بلاک عصبی یا مسدود کردن راه امواج عصبی روشی است که از یکصد سال پیش تا امروز برای ارزیابی و درمان هر دو درد حاد و مزمن به کار رفته است
شفاآنلاین>سلامت> درد حسی ناخوشایند و تجربهای احساسی همراه با آسیب بافتی واقعی یا آسیبی به نوعی دیگر از بافت میباشد. درد احساسی رایج مانند نیشگون گرفتن انگشت، سوزش انگشت، قرار دادن نمک در زخم و ضربه زدن استخوان آرنج و دیگر حالتهای ممکن میتواند باشد که کیفیت زندگی افراد را بسیار کاهش میدهد.
به گزارش شفاآنلاین: یکی از انواع روشهای کاهش درد در نواحی مختلف بدن بلوک عصبی است. این روش درمانی جزو انواع روشهای درمانی است که افراد بسیاری را از انجام جراحی و رویارویی با پیامدهای جراحی بینیاز کرده است
موارد کاربرد روش درمانی بلوک عصبی بسیار است و میتوان در کاهش انواع دردها از این روش درمانی کمک گرفت لذا با توجه به اهمیت موضوع در اینباره با دکتر حسن محمدی، فوق تخصص کنترل و درمان درد گفتگو کرده ایم.
وی در اینباره میگوید: بلاک عصبی یا مسدود کردن راه امواج عصبی روشی است که از یکصد سال پیش تا امروز برای ارزیابی و درمان هر دو درد حاد و مزمن به کار رفته است.
دکتر محمدی خاطرنشان کرد:روش بلاک عصبی بدین صورت است که یک داروی شیمیایی را نزدیک یک عصب خاص تزریق میکنند تا جلوی عصبی مربوط به انتقال حس را در مسیرهای نُسی سپتیو بگیرد (مسیرهای نُسی سپتیو مسیرهایی عصبی هستند که سیگنالهای درد ناشی از عوامل فیزیکی یا شیمیایی را از بافتهای بدن به مراکز احساس درد میرسانند) و بدین صورت با مسدود کردن این مسیرهای عصبی آن ناحیه از بدن بیحس میشود. این فوق تخصص کنترل و درمان درد ابراز داشت: تکنیکهای بلوک عصب بخش با ارزشی از برنامه کنترل درد را تشکیل میدهند و به کمک آنها کارهای درمانی دیگر هم امکان پذیر میشود. وی بیان کرد: به طور کلی بلاک عصب به دو دسته وسیع تقسیم میشود که عبارتند از بلاکهای عصبی تخریبی یا عصب کُشی و بلاکهای عصبی غیر تخریبی.دکتر محمدی میگوید: بلاکهای عصبی تخریبی یا عصب کُشی که عبارتند از تزریق موادی مثل فِنُل یا الکل به روی عصب است که این مواد مسیرها عصبی انتقال درد را خراب میکنند.
این کار باعث تسکین دائمی درد نمیشود و ممکن است تکرار تزریق لازم آید.این فوق تخصص کنترل و درمان درد افزود: انجام روش بلاک عصبی تخریبی برای افراد آثار جانبی هم به همراه دارد و ممکن است به اعصاب کناری آن ناحیه صدمه بزند و عضله از کار بیفتد، بنابراین بلاکهای تخریبکننده عصب را برای بیماریهای دردناک شدید و بیمارانی که دیگر امیدی به زنده ماندنشان نیست در نظر میگیرند.وی توضیح داد: بلاکهای عصبی غیر تخریبی که در آن مواد غیر تخریبی مانند بیحس کنندههای موضعی مثلاً لیدوکائین یا بوپیواکایین را به کار میبرند. گاهی ماده تزریقی ترکیبی از یک بیحسکننده موضعی و داروهای دیگری مورد استفاده قرار میگیرد. بلوکه کنندههای غیرتخریبی راه انتقال درد را سد میکنند بدون آنکه مسیرهای "نُسی سپتیو" ار خراب کرده باشند. بنابراین مصرف درمانی زیادی برای افراد مبتلا به درد دارند.
دکتر محمدی ابراز داشت: بلاک عصبی ممکن است قدری دردناک و استرسآور باشد اما معمولا برای آماده کردن بیمار جهت بلاک عصبی، یک بیحسی موضعی در او انجام میدهند و مهارت و تجربه دکتر در انجام بلاک عصب برای توفیق در این کار اهمیت زیادی دارد و عموماً این کار به دست متخصص بیهوشی انجام میشود. این فوق تخصص کنترل و درمان درد کلینیک درد پردیس میگوید: در برخی موارد متخصصان انجام بلاک عصب را به طور سر پایی انجام میدهند، در مواردی هم لازم است بیمار مدتی کوتاه در بیمارستان بستری شود.وی مطرح کرد: بلاک عصب میتواند برای درمان هر دو نوع درد حاد و کهنه موثر باشد. در طی مراحل مربوط به کنترل درد، بلاک عصب اثراتی مانند اثرات تشخیصی، پیش آگهی، پیشگیری و درمان را برای فرد به همراه دارد.دکتر محمدی تصریح کرد: بلاک عصب ممکن است به پزشک برای تشخیص محل و علت درد کمک کند. مثلاً با بلاک عصب میتوان بین درد موضعی و دردی که مربوط به پزشک در تشخیص حالات بیمار هنگامی که درد ندارد کمک کند و همچنین بلاک عصب میتواند به پزشک کمک کند تا اثرات مربوط به عملیات دیگری را که منجر به بلاک دائم عصب خواهد شد پیشبینی کند.
این فوق تخصص کنترل و درمان درد اضافه کرد: تحقیقات انجام شده نشان میدهد بلاک عصب را برای پیشگیری از پیشرفت درد میتوان به کار برد. تجویز بلاک عصب پیش از بعضی از جراحیها ممکن است بعضی نشانگان (سندرم های) درد پس از جراحی را برطرف کند. وی افزود: بلاک عصب علاوم بر التیام محل و منبع درد و علاوه بر تسکین خود درد کمکهایی دیگری هم میکند. مانند کسی که درد دارد ممکن است دچار کششهای عضلانی و ناتوانی در درست ایستادن یا درست نشستن شود و سپس دردهایش شدت یابد. بلاک عصبی میتواند آن چرخه معیوب را متوقف کند، هر چند معمولاً با تزریق دارو و بلاک عصب نمیتوان تسکین دائم درد دست یافت. دکتر محمدی بیان کرد: بسیاری از متخصصان، بلاک عصب را با درمانهای دیگری، مانند فیزیوتراپی توام میکنند زیرا این روشهای درمانی توام ممکن است موثرتر باشد.این فوق تخصص کنترل و درمان درد میگوید: دردهای عصبی ناشی از ناراحتی ستون مهره ها، یکی از دردهای رایج و آزاردهنده است و شایعترین بلاک عصب برای این نوع درد بلاک یا تزریق زیر سخت شامهای است که معمولا با یک داروی بیحسکننده موضعی یا یک داروی استروئیدی ضد التهابی انجام میشود. هدف از این کار تسکین درد و آسان شدن اعمال توانبخشی یا فیزیوتراپی است.
وی عنوان کرد: طبق تحقیقات انجام شده معلوم شده که بلاکهای تخریب عصبی به ویژه برای درمان دردهای سرطانی که اندامهای داخلی را گرفتار کردهاند کمککننده است. دردهای ناشی از سرطان معده، سرطان اندامهای لگنی، و سرطان نواحی سر و گردن نیز از راه بلاکهای تخریب عصبی برطرف میشود.دکتر محمدی ادامه داد: نشانگان (سندرم) درد عضلات صورت، طولانی، عمیق و نیزهای است. درد در نقاط حساسی از صورت تمرکز دارد، این نقاط مرکز درد را نقاط ماشه مینامند. این فوق تخصص کنترل و درمان درد افزود: تزریق داروهای بیحسکننده موضعی در نقاط ماشه بلاک عصب ایجاد میکند، یعنی راه امواج عصبی انتقالدهنده درد را میبندد و درد برطرف میشود. البته برای درمان علل زیربنایی این درد که مربوط به اختلالات عصبی به نام عصب سه قلو است باید اقدامات درمانی ریشهای نیز انجام شود.
وی بیان کرد:بیماری رگهای محیطی بدن، بیماری است که در پزشکی زمینه وسیعی دارند که شامل گردش خون است که دست یا پا را گرفتار میکند و اگر درد شدید باشد بلاک عصب میتواند به تسکین درد کمک کند.دکتر محمدی یادآور شد: تحقیقات محققان ثابت کرده است که بلاک عصب برای تشخیص و درمان بیماری دیستروفی رفلکس سمپاتیک مفید است. این بیماری حالتی است که ممکن است به علت ضربه جسمی ایجاد شده باشد. درمان این بیماری با چند بار بلاک عصب در طول دورهای از زمان یا بلاک مداوم انجام میگیرد، به شرط آن که یک سوند ماندگار در محل قرار دهند. اگر در سه تا شش ماهه شروع بیماری بلاک عصب را انجام دهند موثرتر خواهد بود.این فوق تخصص کنترل و درمان درد کلینیک درد پردیس اضافه کرد: مطالعات متعدد نشان داده است که بلاک عصب برای درمان درد زُنا که بیماری دردناک ناشی از نوعی ویروس تبخال در مسیرهای عصبی بدن است که اگر در اوایل شروع بیماری به کار رود بسیار موثر خواهد بود. وی عنوان کرد: میگرنهای سخت، سردردهای دوره ای و سردردهای تنشی را که به داروهای دیگر پاسخ نمیدهند گاهی میتوان با بلاک عصب با موفقیت درمان کرد و همچنین بلاک عصب را میتوان برای تسکین دردهای عصبی صورت که حالت تیر کشیدن در مسیر یک یا چند عصب صورتی را دارد به کار برد.
دکتر محمدی خاطرنشان کرد: هر نوع بلاک عصب ممکن است باعث خونریزی و عفونت شود و مشکلاتی به بار آورد لذا این کار باید به دست متخصص وارد انجام شود. این متخصص افزود: بلاک عصبی تخریبی اگر برنامه ریزی صحیحی نداشته باشد و درست انجام نشود ممکن است به رشتههای عصبی نزدیک عصب مورد نظر سرایت کند و موجب آسیب عصبی دائمی در اعصاب دیگر شود و این مسئله میتواند باعث فلجی، بیحسی، یا اختلال حسی، یا عصب دردهای بیشتری شود. وی ادامه داد: علاوه بر عوارضی که گفته شد هر کدام از روشهای متعدد بلاک عصب دارای عوارض جانبی خاص دیگری است، بعضی شدید و تعدادی هم خطرناک هستند. بیمار باید از احتمال عوارض و امکان خطرات ناشی از بلاک عصب که به خاطر تسکین درد انجام میشود مطلع باشد و باید قبلا ً با پزشک خود در این باره خوب مشورت کنید.دکتر محمدی در پایان گفت: وقتی نقص انعقادی (مشکلات مربوط به لخته شدن خون) در فرد وجود داشته باشد و یا عفونت به ویژه در نواحی مربوط به بلاک عصب وجود داشته باشد و یا بیمار استرس زیادی نداشته باشد و تحمل درد در او بالا باشد و در صورتی که به عللی فرد ناتوان باشد و مثلا ً نتواند موضوع عمل را بفهمد و قادر به همکاری کامل نباشد و درمانهای دیگر موثر باشند، انجام بلاک عصب به فرد توصیه نمیشود. روزنامه آفتاب یزد