مساله کودکان کار در ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم با پدیده قاچاق انسان و مهاجرت های غیر قانونی پیوند خورده، به گونه‌ای که بیش از 85 درصد کودکان کار در شهرهای بزرگ را به خود اختصاص داده است.
شفاآنلاین>اجتماعی> مجمع عمومی سازمان ملل متحد از جامعه جهانی خواسته تا تلاش‌های خود را برای ریشه‌کن کردن کار اجباری و کار کودکان افزایش دهد و سال 2021 را سال حذف کار کودکان معرفی کرده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد اهداف خود را از تصویب این قطعنامه به شرح زیر اعلام کرده است:
1 - کشورهای عضو به انجام اقدامات فوری و موثر برای ریشه‌کن کردن کار اجباری، پایان دادن به برده‌داری مدرن، قاچاق انسان و حذف بدترین اشکال کار کودکان، از جمله جذب و استفاده از کودکان سرباز را تا سال 2025، متعهد شده‌اند. 2 - مجمع عمومی با تصویب این قطعنامه بار دیگر بر اهمیت کنوانسیون منع همه اشکال کار کودک و کنوانسیون حقوق کودک تاکید کرده است. 3 - مجمع عمومی همچنین با تصویب این اقدام بر اهمیت احیای مشارکت های جهانی برای اطمینان از اجرای اهداف توسعه پایدار و حذف کار کودکان تاکید کرده است. از اهمیت حمایت‌ها و تلاش‌های بین‌المللی برای همراهی دولت‌ها در برنامه های مربوط به کاهش کار کودکان همین بس که بین سال‌های 2000 و 2016 شاهد کاهش 38 درصدی کار کودکان در سطح جهانی بوده‌ایم. 152 میلیون کودک در سراسر جهان هنوز در شرایط بد کار هستند. در این میان سازمان بین المللی کار (ILO) با توجه به مسئولیت و برنامه کاری خود در چارچوب نظام سازمان ملل متحد، اقداماتی را برای رفع کار کودکان و حمایت از کنوانسیون‌های مربوطه معرفی کرده که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: • - اصلاح سیاست‌های کشوری و تقویت ظرفیت‌های نهادی به‌عنوان بستری مناسب برای برنامه‌ریزی در مسیر پایان کار کودکان.
- اصلاح و تغییر نگرش‌های اجتماعی از طریق افزایش آگاهی‌های عمومی و بسیج گروه‌های مردمی برای اجرای موثر کنوانسیون‌های مقابله با کار کودکان.
- انجام تحقیقات آماری و کیفی از شرایط موجود، تجزیه و تحلیل سیاست‌ها، ارزیابی برنامه‌ها و تعریف سازوکارهای مناسب برای نظارت بر کار کودکان.
- تهیه دستور العمل‌های اجرایی و مواد آموزشی استاندارد برای سطوح مختلف سیاست‌گذاری و اجرایی در حوزه کودکان کار.
-نظارت بر کار کودکان شامل شناسایی، ارجاع، محافظت و پیشگیری از کارکودک است که از طریق توسعه روند نظارتی منجر به پوشش همگانی همه کودکان در یک منطقه خواهد شد. مساله کودکان کار در ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم با پدیده قاچاق انسان و مهاجرت های غیر قانونی پیوند خورده، به گونه‌ای که بیش از 85 درصد کودکان کار در شهرهای بزرگ را به خود اختصاص داده است. نبود قوانین بازدارنده در حوزه قاچاق انسان، عدم شفافیت و انضباط در سیاست‌های مهاجر‌پذیری کشور، در کنار وجود مشکلات اقتصادی و محدودیت های شغلی برای اتباع خارجی فاقد مدارک اقامتی، شرایط را برای ورود کودکان خارجی به حوزه کار تشدید نموده است. در این رابطه ارائه هر‌گونه راهکار باید مبتنی بر ویژگی‌های خاص جامعه هدف و پیچیدگی‌های سیاسی و اجتماعی مرتبط بر آن باشد، به‌گونه‌ای که تباینی با اصول حقوق کودک و قوانین موجود در سطح داخلی و بین المللی نداشته باشد. لذا راهکارهای زیر در حوزه کاهش و حذف کار کودکان مورد پیشنهاد است:
- به‌رغم اینکه فقر به‌عنوان اولین عامل کار کودکان به ذهن متبادر می‌شود، اما عوامل بسیار مهم دیگری نیز در این حوزه موثر است که از آن جمله بهره‌کشی خانواده‌ها از کودکان به دلیل سهولت در درآمدزایی. - فرهنگ اجتماعی و سنتی غالب در جامعه هدف که کار کودکان را جوهره زندگی و مردانگی آنها تعریف می‌کند، بدون در نظر گرفتن توان و ظرفیت فیزیکی، روحی و روانی کودکان که ضرورتا باید مکانیزم‌های لازم برای اصلاح و تغییر این نگرش فردی و اجتماعی فراهم آید. - تشکیل و تجمیع بانک جامع اطلاعات کودکان کار از طریق سیستم شناسایی قرنیه، فرصتی است برای تمرکز هدفمند و برنامه محور برای ساماندهی کودکان، حمایت‌های موثر و پایدار و در نهایت خارج نمودن آنها از چرخه کار و خیابان. - تعریف برنامه‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از قاچاق و ورود غیر قانونی کودکان تنها به کشور و ایجاد مکانیزم‌هایی قانونی برای مقابله با قاچاق کودک. - تعریف و تشکیل کارگروه‌های تخصصی با حضور نمایندگان دستگاه‌های دولتی، بین‌المللی و غیردولتی به منظور حمایت از کودکان قربانی قاچاق و تلاش برای بازگرداندن آنها به آغوش خانواده. - براساس قوانین بین‌المللی، دولت‌ها نمی‌توانند در مقابل کودکان قربانی قاچاق بی‌تفاوت باشند و تنها به دلیل ملیت آنها را از حیطه نظارت و حمایت خارج کنند. در این رابطه وارد شدن کودکان تنها و قربانی قاچاق به چرخه کار که بارزترین آن چرخه بازیافت شهری در تهران و شهرهای بزرگ است، نه تنها نقض قوانین مبارزه با قاچاق و قوانین حمایت از کودکان است بلکه مسئولیت دولت ایران را نیز در احقاق حقوق کودکان و اجرای کنوانسیون‌های بین المللی به خطر انداخته است. - تشکیل شبکه منطقه‌ای حمایت از کودکان قربانی قاچاق میان سازمان‌های دولتی، بین‌المللی و غیردولتی فعال در حوزه کودکان در دو سوی مرزها به منظور شناسایی و حمایت‌های حداکثری از کودکانی که به‌هر دلیل وارد چرخه قاچاق و سپس کار اجباری و سخت می‌شوند، می‌تواند نسبت به جلوگیری از اختلال یا آسیب های جبران ناپذیر ناشی از فرو افتادن کودکان در چرخه کار اجباری و سخت موثر واقع شود.
فاطمه اشرفی مدیره انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده
آرمان ملی
نظرشما
آخرین اخبار