شیب این موج بسیار تند و صعودی بوده و تقریبا همه استانهای کشور با هم درگیر پیک اپیدمی شدند. این بر خلاف پیکهای قبلی بود که هم شیب صعودی ملایمتری داشتند و هم در زمانهای مختلف، درگیری استانهای مختلف را شاهد بودیم
شفاآنلاین>سلامت> در موج چهارم پاندمی که با شیوع کرونای جهش یافته همزمان شده است، شاهد شکسته شدن رکورد ابتلای روزانه کرونا هستیم. این وضعیت باعث شده است که ورودی بیمارستانها افزایش پیدا کند و پیدا کردن تخت خالی برای مداوای بیماران مبتلا به کرونا نیز با مشقت زیادی همراه باشد.
به گزارش شفاآنلاین: ثبت آمار حدود 25 هزار مبتلا به کرونا در یک روز، رکورد تازهای است که در موج چهارم کرونا ثبت شده است. باید در نظر داشت که اینها آمارهای رسمی است. قطعا آمار غیررسمی مبتلایان به کرونا که تست از آنها گرفته نشده، بسیار بیشتر از این ارقام است.
احسان مصطفوی، رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور نیز با اشاره به رکوردشکنی ابتلای روزانه به کرونا در موج چهارم بیماری، هشدار داد: «انتظار داریم طی روزهای آتی همچنان شاهد افزایش موارد مرگ ناشی از
کرونا در کشور باشیم.»
مصطفوی درباره وضعیت فعلی بیماری در کشور هم یادآور شد: «از اوایل هفته دوم فروردین ماه کشور درگیر پیک چهارم اپیدمی شد. این پیک در مقایسه با پیکهای قبلی شیب بسیار تند صعودی داشته است. در نتیجه تعداد موارد بستری و سرپایی روزانه در زمانی کوتاه به حد بالایی رسید. این موضوع در ارتباط با موارد مرگ هم تقریبا با تاخیر یک هفتهای اتفاق افتاد. با این حساب افزایش مرگ و میر و ابتلا تقریبا در تمام استانهای کشور همچنان دیده میشود. البته در روزهای اخیر این شیب شتاب کمتری پیدا کرده و روند موارد بستری در بعضی از استانهای کشور روند نزولی هم به خود گرفته است. در عین حال باید توجه کنیم که در برخی استانها اکنون تعداد موارد بستری از موارد بستری در پیکهای قبلی هم فراتر رفته است. با این وجود انتظار داریم طی روزهای آتی همچنان شاهد افزایش موارد مرگ ناشی از کرونا در کشور باشیم.»
او درخصوص زمان لازم برای تاثیر محدودیتها بر کاهش بار بیماری در کشور، اظهار کرد: «از ابتدا هم میتوانستیم پیشبینی کنیم که زمان ۱۰ روزه برای تاثیرگذاری محدودیتها بر بار بیماری چندان کافی نیست. محدودیتهایی که در شرایط مشابه در سایر کشورها دنبال میشود بیش از دو هفته و حداقل تا یک ماه طول میکشد. بنابراین مدت زمان اعمال محدودیت و تمرکز بر اعمال صحیح محدودیتها بسیار مهم است. از طرفی به نظر میرسد محدودیتهای فعلی چندان توسط اصناف و گروههای مرتبط رعایت نمیشود. در نتیجه آنچه که انتظار میرفت در بازه زمانی دو هفتهای محدودیتها حاصل شود رخ نداد و به زمان بیشتری نیاز است.»
عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران درمورد تفاوت موج چهارم کرونا با موجهای پیشین، تصریح کرد: «شیب این موج بسیار تند و صعودی بوده و تقریبا همه استانهای کشور با هم درگیر پیک اپیدمی شدند. این بر خلاف پیکهای قبلی بود که هم شیب صعودی ملایمتری داشتند و هم در زمانهای مختلف، درگیری استانهای مختلف را شاهد بودیم. این درگیری به یک باره در تمام استانها رخ نمیداد. همچنین رکورد موارد ابتلا در این موج شکسته شد. البته خوشبختانه در موج چهارم شاهد افزایش ظرفیت تست تشخیصی کرونا بودیم که سبب میشد موارد بیشتری از بیماری را شناسایی کنیم. در نتیجه آنچه در پیک فعلی میبینیم نسبت به پیکهای قبلی بیشتر نزدیک به واقعیت است.»
مصطفوی درخصوص واریانتهای موجود از ویروس کرونا در کشور نیز به ایسنا یادآور شد: «ما یک سیستم پایش برای واریانت انگلیسی در اکثر استانهای کشور راهاندازی کردیم و ظرفیت شناسایی این گونه جهش یافته در کشور فراهم است. در مورد پایش سایر واریانتها گرچه طراحیهایی در سطح کشوری برای این موضوع انجام شده است، ولی دور از ذهن نیست که ما سایر واریانتهای در گردش در کشور را در ایران داشته باشیم. بنابراین موضوع پایش واریانتها بسیار موضوع مهمی است و نباید رصد تنها قائم به واریانتهای شناخته شده ویروس باشد. از طرفی به نظر میرسد علایم مبتلایان به گونه جهش یافته از ویروس چندان متفاوت با گونه قبلی نیست. بنابراین اصل موضوع در ابتدا شدت سرایت پذیری بالاتر و دوم عدم ایجاد ایمنی نسبت به بعضی واریانتهای قبلی در واریانتهای جدید بویژه در واریانت برزیلی و آفریقای جنوبی مطرح است.»
رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور افزود: «افرادی که به نوع ووهان ویروس مبتلا میشوند ممکن است به واریانتهای جدید هم آلوده شوند. شاید افرادی که پیشتر سابقه ابتلا به نوع کلاسیک بیماری را داشتند، ایمنی ناشی از ابتلای قبل نیز برای پیشگیری از ابتلای مجدد آنها کمک کننده نباشد. این امر هم نشان دهنده اهمیت پایش واریانتهای جدید است. با توجه به اینکه کشور ۱۴ ماه است که درگیر اپیدمی کرونا است، نیاز داریم که اطلاعات جدیدی در خصوص عفونت مجدد افراد مبتلا داشته باشیم تا بررسی کنیم میزان عفونت مجدد در چه حد است.»
او در ادامه در خصوص تاثیر وجود نقاهتگاهها بر کاهش موارد ابتلا به کرونا، افزود: «در پیکهای قبلی بیماری بویژه پیک اول و دوم این تجربه را امتحان کردیم، اما مردم از آنها استقبال نکردند و ترجیح دادند بیمار در منزل یا بیمارستان بماند. در نتیجه یک مشکل فرهنگی در پذیرش استفاده از نقاهتگاهها داریم. اگر این بستر ایجاد شود که بتوانیم از نقاهتگاهها استفاده کنیم شرایط درمان بیماران مبتلا به کرونا مطلوبتر پیش خواهد رفت.»
رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور درباره طرحهایی که پیرامون افزایش غربالگری مبتلایان بیعلامت کرونا مطرح میشود، تاکید کرد: «اگر قرار است این هدف با رپید تستها دنبال شود باید بدانیم این تستها بیشتر برای شناسایی افراد دارای علائم بیماری طراحی شده است که حساسیت کمی برای افراد فاقد علامت دارد.»
دغدغههای درمانگران کرونا در بحبوحه موج چهارم
کادر درمان در پیشقراول نبرد سخت با کرونا قرار دارد. در یک سال و دو ماه اخیر، جامعه پزشکی تلاش کرده است که در اوج خستگی و فرسودگی نیز از درمان بیماران مبتلا به کرونا، دست نکشد. در عین حال کارشناسان تاکید دارند که این وضعیت وخیم نمیتواند در یک بازه طولانی مدت ادامه داشته باشد. یعنی اگر فکری به حال تجدید قوای کادر درمان نشود و برنامه واکسیناسیون سراسری شتاب نگیرد، توان کادر درمان نیز رو به اضمحلال خواهد رفت.
بهروز هاشمی، متخصص طب اورژانس نیز به گوشهای از مشکلات کادر درمان در دوران کرونا اشاره میکند و میگوید: «هربار با افزایش آمار مبتلایان، زحمات کادر درمان هم چندبرابر میشود. بسیاری از همکاران ما در ایام تعطیلات هم در حال خدمت به بیماران مبتلا به کرونا هستند.»
او تاکید میکند: «باوجود افزایش چندبرابری فشار کاری کادر درمان در دوران کرونا، تسهیلات و امتیازی برای متخصصان طب اورژانس که در دوران مقابله با کرونا فعال بودهاند، تعلق نگرفته است. حتی از آنجا که بسیاری از بیماران ترومایی به دلیل ترس از ابتلا به کرونا به اورژانس مراجعه نمیکنند، کارانه متخصصان طب اورژانس نسبت به دوران قبل از کرونا کمتر شده است. در این بین، تعرفههای اعلام شده برای خدمات طب اورژانس نیز بسیار پایین است. تعرفه خدمات طب اورژانس با این حجم از اضطراب و فشار کار در دوران کرونا با تعرفه پزشکی که کار اورژانسی انجام نمیدهد و اضطراب کاری چندانی ندارد، کاملا یکسان است. این موضوع اصلا عادلانه نیست.»
هاشمی هشدار میدهد: «اتفاق بسیار تلخی که این شرایط رقم زده، این است که برخی از دستیاران طب اورژانس در نیمه راه، تحصیل را رها میکنند، زیرا میبینند که سختی کار آنها با درآمدی که کسب میکنند، تطابق ندارد.»
همچنین محمدصادق میرزابابایی، فیزیوتراپیست از زاویه دیگری به مشکلات نیروهای درمانی در دوران کرونا اشاره میکند و میگوید: «با تشدید کرونا و ادامهدار شدن این بیماری، ضربات اقتصادی سنگینی به بخش خصوصی وارد شده است. هر بار با یک موج تازه بیماری و افزایش آمار مبتلایان به کرونا، مشکلات فعالان بخش خصوصی هم بیشتر میشود. مثلا در نظر بگیرید که آمار مراجعه به مراکز فیزیوتراپی به دلیل بروز کرونا بسیار کاهش یافته است. حتی آمار ویزیتها در منزل نیز کاهش یافته است، زیرا باوجود رعایت بالای پروتکلهای بهداشتی از سوی فیزیوتراپیستها، باز هم شاهد هستیم که برخی از بیماران مسن یا افرادی با بیماری زمینهای از این واهمه دارند که مبادا همان فیزیوتراپیستی که برای درمان به منزل آنها میآید، خودش ناقل بیماری کرونا باشد.»
میرزابابایی تصریح میکند: «قیمت دستگاه لیزری که استفاده میکنیم، در عرض چند ماه، بیش از شش برابر افزایش یافته است. در نظر بگیرید فیزیوتراپیستی که میخواهد یک مطب شخصی راهاندازی کند، باید چندین برابر گذشته هزینه کند که در نتیجه خارج از توان مالی بسیاری از فیزیوتراپیستها است. تعرفه خدمات فیزیوتراپی نیز در برابر هزینه دستگاههایی که خریداری میشود، بسیار ناچیز است. یعنی خیلی طول میکشد که سرمایه اولیه بازگردد.»
فرسایش کادر درمان با بالا رفتن آمار مبتلایان
موج جدید کرونا در ایران آغاز شده و این بیماری چموش با قدرتی بیشتر دوباره مهمان ناخوانده مردم شده است. افزایش آمار مبتلایان به کرونا، موجب افزیش فشار کاری و فرسایش شغلی کادر درمان شده است. برای کادر درمان، شکسته شدن آمار مبتلایان به کرونا به معنی شیفتهای طولانی مدت، تداوم شرایط سخت خدمت و افزایش اضطراب کاری است.
در 14 ماه اخیر، کادر درمان در خط مقدم نبرد با این بیماری غیرقابل پیشبینی حضور داشته است. جانفشانی پزشکان، پرستاران، بهیاران، فعالان حوزه آزمایشگاه، تصویربرداری پزشکی و سایر کادر بهداشت و درمان موجب شد که چندین موج این بیماری کنترل شود. کنترل امواج متعدد این بیماری با فرسودگی بیش از حد کادر درمان همراه بوده است. کادر درمان برای مهار کرونا، خستگی و فرسایش شغلی را به جان خریده است. در این بین، شماری از اعضای جامعه پزشکی نیز در حین خدمت به بیماران مبتلا به کرونا، جانشان را از دست دادند.
برخی از فعالان حوزه سلامت بر این باورند که این روزها کادر درمان مثل سربازی بیسلاح شده است که بدون لحظهای استراحت و درنگ، مدام در میدان نبرد حاضر میشود. همین اتفاق باعث تحلیل رفتن توان کادر درمان شده و آنها را به سمت فرسایش بیش از حد شغلی کشانده است.
حالا با آغاز موج جدید کرونا، جامعه پزشکی نگران است که این موج تازه بیماری، همین اندک توان باقیمانده کادر درمان را هم به اضمحلال ببرد و به فرسودگی بیشتر کادر درمان منجر شود. برگ برنده ایران در مواجهه با بیماری کرونا، کادر درمان فداکار و مجربی است که از جان و دل برای درمان بیماران مایه گذاشتند. حال با وجود موج جدید بیماری کرونا، این پرسش جدی مطرح میشود که نظام سلامت تا کجا میتواند روی این برگ برنده حساب باز کند؟
درواقع، دغدغه مهم اینجاست که اگر موجهای بعدی کرونا نیز در راه باشد، تا کجا میتوانیم کادر درمان را حفظ کنیم و آنها را برای ارائه خدمات مضاعف در این شرایط بحرانی، تحت فشار قرار دهیم.
جامعه پزشکی، نگران بریدن کادر درمان است. آنها میگویند اگر جامعه پزشکی حمایت نشوند و موجهای بعدی بیماری را هم کنترل نکنند، در آن صورت نباید انتظار داشت که کادر درمان بتواند در یک بازه زمانی طولانی مدت، کار مضاعف در شرایط بسیار سخت را تاب بیاورد.
در حال حاضر، اغلب مراکز دولتی و بسیاری از مراکز خصوصی با حداکثر توان در حال تلاش هستند که مانع از افزایش آمار مبتلایان به بیماری کرونا شوند. البته این فقط یک سمت ماجراست. کارشناسان هشدار میدهند که اگر پروتکلهای بهداشتی رعایت نشود و فرآیند واکسیناسیون سراسری با تاخیر همراه باشد، در آن صورت افزایش تجهیزات و تعداد کادر درمان هم نمیتواند موج فعلی کرونا را کنترل کند.روزنامه سپید