست و شو،نظم و ترتیب، شمارش،تقارن.چند نکته ای که در مورد افراد با اختلال وسواس وجود دارد:فکر میکنند حافظه ی ضعیفی دارند،افراد وسواسی به دنبال خاطرجمعی هستند،ابهامات را نمیتوانند تحمل کنند،اجتنابهای زیادی دارند،افراد وسواسی زیاد مورد حمایت خانواده قرار میگیرند.
یک پدیده ای وجود دارد در رفتار ما به اسم تقویت منفی.
تقویت منفی به این معناست که هر چیزی که موقتا حال مارا خوب میکند(آرامش موقت) و باعث شود دفعه بعد بیشتر اون عمل را انجام دهیم.
موقعیت وسواسی--- > فکروسواسی--- > اضطراب و تنش--- >رفتار وسواسی--- > آرامش
وقتی ما در موقعیت وسواس گونه قرار میگیریم،افکار وسواس گونه به سراغتان میآید و این افکار باعث اضطراب،تنش،نگرانی،نشخوار فکری میشود و برای کاهش آن رفتاری را انجام میدهیم (مثل چک کردن،شست و شو و….)که موقتا فردبه آرامش میرسد. این چرخه برای افراد با اختلال وسواس مدام تکرار میشود.رفتار وسواسی باعث ایجاد تقویت منفی در فرد میشود چون باعث آرامش موقت در فرد میشود،برای همین هست که فرد چند سال گذشته،چقدر وقتش تلف شده،چقدر انرژیاش گرفته شده،چقدر در زندگیش مشکل ایجاد شده و رفتار وسواسیاش روزبهروز بدتر شده. باز آن رفتار وسواسی را انجام میدهد برای آرامش موقت.
افراد وسواسی به این ۳سوال پاسخ دهند:۱.چه رفتارهای وسواسی دارید؟۲.اگر وسواس شما بهتر شود چه کارهایی انجام میدهید؟کجاها میروید وزندگی شما چه تغییری میکند؟ ۳.چه کارهایی را تعطیل کردیدبه خاطر وسواس،که در زندگیتان دوست داشتید انجام بدهید؟
به طور کلی به جز دارو درمانی دو روش کلی برای درمان وسواس داریم. درمان شناختی رفتاری که به کنترل علایم وسواس کمک میکند و درمان روان پویشی که میتواند وسواس را درمان کنند. اما این که کدام روش درمانی برای شما مناسبتر است بستگی به علل، طول مدت و ریشههای وسواس شما دارد. بهاره زارع زاده / روزنامه آفتاب یزد