شفاآنلاین>سلامت>رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران با تاسیس و راه‌اندازی بیش از ۹ هزار مرکز ارائه خدمات متنوع درمان، بازتوانین، توانمندسازی، جامعه‌پذیری و صیانت در کنار مراکز کاهش آسیب توانسته است به بزرگترین شبکه درمان و کاهش آسیب در منطقه دست پیدا کند.به گزارش شفاآنلاین:وحید قبادی دانا با اشاره به تحت پوشش قرار دادن سالیانه حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در مراکز ارائه خدمات درمانی و بازتوانی و کاهش آسیب افزود: بر اساس آخرین گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۶۹ میلیون نفر از مردم دنیا حداقل یک بار در سال گذشته از یک ماده غیرقانونی اعتیادآور استفاده کرده بودند که معادل ۵.۴ درصد از جمعیت جهانی ۱۵ تا ۶۴ سال است و احتمال می‌رود تا در سال ۲۰۳۰ این تعداد به ۲۹۹ میلیون نفر برسد.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط ژئوپلتیکی ایران و گستردگی مرزهای آن با کشورهایی که تولیدکننده مواد مخدر و الکل محسوب می‌شوند و نیز به علل دیگر از جمله جمعیت جوان به عنوان جمعیت آسیب پذیر و در عین حال مولد، سابقه تاریخی درگیری با موضوع تولید و مصرف مواد در ایران، ارتباط فراوان با کشورهایی با الگوی مصرف متفاوت و موفقیت کم در کنترل تولید مواد در این کشورها و علیرغم تعهد بالای ایران برای مقابله با آن، مسئله اختلال مصرف مواد همچنان یکی از چالش های کشور محسوب می‌شود.
کاهش تقاضای مواد بدون بازتوانی کامل ممکن نیست
رئیس سازمان بهزیستی کشور اظهار داشت: امروزه درک روزافزونی در مورد اهمیت کاهش تقاضای مواد در کنار مبارزه با عرضه مواد به وجود آمده است و بر همگان روشن شده است که کاهش تقاضای مواد بدون در نظر گرفتن برنامه‌های جامع زیانکاهی (کاهش آسیب) و بازتوانی کامل ممکن نیست. بنابراین سیستم درمانی باید به نحوی عمل کند که نه تنها به درمان افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد پردازد بلکه موفق به بازتوانی کامل آنان شود.
وی با اشاره به اینکه بازتوانی به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود تا فرد به زندگی مستقلی دست یابد، گفت: سه هدف اصلی بهبود، ارتقای کیفیت زندگی و بازگشت و یکپارچگی اجتماع، برای بازتوانی در نظر گرفته می‌شود، در همین چارچوب مفهومی و به گواه آمار و شواهد میدانی، جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر تلاش کرده است تا با توسعه متوازن و با تنوع‌بخشی گسترده به شیوه مداخلات، خدمات درمان و بازتوانی متنوعی را در اختیار جامعه هدف قرار دهد.
قبادی دانا یادآور شد: به این ترتیب با برنامه‌ریزی منسجم، ظرفیت‌سازی و تامین امکانات درمان، بازتوانی و حمایتی در کشور به تدریج تعداد خدمت گیرندگان در سطوح مختلف افزایش قابل توجهی یافته است تا جایی که هم اینک جمهوری اسلامی ایران با تاسیس و راه اندازی بیش از ۹ هزار مرکز ارائه خدمات متنوع درمان، بازتوانی، توانمندسازی، جامعه پذیری و صیانت در کنار مراکز کاهش آسیب و با تحت پوشش قرار دادن سالیانه حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر، توانسته است به بزرگترین شبکه درمان و کاهش آسیب در منطقه دست پیدا کند.
ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات درمان و بازتوانی معتادان در کشور
رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: جمهوری اسلامی ایران از دیرباز با نگاه علمی و اتخاذ تدابیر جامع، انتخاب رویکردهای نوین، تاکید بر اقتدار افزایی و توانمندسازی آحاد جامعه با هدف توسعه مشارکت اجتماعی و همچنین با برنامه‌ریزی منسجم، مبتنی بر شواهد در درمان و کاهش آسیب اعتیاد پیشرو بوده و توانسته است با تکیه بر ظرفیت‌های علمی خود بهره گیری از نخبگان و صاحب‌نظران عرصه‌های مرتبط و نیز با تعامل سازنده و مستمر با نهادهای مسئول در سطح ملی و بین المللی، نهادهای مدنی و تشکل‌های غیردولتی، خیریه ها و بخش خصوصی اقدام به طراحی و استقرار الگوهای نوین پیشگیری و درمان اعتیاد کند و خدمات قابل توجهی را به جامعه ارائه دهد.
به گفته وی، ایران در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی و به ویژه اعتیاد در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و اسناد الزام‌آور بالادستی، تعهدات بین المللی و نیز مبتنی بر مبانی نظری متقن و با رعایت تمامی ارزشها، اصول و مبانی مداخلات موثر از جمله توجه به ابعاد مختلف هویت انسان و رعایت کرامت و منزلت نوع بشر، توجه به همه ابعاد وجودی انسان اعم از جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی، توجه به سلامت به عنوان حق مسلم نوع بشر، تاکید بر مشارکت و اقتدار افزایی آحاد جامعه و ایجاد فرصت خود شکوفایی به افراد به طیف گسترده‌ای از خدمات و برنامه‌ها در سطح کشور دست پیدا کرده است.
قبادی دانا گفت: نمونه بارز برنامه‌های درمان و کاهش آسیب اعتیاد در کشور، الگوهای متنوع درمان و کاهش آسیب شامل درمان سرپایی، درمان اقامتی با تکیه بر رویکرد گروه‌های همتا، اجتماعات درمان مدار، مراکز جامع با الگوی نوین درمان مبتنی بر استمرار بهبودی، مراکز درمان موضوع ماده ۱۶، مراکز گذری کاهش آسیب، تیم های سیار، سرپناه شبانه و واحدهای سیار کاهش آسیب و موبایل ون هستند.
اجرای طرح تحول مدیریت معتادین بی‌خانمان در برخی استان‌ها
رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: جمهوری اسلامی ایران همزمان و در کنار ارائه خدمات به داوطلبان درمان، برای بهبود و بازتوانی معتادان سخت در دسترس، بی‌خانمان و ارتقاء مداخلات موردنیاز این گروه، اقدام به طراحی الگوی نوین و جامعی تحت عنوان طرح تحول مدیریت معتادین سخت در دسترس و بی‌خانمان با رویکرد درمان دادگاه مدار و مدیریت مورد کرده است که به صورت آزمایشی و برای امکان‌سنجی در تعدادی از استان‌ها به اجرا در آمده و با شناسایی و رفع چالش ها در آستانه توسعه در سطح ملی است.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران با توجه به ملاحظات اختصاصی گروه‌های هدف خاص برای درمان زنان، مراکز مادران و فرزندان و برای افراد زیر ۱۸ سال الگوی بهبود و بازتوانی اختصاصی طراحی کرده است. در حوزه توانمندسازی و جامعه پذیری با راه‌اندازی مراکز جامعه پذیری و صیانت، کارهای موثری در زمینه خدمات پس از درمان در دست اقدام دارد و در ادامه روند حمایت اجتماعی از بهبودیافتگان به آنها حرفه آموزی، وام اشتغال، مسکن و سایر تسهیلات ارائه می‌دهد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور اضافه کرد: از این اصول پذیرفته شده درمان موثر در اعتیاد توجه به ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی به طور همزمان و طراحی مداخلات منعطف و متناسب با ویژگی های فردی گروه‌های هدف و به عبارتی تکدوزی کردن خدمات و تامین تنوع کافی از الگوهای مختلف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
قبادی دانا افزود: رعایت این اصول مستلزم داشتن الگوهای متنوع درمان و از جمله تنوع در درمانهای زیستی و دارویی مبتنی بر شواهد است.
وی یادآور شد: در بین الگوهای درمانی که شواهد، اثربخشی آنها را تایید کردند استفاده از داروهای مخدر و شبه مخدر در قالب برنامه درمانهای نگهدارنده و جایگزین از معروف‌ترین آنها است.
گسترش چشمگیر درمان نگهدارنده برای معتادان
رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه طی دو دهه گذشته درمان نگهدارنده با متادون تحت عنوان ام. ام. تی mmt در کشور ما در قالب مراکز درمان سوء‌مصرف مواد گسترش چشمگیری داشته است، گفت: اکنون با فعالیت بیش از هفت هزار مرکز بزرگترین شبکه درمان نگهدارنده در منطقه هستیم.
رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: اگرچه این الگوی درمان، تاثیرات موفق فراوانی در کنترل و کاهش آسیب اعتیاد و بهبودی افراد با اختلال مصرف مواد داشته است اما بدیهی است که به تنهایی قادر به پاسخگویی به تمامی نیازهای گروه‌های هدف نیست و لازم است در کنار این الگوی درمانی از سایر الگوها و سایر داروها نیز بهره برد. با این توضیح که سالهای گذشته استفاده از شربت تریاک با قرص بوپرنورفین به عنوان یک داروی شبه مخدر نسبی برای درمان اعتیاد آغاز شده است.
بوپرنورفین داروی موثر در درمان اعتیاد
رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: بوپرنورفین داروی ضد درد شبه مورفینی صناعی است که از ویژگی های درمانی منحصر به فردی برخوردار بوده و بر اساس کارآزمایی‌های بالینی متعدد در درمان اعتیاد موثر است. بوپرونورفین از آلکالوئید تبایین مشتق می‌شود که علاوه بر آثار ضددرد در درمان اختلال مصرف مواد نیز کاربرد دارد.
وی افزود: اما به دلایل قیمت بالاتر نسبت به متادون و شربت تریاک، آشنایی کمتر درمانگران، نداشتن پوشش بیمه و تمایل کمتر بیماران برای استفاده از آن در سالهای گذشته از اقبال زیادی برخوردار نبوده است.
قبادی دانا یادآور شد: در سالهای اخیر ستاد مبارزه با مواد مخدر برای ترویج استفاده از این دارو و برطرف کردن موانع استفاده از آن، طی همکاری نزدیک با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و با کمک مراکز رشد و نوآوری و شرکت های دانش بنیان اقدام به تولید پیش ساز و محصول نهایی بوپرنورفین و بوپرنورفین نالوکسان کرده است.
وی گفت: ورود شرکت‌های دانش‌بنیان در این عرصه باعث شده تا تولید دارو با قیمتی ارزانتر در داخل کشور میسر شود و علاوه بر قطع وابستگی به خارج امکان تولید گسترده و حتی صادرات آن به سایر کشورها فراهم شود.
