از لک لک های بچه بغل خبری نیست

شفاآنلاین>سلامت> کاهش زادو ولد و پیش بینی ها در مورد سالمند شدن جمعیت ایران در دهه های پیش رو حرف تازه ای نیست، اما بی تفاوتی در برابر این واقعیت یک کابوس است.

حکایت از این قرار است که رشد کلی جمعیت در ایران در ۲ یا سه دهه گذشته ۱.۲۴ درصد افزایش داشته در حالیکه نرخ رشد جمعیت سالمندان۳.۶۲ درصد نزدیک به سه برابر رشد کلی جمعیت کشور بوده‌است.
پیش بینی شده است که در سال ۱۴۰۰ سهم سالمندی جمعیت از مرز ۱۰ درصد و در سال ۱۴۲۰ از مرز ۱۹.۴ درصد و در سال ۱۴۳۰ از مرز ۲۶.۱ درصد عبور کند، یعنی در آن زمان یک‌ چهارم جمعیت کشور، سالمند خواهند بود. سالمندانی که طبق آمارهای تکان دهنده کاهش زاد و ولد هیچ عصای دستی در کنارشان نخواهند داشت.
آمارها حکایت از این دارند که تا اوایل دهه 60، نرخ باروری در هر خانواده ایرانی بین 5 تا 6 فرزند بود اما روند کاهش این نرخ از همان اواخر دهه 60 آغاز شد و به جایی رسید که در سرعت کاهش نرخ باروری، رکورد جهانی را زد.
حتی کارشناسان هم شگفت زده شده اند و بارها گفته اند هیچ کشوری در دنیا نبوده است که طی یک بازه زمانی سی ساله از نرخ باروری بیش از 6 فرزند به نرخ باروری زیر یک و 7 دهم کاهش پیدا کند.
دراین بین گاه گداری برخی از مسئولان دولتی یا نمایندگان مجلس هشداری داده یا پیشنهادی را مطرح کرده اند. در پاره از موردها هم طرحی یا لایحه ای سبز شده که ثمر نداده خشک شده است.
طرح «جمعیت و تعالی خانواده» از این جمله بود که خیلی زود به خاک سپرده شد و حالا بعد از سپری شدن 15 سال با نام دیگری در کمیسیون های فرهنگی و اجتماعی مجلس در حال چکش کاری است و آن طور که مجید انصاری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس می گوید چون پنجره جمعیتی در حال بسته شدن است، باید یک سیاست گذاری بموقع برای رشد جمعیت لحاظ شود. در واقع باید قانون هایی وضع شود که زنان وقتی می خواهند مادر شوند، احساس آرامش داشته باشند.
به گفته نماینده مردم رستم و ممسنی، طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» فعلا روی میز کمیسیون های اجتماعی و فرهنگی است و به زودی در صحن، جزییات آن بررسی می شود.
اما آیا باید نسبت به اجرایی شدن این طرح امیدوار بود و این که چنین طرح هایی – که شاید بدون آسیب شناسی معضل کاهش فرزندآوری تدوین شده اند- می توانند گره گشا باشند؟ یا این که ورقی دیگر بر بایگانی های دولت و مجلس افزوده خواهد شد؟
واقعیت های جامعه حاکی است که دیگر کمرنگ شدن تمایل زوج ها به فرزندآوری را نمی توان فقط به فقر و نداشتن توان مالی ربط داد و پای این قضیه از جاهای دیگر هم لنگ می زند که شاید به جرات بتوان گفت جابه جایی ارزش ها و شاید هم کمرنگ شدن جایگاه پدر و مادر در خانواده یکی از آفت های این قصه باشد.
البته نقش دغدغه های مردمی برای تامین رفاه اجتماعی و احتمال کاهش امید به زندگی را هم نباید نادیده گرفت.
این احتمال به اندازه ای قوت گرفته که خیلی از زوج های بی میل نسبت به فرزندآوری خیلی راحت این جمله های تکراری را مطرح می کنند:« خودمان چه خیری دیدیم که بخواهیم بچه های را هم به دنیا بیاوریم و بدبختی اش را ببینیم و نمی خواهیم با خودخواهی مان برای پدر یا مادر شدن، در حق فرزندی که به دنیا می آوریم ظلم کنیم.»
بی ثباتی اقتصادی هم البته سنگ دیگری در مسیر فرزندآوری زوج هاست و آنان نمی خواهند هر روزشان را با دغدغه قیمت مواد غذایی و خدمات بهداشتی و درمانی ودارو و شیرخشک و پوشاک شروع کنند.
بماند که معضلات ناشی از اجاره نشینی و ناامنی شغلی را هم باید به فهرست بی پایان دلایل زوج ها برای فرار از بچه دار شدن افزود.
دراین بین یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس مدعی است که هزینه های بارداری و زایمان در طرح «تعالی جمعیت و حمایت از خانواده» در نظر گرفته شده و اعطای وام تولد فرزند، تسهیلات معیشتی و رفاهی، افزایش حقوق به نسبت تعداد اعضای خانواده در کارمندان، تسهیلات آموزشی برای زنان باردار و زنان دارای فرزند کوچک و همچنین دورکاری برای خانم های کارمند و چندین و چند سیاست و راهکار تشویقی دیگر در این طرح گنجانده شده است، اما در خوش بینانه ترین حالت که این طرح به تصویب برسد و به مرحله اجرا هم برسد باید دید زمان از دست رفته تا اجرایی شدن طرح را چه کسی می خواهد جبران کند؟
شناسنامه طرح قبلی را دیدیم که بعد از 15 سال همچنان در حال خاک خوردن است. انگار دست اندرکاران امور جمعیتی کشور و متولیان واقعیت ها را باور ندارند و تصور می کنند بچه را هنوز هم لک لک ها از آسمان برای مان هدیه می آورند. دست روی دست گذاشته اند و چشم به دوردست ها دارند تا معجزه ای رخ دهد. شاید هم آنهایی که سکان هدایت سیاست ها در هرم جمعیتی را در اختیار گرفته اند ترجیح می دهند خود را به خواب بزنند تا باور کنند اوضاع بر وفق مراد است و تهدیدی به نام مسئله پیر شدن ایران وجود ندارد که بخواهند زحمت حل شدن اش را بکشند.
نمی توان گفت تا دیر نشده باید کاری کرد؛ همین حالا هم بیش از دو دهه زمان را از دست داده ایم؛ باید به فکر مرهمی بود تا زخم های مانده بر سفره خانه و دل زوج ها قبل از عفونی شدن درمان کرد تا اشتیاق فرزندآوری در آنان زنده بماند و دوباره شاهد گرم شدن کانون خانواده های ایرانی با سرو صدا و هلهله بچه ها باشیم.خبرنیوز/ به قلم سوسن خیراندیش