یونانیان برای نشانه گذاری بردهها و بومیان آمریکای شمالی به عنوان نماد قدرت و غرور از آن استفاده میکردند.
مسئله تَتُو در ایران هم به روزگار قدیم تاریخی بر میگردد. تندیسهای کشف شده از دوره هخامنشیان در پازیریک و لرستان که آثاری از خالکوبی در خود دارند گویای تاریخ طولانی این پدیده در ایران است.
گفته می شود تَتُو در ایام قدیم، برای قشر و قبایل خاص، انتقال معانی و مفهوم ویژه و معمولا در اندامی که قابل مشاهده نیستند حک میشد اما امروزه، این نشان و نوشتهها در معرض دید بر بدن افراد نقش بسته است.
برخی افراد به عنوان ابزار زیبایی در صورت و به جای ابرو، خط چشم، خط لب و غیره و برخی برای حک نام، متن و نقش خاصی بر سایر اعضای بدن از آن بهره میبرند.
در گذشته ای نه چندان دور این عمل در ایران برای پهلوانان، عضویت در گروههای خاص و در مدت زمانی برای زندانیان انجام میشد اما امروزه شاهد بروز این رفتار بین همه اقشار جامعه هستیم.
تبلیغات شبکههای اجتماعی و هزینههای گاه چند ۱۰ میلیونی تَتُو، نشان از تبدیل آن به عمل زیبایی و خاص دارد که نظارت دقیق بر آن قطعا مشکلات و آسیبهای سلامتی و بهداشتی و همچنین بر جامعه دارد.
از جمله آسیبهای تَتُو میتوان به بروز بیماریهایی نظیر ایدز، هپاتیت و سایر بیماریهای قابل انتقال از راه خون اشاره کرد که در اماکن غیر مجاز و با استفاده از وسایل مشترک قابل انتقال است.
حساسیت پوستی در واکنش به رنگهای استفاده شده در تَتُو، خارش و ایجاد زخمهای عفونی، عفونت پوست، زایده پوستی، سرطان پوست، گرفتگی عضلات و سایر بیماریهای پوستی میتواند پس از انجام این عمل برای فرد ایجاد مشکل کند.
تعداد بسیاری از افرادی که بر بدن خود تَتُو انجام داده اند، با گذشت زمان از این عمل پشیمان شده و برای حذف آن اقدام میکنند که این عمل دردی بسیار و هزینههای فراوان را بر فرد تحمیل کرده و پوست را به حالت قبل برنمیگرداند.
این دلایل لزوم کسب اطلاعات لازم برای انجام تَتُو را قبل از هرگونه اقدام ضروری میکند.
تَتُو یک مُد امروزی
رفتار شناس و آسیب شناس اجتماعی گفت: خالکوبی از دوران گذشته در جوامع رایج بوده و برخی عشایر و مهاجران به صورت سنتی اقدام به این عمل میکردند. پس از آن و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، افراد قوی، به اصطلاح بزن بهادر و یا با سابقه زندان، تصویر و متنهایی بر بدن خود خالکوبی میکردند.
مجید ابهری افزود: اکنون، تَتُو به عنوان یک مُد امروزی در بین ورزشکاران و هنرپیشهها و به دنبال آنها زنان و مردان جوان رواج زیادی پیدا کرده است.
وی علت این رفتار را جلوهگری و جداکردن فرد از همسالان بیان کرد و ادامه داد: برخی از افراد پس انجام تَتُو، دچار پشیمانی از این عمل شده و حتی با سختی و هزینه گزاف قادر به از بین بردن کامل آن نمیشوند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: معمولا تَتُو در یک تصمیمگیری عجولانه، احساسی و یا تحریک اطرافیان انجام و پس از مدتی کوتاه باعث پشیمانی میشود که مهمترین عامل آن، نگاه اطرافیان و جامعه به این رفتار به عنوان یک اقدام منفی است.
وی با بیان اینکه فردی که تَتُو دارد انسان بدی نیست، تاکید کرد: انجام تَتُو معیار مناسبی برای ارزیابی شخصیت فرد نیست و ممکن است فرد با تصمیمی لحظهای به این عمل دست زده تا بیشتر دیده شود. یکی از اصلیترین کمبودهای نسل جوان امروزه نیاز به توجه و دیده شدن است.
تَتُو، اختلال روانی یا مدگرایی
روانشناس اجتماعی نیز در این خصوص گفت: برخی رفتارها از طریق وسایل ارتباط جمعی به کشور وارد شد و تَتُو نیز یکی از این فرهنگهاست که بر مردم به ویژه جوانان و نوجوانان تاثیر زیادی داشته است.
مجدالدین مستعان افزود: باید توجه داشت که امروزه به مدد دهکده جهانی که مک لوهان پیش بینی کرد، خورده فرهنگها با سرعت در جهان انتقال مییابند و در صورت نبود دانش و بینش لازم در جامعه و خانواده، برخی از این رفتارها رسوخ بیشتری پیدا میکنند.
وی ادامه داد: اینکه این خرده فرهنگ را ناهنجار نامیده و به افراد دارای تَتُو، برچسب اختلال روانی بزنیم کاری غلط بوده و توجه به این نکته ضروریست که این رفتار در سایر جوامع امری طبیعی است و یک تفاوت ظاهری بیش نیست.
این روانشناس اجتماعی تصریح کرد: تَتُو با خودزنی تفاوت دارد و در موراد نادر، تتو به علت خشم و آسیب به خود بر بدن افراد حک میشود.
وی اظهار کرد: تَتُو بیشتر جنبه زینتی دارد و در اغلب اوقات برای افرادی که به خوبی در جامعه و بین همسالان دیده نمیشوند برای جلوه گری انجام میشود. این دیده نشدن میتواند به علت پایین بودن اعتماد به نفس و یا ناتوانی در هویت یابی اتفاق بیفتد.
تَتُو ابزاری برای هویتیابی و رشد جوانان
مستعان گفت: همانطور که لباس برای زیبایی استفاده میشود، تَتُو نیز در سنین خاصی باعث ایجاد هیجان شده و احساس هویت یابی، هیجان خواهی و زیبایی را در فرد ارضاء میکند.
وی با بیان اینکه تَتُو رفتار ناشایستی نیست، افزود: معرفی فردی که بر بدن خود نقش و نگار دارد به عنوان شخص دارای اختلال روان، مشکلات فراوانی را به دنبال دارد و این توهین بر نقش آینده افراد تاثیری منفی گذاشته و پدیده ضداجتماع را ایجاد میکند.
این روانشناس در ادامه نگاه جامعه و قانون به تَتُو را نامناسب عنوان و تاکید کرد: وقتی دریافت نامه سلامت روان از مراکز روانشناسی برای صدور گواهینامه فرد دارای تَتُو اجباری میشود، توهین مستقیم به شخصیت وی به حساب میآید.
وی تصریح کرد: مسوولان و قانونگزاران باید با استفاده از نظر مشاوران و جامعه شناسان در تصحیح قوانین خرده فرهنگها تلاش کنند تا از اعمال فشار برای حذف یک رفتار تسهیل شده در جامعه جلوگیری شود.
مستعان با اشاره به نظریه یادگیری اجتماعی گفت: یادگیری اجتماعی مهمترین علت افزایش تَتُو است و نقش رسانهها و آموزش مجازی در جلوگیری از این رفتار جامعه بسیار مهم است.
وی اظهار کرد: برای اعتلای فرهنگ زور و قانون نیاز نیست بلکه این آموزش است که با پیدا کردن استعداد نوجوانان در مدرسه، هویتیابی، اعتماد به نفس و قدرت حل مساله را در فرد نهادینه میکند تا با بینش و اطلاع کمتر در معرض فرهنگ سایر کشورها و ملل قرار گیرد.
این روانشناس تاکید کرد: آموزش باید همپای تکنولوژی بیاید و اگر قدمی عقب بماند، جامعه باید درمان شود و دیگر آموزش تاثیری بر آن نخواهد داشت.ابرنا