هم‌افزایی کرونا و چهارشنبه‌سوری

به گزارش شفاآنلاین:چهارشنبه آخر سال همچون سفره هفت‌سین یکی از رسومی است که با نوروز ایرانی پیوند خورده است. این جشن که از غروب آخرین سه شنبه سال آغاز و تا نیمه شب چهارشنبه ادامه دارد، در گذشته مراسمی برای وداع با زمستان و سرما و جشن و شادی به مناسبت آغاز فصل بهار و زایش طبیعت بود. واژه شناسی چهار(چار)شنبه + سوری(جشن و سرور) نیز همین را به ما می‌گوید. چهارشنبه سوری که از آن به چهارشنبه پایان سال هم تعبیر می‌شود اولین جشن در مجموعه جشن‌های نوروزی از گذشته تا امروز است و مشخصه آن برپایی آتش در تاریکی بوده است. در کنار برپایی آتش برخی رفتارهای نمادین جمعی در فضای باز انجام می‌شد. این مراسم در گذشته با سنت‌هایی دیگری چون قاشق‌زنی و صله‌رحم آمیخته و فرصتی بود که سرمای زمستان و شر و بیماری را با خواندن «زردی تو از من، سرخی من از تو» به امان خدا سپرده و آماده پذیرش گرما شوند. اما آن روزها به خاطرات پیوست. چهارشنبه سوری دیگر نه قاشق زنی دارد و نه دور‌همی. ترقه و نارنجک دست‌ساز صوتی و اکلیل و سرنج بیش از یک دهه‌ است که آخرین وداع با زمستان را به وداعی ابدی با زندگی زمینی یا رنجی بی‌پایان به دلیل معلولیت تبدیل کرده است. آخرین چهارشنبه سال نه تنها رنگ و بوی فرهنگ ایرانی نمی‌دهد که ابلیس‌وار سور عزای جوانان و نوجوانان را مستانه به سفره می‌‌نشیند. نه تنها سرمای زمستان و درد و رنج را بدرقه نمی‌کند که استقبال از درد و رنج برای بخشی از مردم است.

رشد 20 درصدی مصدومان مرتبط با چهارشنبه آخر سال

 آمار‌های سالیانه چهارشنبه‌سوری هر ساله از تعداد بالای مصدومان و متوفی‌هایی حکایت دارد که شاید خود هیچ نقشی در این جشن نداشته باشند. افرادی که ناراحتی قلبی دارند و با صدای انفجار ناشی از اکلیل و سرنج ممکن است دچار ایست قلبی شوند و جان خود را از دست دهند، یا رهگذری که بر اثر پرتاب ترقه‌ای از سوی فرد دیگری شود و فردی که دست و پایش را از دست می‌دهد و برای همیشه معلول می‌شود. این حکایت چهارشنبه سوری سال‌های اخیر است که سوختن را به سین هشتم سفره‌های سال نو شهروندان اضافه کرده و عیدی سیاه را برای خانواده‌های بسیاری رقم می‌زند.

مجتبی خالدی سخنگوی سازمان اوراژانس کشور در این رابطه گفت: «متاسفانه حوادث چهارشنبه سوری هرساله که در سه شنبه شب برگزار می‌شود، مصدومان زیادی را علی‌رغم توصیه‌های اورژانس، نیروی انتظامی و سازمان آتش‌نشانی بر جای می‌گذارد. در دو سال اخیر با توجه به آموزش‌ها و توصیه‌ها، شاهد کاهش حوادث مرتبط با این روز بوده و امیدوار بودیم امسال نیز این روند ادامه پیدا کند، اما چنین نشد و ما شاهد رشد 20 درصدی تعداد مصدومین چهارشنبه آخر سال تا امروز(دوشنبه 25 اسفندماه) هستیم.»

وی افزود: «تا روز دوشنبه 263 نفر متاسفانه دچار آسیب شده‌اند که سال گذشته در مدت مشابه این عدد 82 نفربود، فوتی‌های سال گذشته 1 نفر بود و امسال به 5 نفر رسیده است. سال گذشته 12 نفر دچار قطع عضو شدند که امسال تا قبل روز چهارشنبه سوری متاسفانه 32 نفر اعضای بدن خود را از دست داده‌اند. همچنین سال گذشته 25 نفر دچار سوختگی شدند که امسال 90 نفر شده‌اند، همچنین 28 نفر در سال گذشته در اثر آسیب‌های چشمی مصدوم شدند که این آمار امسال به 71 نفر رسیده است.»

وی با بیان اینکه این مصدومین و کشته‌ها در حالی افزایش پیدا کرده که هنوز مراسم چهارشنبه آخر سال برگزار نشده است، گفت: «کشته‌های امسال شامل دو مرد 31 ساله و 35 ساله در شهرستان بانه و یک مرد24 ساله در شهرستان سقز استان کردستان، یک دختر 6 ساله در شهر تبریز استان آذربایجان شرقی و یک مرد 31 ساله در استان تهران هستند.»

سخنگوی سازمان اورژانس کشور در ادامه با بیان اینکه در حوادث مرتبط با چهارشنبه آخر سال عمده مصدومین در استان‌های تهران، آذربایجان شرقی، مرکزی، زنجان و کرمانشاه است، اظهار کرد: «استان‌های کرمان، هرمزگان و مازنداران کمترین مصدومان ناشی از این حوادث را دارند. 175 نفر از مصدومان نیز در بازه سنی 6 تا 18 سال قرار دارند. متاسفانه 12 نفر از مصدومان کمتر از شش سال سن دارند و این آمار لزوم مراقبت خانواده‌ها را مورد تاکید قرار می‌دهد.»

مصدومان بی‌خبر

وی با بیان اینکه متاسفانه 10 درصد مصدومان افرادی بوده‌اند که هیچ نقشی در تهیه و توزیع یا استفاده از مواد محترقه چهارشنبه سوری نداشته‌اند، تصریح کرد: «اینها افرادی بودند که از محل کار یا مراکز خرید در حال بازگشت به منزل بوده‌اند.»

خالدی با تاکید بر اینکه کمترین غفلت از فرزندان می‌تواند حوادث ناگواری برای آنها به وجود آورد، اظهار کرد: «خانواده‌‌ها سعی کنند در این روز کودکان خود را در خانه سرگرم کرده و از رفت و آمد به جاهایی که احساس می‌کنند ممکن است وسایل محترقه را نگهداری یا استفاده می‌شود، اجتناب کنند. بازرسی‌های نامحسوسی از انباری‌های خود، اتاق خواب کودکان، کابینت آشپزخانه و .. انجام دهند تا کمترین مشکل به وجود نیاید. در صورت کشف این مواد یا بروز حادثه بلافاصله با آتش‌نشانی تماس حاصل کنند و اگر خدایی نکرده فردی مصدوم شد ضمن تماس با اورژانس منتظر این نیروها برای رسیدگی پزشکی و درمانی باقی بمانند.»

کرونا مصدومان چهارشنبه سوری را تهدید می‌کند

سخنگوی اورژانس با اشاره به شیوع کرونا نیز گفت: «امسال اگر کسی مصدوم شود بیش از دیگران در معرض کرونا خواهد بود. مراجعات به مراکز درمانی و بازگشت آنها به منازل نیز می‌تواند این ویروس را جابه‌جا کند و رنج مضاعف دیگری به وجود آورد.»

هشدارهای خالدی در مورد رنج مضاعف کرونا در مصدومان چهارشنبه سوری از سوی مصطفی ده‌مرده‌ای رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری نیز اعلام شد. وی با اشاره به افزایش احتمال ابتلا به کرونا میان افراد دچار سوختگی، درباره درمان این بیماران گفت: «مطالعه خاصی در این مورد صورت نگرفته است اما هر بیماری که سیستم ایمنی فرد را تحت تاثیر قرار دهد احتمال ابتلا به کرونا را هم افزایش می‌دهد، سوختگی هم به همین شکل است. بنابراین احتمال ابتلا به کرونا در افراد دچار سوختگی هم افزایش می‌یابد.»

وی افزود: «تا یکشنبه ۲۴ اسفند، ماه ۱۲ مورد مراجعه بر اثر سوانح چهارشنبه سوری به بیمارستان ما مراجعه کردند که ۸ نفر به شکل سرپایی درمان شده و ۴ نفر بستری و در حال دریافت خدمات هستند، حال عمومی این ۴ نفر بد نیست اما، دچار صدمات شدیدی شده‌اند. اکثر این ۱۲ نفر هنگام ساخت مواد محترقه همچون ترقه دچار سانحه شده‌اند. در میان این افراد دو نفر مشکوک به کرونا هستند که در بخشی جدا ایزوله شده‌اند.»

وی افزود: «معمولا مجروحان سوختگی در تهران به بیمارستان ما مراجعه می‌کنند مگر اینکه طی حادثه تنها چشم یا دست فرد آسیب دیده باشد که در آن صورت مجروح را به بیمارستان فارابی یا حضرت فاطمه (س) انتقال می‌دهند.»

ده مرده‌ای ادامه داد: «سال گذشته ۸۴ نفر طی حوادث چهارشنبه سوری دچار حادثه شده و به بیمارستان ما مراجعه کردند که از این تعداد ۲۲ نفر بستری و ۶۲ نفر به شکل سرپایی درمان شدند.»

وی درباره هزینه‌های درمان سوختگی، گفت: «در حال حاضر بیشتر هزینه‌ها توسط دولت پرداخت می‌شود و شش درصد توسط بیمار پرداخت می‌شود که چون بضاعت مالی اکثر بیماران ما پایین است، ما درمان آنها را رایگان انجام می‌دهیم. متاسفانه بسیاری از خدمات مربوط به سوختگی تحت پوشش بیمه نیست. در بیمارستان‌های دولتی هر یک درصد سوختگی حدود ۴ میلیون تومان هزینه دارد. در حال حاضر که با افزایش قیمت اکثر وسایل مورد نیاز درمان سوختگی مواجه هستیم واقعا درمان بیماران دچار سوختگی کار سختی است و این در حالی است که تعرفه‌ها به این نسبت افزایش نیافته و بیمارستان‌های دولتی روز به روز بدهکارتر می‌شوند و اگر کمک‌های وزارت بهداشت نباشد ما همگی ورشکست می‌شویم.»

وی یادآور شد: «معمولا دست‌ها و صورت بیشترین آسیب را حین کار با مواد محترقه در چهارشنبه سوری می‌بینند.»

ده‌مرده‌ای تاکید کرد: «از مردم خواهش می‌کنیم امسال چهارشنبه سوری سعی کنند از منزل خارج نشوند زیرا احتمال ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهند و از طرفی گاهی بدون اینکه خودشان بخواهند مورد آسیب مواد محترقه و منفجره از سوی دیگران قرار می‌گیرند. خانواده‌ها باید مراقب فرزندانشان باشند که مخفیانه اقدام به تهیه وسایل خطرناک نکنند.»

وی افزود: «در حال حاضر با مشکل کمبود تخت مواجه نیستیم، اما اگر به یکباره بیمارستان شلوغ شود و مثلا ۱۰۰ بیمار باهم مراجعه کنند، دچار مشکل می‌شویم. ما از ابتدای اسفندماه در حالت آماده‌باش به سر می‌بریم، برای روز سه شنبه آمادگی کامل داریم تا در صورت مجروح شدن افراد به درمان سریع آنها مشغول شویم.»

هشدارهای خالدی و ده‌مرده‌ای ناظر به مصدومانی است که ممکن است برای همیشه عضوی از بدن خود را از دست دهند. اما مصدومیت‌های این حوادث تنها جسمی نیست چرا که هرگونه جراحت جسمی عوارض‌های روحی و روانی را در پی دارد که گاهی به هیچ وجه قابل جبران نیست.

آمار 5 سال گذشته چه می‌گوید؟

چهارشنبه‌سوری سال‌هاست که با ورود انواع و اقسام مواد آتش‌زا با مرگ همراه بوده است. در سال ۹۴، سه تن کشته و ۲ هزار و ۶۷۵ نفر نیز مصدوم شدند که از جمله این مصدومیت‌ها می‌توان به ۱۰ مورد قطع دست اشاره کرد. از این تعداد مصدوم ۲ هزار و ۳۹ نفر مرد و مابقی خانم و کودک بودند که میانگین سنی آنان زیر ۲۰ سال گزارش شد.

در اسفندماه ۹۵ نیز مواد محترقه و آتش‌زای مورد استفاده ۴ کشته بر جای گذاشت. این در حالی است که تعداد مصدومان این روز هزار و ۷۹۹ نفر اعلام شدند. بیشتر آن‌ها سوختگی و مجروحیت‌هایی بود که چشم این افراد را درگیر کرد.

در سال ۹۶، تعداد مصدومان رشد خیره‌کننده‌ای داشت و به ۲ هزار و ۸۲ نفر رسید. همچنین تعداد افراد کشته‌شده نیز ۴ نفر بود. بیش از ۱۵۰ نفر از مصدومان سال گذشته عابران پیاده‌ای بودند که هیچ نقشی در این حوادث نداشتند.

در سال 97 نیز ۶۰ درصد مصدومان بر اثر برخورد مواد محترفه مجروح شدند و بیشترین آسیب‌های چهارشنبه‌سوری سال گذشته از ناحیه دست با هزار و ۴۴۷ مورد و چشم با هزار و ۱۱۳ مورد بود. ضمن اینکه ۵۱ مورد قطع عضو در اثر انفجار مواد محترفه در سال 97 رخ داد.

در همین سال یک مورد انفجار در تهران و ۱۶۰ حریق نیز اتفاق افتاد. این در حالی است که در سال‌های گذشته نیز سه مورد انفجار در سال ۹۴ و دو مورد در سال ۹۵ اتفاق افتاده بود. در سال 98 نیز به دلیل شیوع کرونا آمار مصدومان و فوتی‌های ناشی از حوادث چهارشنبه سوری تا حدی کاهش پیدا کرد اما در همین سال متاسفانه 751 مصدوم و دو کشته بر جای گذاشت.

مصدومیت‌هایی که در مراسم سه شنبه آخر سال اتفاق می‌افتد، معمولاً از ناحیه دست و صورت رخ می‌دهد و این دو اندام، اندام‌های کارکردی و عملکردی برای فرد هستند و فرد مصدوم از نظر زیبایی نیز دچار آسیب می‌شود. بنابراین این نوع سوختگی‌ها علاوه بر آثار جسمی، آثار روحی و روانی نیز در پی دارد. در واقع بار اجتماعی و روانی حوادث چهارشنبه آخر سال به مراتب بیشتر از بار مالی آن است. این علاوه بر خسارت به اموال خصوصی، عمومی و دولتی است.‌

می‌توان با آموزش به کودکان و خانواده‌ها از بار این هزینه‌های انسانی، اجتماعی و اقتصادی کاست و آموزش داد که یک بار اشتباه می‌تواند آخرین اشتباه باشد.سپید