قیمت خودرو هرسال افزایش پیدا می کند. این آخری ها هم که شورای رقابت درصدی روی آن گذاشت و داد تولید کنندگان خودرو و فعالان این بخش را درآورد. البته این داد تنها برای قیمت بعضی خودروها بود. قیمت خودروهایی که با فرمول جدید شورای رقابت، ارزانتر از قیمت کارخانه در می آمدند. مثل پژو 206 که حدود 6 میلیون تومان ارزان تر از قیمت کارخانه تمام می شد. ولی باز هم به طور کلی خودروسازان افزایش قیمت با میانگین حدود 6 درصدی را معقول و هم راستا با تورم و هزینه های تولیدشان نمی دانستند. همین هم راستا نبودن باعث شد تا شورای رقابت که ابتدا خیلی سفت و محکم روی مواضع خود ایستاده بود و تاکید می کرد، همه باید به فرمول جدید پایبند باشند و به آن عمل کنند، دوباره به بررسی بپردازد و به قول نمایندگان مجلس در بعضی خودروها حتی افزایش 20 درصدی قیمت را لحاظ کند. به طوری که به گفته وکلای ملت در نطق میان دستور، «دولت از سویی اعلام می‌کند که تورم را به 14 درصد رسانده و از سوی دیگر قیمت خودرو را 20 درصد افزایش می‌دهد.»
اما شورای رقابت افزایش 20 درصدی را کذب می داند به هرحال، این سری دوم است که افزایش قیمت خودرو در سال جدید عنوان می شود. رضا شیوا، رییس شورای رقابت در این باره گفت: اعلام افزایش 20 درصدی قیمت خودرو کاملا بی پایه و اساس است و خودرو به طور میانگین 5.5 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
همین طور هم، داوود میرخوانی رشتی، مشاور انجمن خودروسازان ایران می گوید: طبق اعلام رییس شورای رقابت قیمت خودروها به طور میانگین 5.5 درصد و حداکثر 6.9 درصد افزایش یافته است. البته به گفته او، برخی نمایندگان قیمت پایه و خام خودروها را با قیمت نهایی اشتباه گرفته باشند، در حالی که شورای رقابت ابتدا قیمت پایه خودروها را اعلام کرد که فاقد هزینه‌های مربوط به عوارض شماره‌گذاری، بیمه شخص ثالث، استاندارد آلایندگی یورو 4 و کیسه هوا بود. پس از آن شورای رقابت این هزینه‌ها را به قیمت‌های پایه اضافه کرده و در نهایت قیمت نهایی خودروها با افزایش قیمت میانگین پنج درصدی به دست آمد.
به هر حال، براساس بررسی دوباره شورای رقابت، قیمت خودروی پراید ۱۳۱اس‌ال که تا همین ماه پیش، 15 میلیون تومان اعلام شده بود، به 20 میلیون تومان رسید. همین طور براساس این بررسی ها مشخص شد که تعیین ارقام ۵ برابری هزینه ارتقای استاندارد و همچنین هزینه بالای نصب ایربگ بر روی خودروها، دلیل اصلی رشد چشمگیر قیمت‌ها اعلام شده است. چرا که برای مثال، شورای رقابت، 3 میلیون تومان، بابت اعمال استاندارد یورو 4 در خودروی پژو 405 اس‌ال‌ایکس و نوع دوگانه سوز این خودرو، 3 میلیون و 300 هزار تومان بابت ارتقاء استاندارد در پژو 206 تیپ 5، 3 میلیون تومان بابت پژو پارس جدید و سمند ال‌ایکس، سمند سورن و سمند بهینه ای‌ام‌اس ،2 میلیون و 300 هزار تومان برای پراید و 3 میلیون و 300 هزار تومان برای تیبا در نظر گرفته است.
این مبالغ در حالی به قیمت خودروها اضافه شده که حتی بابت آن مالیات و هزینه‌های جانبی دیگر هم از خریدار دریافت می‌شود. همین طور هم از طرف دیگر، برای تبدیل استاندارد یورو 2 به یورو 4 باید 3 قطعه بر روی خودروها تغییر کند که این قطعات شامل کاتالیست، باک بنزین و کالیبراسیون ECU است و این کار در دنیا معمولاً بین 130 تا 160 یورو هزینه به همراه دارد. یعنی هزینه تبدیل این استاندارد در ایران حدود 600 هزار تومان است.
البته اگر قرار باشد تنها همین افزایش قیمت تبدیل به استاندارد یورو 4 را با دلار 3100 تومانی بررسی کرد، تنها بابت 3 میلیون و 300 تومانی که برای استاندارد یورو 4 به خودروی تیبا اضافه شده، می توان به معادل دلار آن یعنی 1064 دلار در خارج از کشور یک خودرو هرچند قدیمی خرید. در لیست ده ماشین ارزان زیر هزار دلار دنیا، جگوار XJ Vanden سال 1999 با موتور هشت سیلندر، اوپل Corsa 2003، ولوو S60 سال 2001 با پنج سیلندر موتور و گیربکس اتوماتیک، سوزوکی مدل سال 2001 و فیات اسپرت مدل 2003 را خرید.
به هرحال، موضوع افزایش غیرمنطقی قیمت در استاندارد یورو 4 در نصب ایربگ هم تکرار شده است. به طوری که شورای رقابت، بابت نصب کیسه هوا بر روی پژو 405 اس‌ال‌ایکس یک میلیون و 800 هزار تومان، پژو 206 تیپ 5 ، 2 میلیون تومان و پژو 405 دوگانه سوز یک میلیون و 600 هزار تومان، پژو پارس جدید 2 میلیون و 200 هزار تومان و انواع پراید یک میلیون و 300 هزار تومان در نظر گرفته است. در حالی که به گفته کارشناسان خودرو، نصب ایربگ راننده بر روی خودروهای داخلی، مشکل و هزینه زیادی را به همراه ندارد. به این ترتیب، اگر قرار باشد قیمت ایربگ را هم به افزایش قیمت تبدیل به یورو 4 اضافه کرد، حتما می توان به ازای دلارش، خودروی خارجی نو تر و شیک تری هم خرید.
به همین دلیل هم بهارستان نشین ها می گویند، افزایش قیمت خودرو را بررسی می کنند. حمیدرضا فولادگر، عضو کمیسیون صنایع مجلس گفت: در قیمت‌گذاری جدید خودروها، اعضای کمیسیون صنایع این ابهام را داشتند، چرا که این افزایش قیمت بیشتر از چیزی بود که انتظار می‌رفت و با قیمت‌های قبلی اعلام شده توسط شورای رقابت طی هفته‌های اخیر هم تفاوت داشت. علاوه بر این، اصل روش تعیین قیمت خودرو هم مورد ابهام است، زیرا طبق قانون، شورای رقابت باید دستورالعمل و رویه قیمت‌گذاری را تعیین کند، نه اینکه قیمت تک تک خودروها توسط این شورا اعلام شود.
براساس گزارش ها، بیشترین افزایش قیمت متعلق به دو خودروی پژو 405 دوگانه‌سوز و پارس دوگانه‌سوز است. به این ترتیب، از محصولات ایران خودرو، پژو پارس با رشد 6.59 درصدی و افزایش حدود 7 میلیون تومان به 36 میلیون و 420 هزار تومان افزایش پیدا کرد و قیمت پژو 405 دوگانه‌سوز با افزایش 6.59 درصدی به 30 میلیون و 117 هزار تومان رسید.
اما در مقابل، خودروهایی هم بودند که کمترین افزایش قیمت را داشته اند. خودروهایی از جمله، پیکان وانت دوگانه‌سوز و پژو 206 صندوقدار مدل v8 .قیمت پیکان وانت دوگانه‌سوز با رشد 2.8 درصدی به 14 میلیون و 720 هزار تومان و قیمت پژو 206 صندوقدار v8 با رشد 3.7 درصدی به 34 میلیون و 649 هزار تومان رسیده است.
محصولات گروه سایپا هم افزایش قیمت داشتند که بیشترین آن مربوط به تیبا SX بوده است. قیمت این خودرو با رشد 5.97 درصدی به 24 میلیون و 183 هزار تومان افزایش یافته است. در میان محصولات سایپا دو خودروی سایپا 132 مدل SL و SX دارای کمترین افزایش قیمت بوده‌اند به‌گونه‌ای که قیمت سایپا 132 مدل SL با رشد 4.57 درصدی به 19 میلیون و 685 هزار تومان و سایپا 132 SX با رشد 4.57 درصدی به 20 میلیون و 208 هزار تومان رسیده است.
از محصولات خودروسازی مدیران هم خودروی ام‌وی‌ام 530 بیشترین افزایش قیمت را داشت. افزایش به اندازه 4.57 درصد که قیمت این خودرو را به 43 میلیون و 382 هزار تومان رساند. ام‌وی‌ام چهار سیلندر هم کمترین افزایش قیمت را داشت. قیمت این خودرو با رشد 3.49 درصدی به 21 میلیون و 866 هزار تومان افزایش یافته است.
به این ترتیب، به گفته رضا شیوا، رئیس شورای رقابت، میانگین افزایش قیمت خودرو براساس فرمول کارشناسی و علمی دقیق پنج ونیم درصد است و با توجه به شرایط تولید و تعامل خودروسازان فاصله قیمت کارخانه تا قیمت حاشیه بازار به شدت کاهش خواهد یافت. براساس صحبت های شیوا، قیمت خودروهایی که اعلام شده شامل پرداختی های قانونی مانند 8 درصد مالیات بر ارزش افزوده و هزینه شماره گذاری می شود و در فرمول تعیین قیمت خودرو به تورم نهاده های تولیدی و متغیر بهره وری و همچنین عامل کیفیت توجه کافی شده است.
قیمت نهاده های تولیدی شامل آهن، پلاستیک و شیشه که براساس کار علمی برآورد شده و کیفیت خودروها هم شامل 13 شاخص از جمله 7 شاخص عملکردی و 6 شاخص تزئینی است که شرکت بررسی استاندارد خودرو تعیین می کند. البته هر خودرویی که کیفیت را بهبود نبخشد تا دو و نیم درصد قیمت تعیین شده جریمه می شود و اگر بهره وری خود را با توجه به فناوری روز افزایش ندهد دو درصد جریمه خواهد شد.
با این حال و با توجه به افزایش قیمت برای بار دوم، واکنش خودروسازان به قیمت های جدید این است که «این قیمت ها کفاف هزینه های تولید را نمی دهد، بازهم باید گران شود». به گفته، محمدرضا نجفی منش، عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان، نرخ های اعلام شده باز هم کفایت هزینه خودروسازان را نمی کند و تنها نکته ای مثبتی که در قیمت های جدید خودرو می توان دید همین افزایش قیمت هاست.
احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان هم معتقد است که در سال جاری علاوه بر قیمت مواد اولیه، دستمزد و سایر هزینه‌ها افزایش یافته که در صورت تداوم عرضه خودرو با قیمت‌های کنونی، خسارت خودروسازان در سال جاری بیش از سال گذشته خواهد بود.
نادر قاضی پور، عضو ناظر مجلس در شورای رقابت در این باره به نامه نیوز گفت: خودروسازان به دنبال بهانه برای افزایش قیمت خودرو هستند و این در شرایطی است که کیفیت خودروها چندان تعریفی ندارد. از طرفی هم با افزایش قیمت ها مشکل صنعت خودروسازی برطرف نمی شود و رکود در بازار ادامه خواهد یافت.
او همین طور ادامه داده است که قیمت خودروهای داخلی با قیمت های واقعی آنها اختلاف فراوانی دارد. به طور مثال هم اکنون قیمت پراید حدود 20 میلیون تومان است و این در شرایطی است که در بدترین شرایط باید قیمت این خودرو 5 میلیون تومان باشد.
صحبت به اینجا که رسید، درست مثل زمان محمود احمدی نژاد، رییس دولت نهم و دهم که هر کیلو پراید را محاسبه می کرد، دوباره آنالیز قیمت خودرو و بررسی قیمت خودروهای داخلی و مقایسه قیمت خودروهای داخلی و خارجی مساله روز بازار شد.
ساسان قربانی، عضو انجمن قطعه سازان در خصوص قیمت تمام شده خودرو در ایران گفت: « قیمت تمام شده خودرو نه تنها در مورد خودروهای ایرانی بلکه اصولا در کل دنیا تقریبا به یک شکل است. خودرو از 2 بخش تشکیل می شود. یک بخش آن هزینه های قطعه سازی است و بخش دیگر هزینه های است که در خود خودرو سازی انجام می شود. هزینه های که در بخش قطعه سازی انجام می شود شامل 75 تا 85 درصد است که البته قاعدتا به نسبت خودرو ها و شرکت های مختلف با همدیگر متفاوت است. بخش دیگر که بین 15 تا 25 درصد را به خود اختصاص می دهد، بخش خودرو سازی ها است.» به گفته او، دومین مسئله ای که باید در تولید در نظر داشت، قیمت دستمزد پرسنل و نیروی انسانی است. سومین مسئله در قیمت تمام شده، هزینه های سربار است که شامل برق، آب، گاز، اصطحکاک ساختمان و موارد دیگر است و بخشی دیگر از این قیمت های تمام شده شامل تجهیزات، ماشین آلات، قالب ها، ابزار آلات به اضافه سود مورد انتظار است.
با توجه به این فرمول ها، قيمت متوسط پرايد در بازار بين 18 تا 20 ميليون تومان در نوسان است. اما کارخانه اعلام کرده است که 11 ميليون تومان از قيمت تمام شده پرايد مربوط به هزينه تمام شده مواد اوليه است. یعنی 270 هزار تومان مواد پلیمری، یک میلیون و 200 هزار تومان ورق و انوع فولاد، 260 هزار تومان لاستیک، 110 هزار تومان مس، 180 هزار تومان آلومینیوم، 140 هزار تومان چدن و حدود 3 میلیون و 300 هزار تومان سایر مواد اولیه به کار رفته در تولید این خودرو به اضافه هزینه‌های تولید شرکتهای قطعه‌ساز و همچنین حدود 1600 دلار ارزبری برای واردات قطعات خاص، هزينه تمام شده پرايد را تشکيل مي دهد. در صورتي که عوارض بعدي به قيمت پرايد افزوده نشود، بهاي تمام شده اين محصول به 11 ميليون تومان مي رسد. همچنین با احتساب هزینه‌های تولید و مونتاژ در شرکت خودروساز، هزینه‌های فروش و خدمات پس از فروش، هزینه‌های مالی، مالیات، عوارض، هزینه‌های شماره‌گذاری و هزینه‌های پست و بیمه در نهایت قیمت تمام شده تولید یک دستگاه پرايد به حدود 19 میلیون و هفتصد هزار تومان مي رسد. همين نوع خودرو در بازار به بهاي بالاتر از 21 ميليون و 500 هزار تومان به فروش مي رسد.
به این ترتیب، یکی از ارزان ترین ماشین ساخت داخل کشور، به پراید تعلق می گیرد. یعنی اگر کسی بخواهد یک پراید صفر کیلومتر از کارخانه بخرد با حساب حداقل دستمزد 609 هزار تومانی، باید 32 ماه حقوقش را جمع کند. البته به گزارش ایرنا از طرف دیگر هم باید دید که اگر قيمت هاي جديد خودروهاي ساخت داخل با ارز حدود سه هزار و 100 تومان معادل سازي شود، چه نوع خودروهاي خارجي صرف نظر از کيفيت آنها در مقايسه با خودروهاي داخلي، مي توان خريداري کرد. براساس اعلام شوراي رقابت، خودروهاي پژو پارس، پژو 405، پژو 206، پژو 206 صندوقدار، رانا، سمند، سمند سورن، ام.وي.ام 530، و ام.وي.ام 315 ، با قيمت هايي بين 30.3 تا 43.2 ميليون تومان به مردم عرضه مي شوند که معادل 9 هزار و 774 دلار تا 13 هزار و 900 دلار هستند. در جدول زیر این مقایسه انجام شده است.
