اگر کسي در اين مملکت، به معناي واقعي نگران کاهش جمعيت است، اولا بايد ثابت کند که از نظر علمي حد متناسب جمعيت براي اقتصاد و سطح توسعه ايران چه ميزان است، و ثانيا اگر - بهزعم آنها- در شرايط حال يا آينده با کمبود جمعيت يا پيري جمعيت مواجه خواهيم شد، پس چرا در جهت تسهيل ازدواج برنامهريزي و اقدامي صورت نميگيرد؟
شفاآنلاین>اجتماعی>مراکز رسمي همچون دفتر سلامت خانواده و جمعيت وزارت بهداشت اعلام کرده که بيش از 13 ميليون جوان مجرد در ايران داريم. اين شهروندان مجرد که در سن ازدواج هستند، امکان ازدواج به دليل هزار و يک مشکل برايشان فراهم نيست يا بههر دليلي عطاي ازدواج را به لقايش بخشيده و بعضا به تجرد قطعي رسيده و شايد تا آخر عمر از خير ازدواج بگذرند. در طرف مقابل رسانههاي دولتي همچون صدا و سيما، نمايندگان مجلس، کارشناسان سازمانهاي مربوطه و... دائم هشدار ميدهند که جمعيت ايران با سرعت قابل توجهاي به سمت پيري و سالمندي در حرکت است، ازدواج کم شده و زادو ولد و فرزندآوري نقصان گرفته و اگر دير بجنبيم، امنيت و منزلت ايران و ايراني کم ميشود! البته بر کسي پوشيده نيست که برخي از اين افراد دو واحد درس جمعيت شناسي نخوانده، ولي به اندازه 10 واحد توصيه و تحليل ميدهند. اگر کسي در اين مملکت، به معناي واقعي نگران کاهش جمعيت است، اولا بايد ثابت کند که از نظر علمي حد متناسب جمعيت براي اقتصاد و سطح توسعه ايران چه ميزان است، و ثانيا اگر - بهزعم آنها- در شرايط حال يا آينده با کمبود جمعيت يا پيري جمعيت مواجه خواهيم شد، پس چرا در جهت تسهيل ازدواج برنامهريزي و اقدامي صورت نميگيرد؟ در هر حال، وجود 13 ميليون جمعيت مجرد نشان از بحران ازدواج و خانواده در کشور دارد، نه از آنرو که چرا اين ميزان از جمعيت ازدواج نکردند که به افزايش جمعيت يا فرزند آوري ايران کمکي کرده باشند، بلکه مهمتر از آن بحرانهاي روحي و آسيبهاي اجتماعي پيامد تجرد جوانان در سن ازدواج است، از نطر نگارنده اين سطور، اين پيامد مهمتر از ايده افزايش جمعيت ايران است که در حال حاضر مبناي دقيقي ندارد و متخصصان علوم اجتماعي فعلا توصيهاي براي آن ندارند. در اين شرايط افزايش جمعيت حتي ميتواند به محيط زيست و طبيعت نحيف و کم آب ايران فشار مضاعفي وارد کند و علاوه بر آن، در شرايط ضعف زيرساختهاي اقتصاد و توليد و اشتغال، هرنوع افزايش جمعيت به معني افزودن بر شمار بيکاران و فقرا در آينده است. کاهش نرخ تولد در سالهاي اخير تاييد همين پيش بينيها از جانب شهروندان است. زوجهاي جوان مطمئن نيستند که تعدد فرزند در آينده موجب نگراني خانوادهها نخواهد بود. در اين بين کارگزاران و مسئولان بهترست کار جمعيت و سامان بهينه آن را به اهل فن و متخصصان واگذار نمايند و پيش از آنکه نگران کاهش جمعيت يا پيري جمعيت ايران باشند، نگراني از اُفت کيفيت زندگي شهروندان، بهويژه جوانان را دنبال کنند. آنان که نگران پيري جمعيت ايران هستند بايد به صراحت به اين پرسش اساسي پاسخ دهند که براي تدارک و تسهيل ازدواج جوانان سرزمين خود چه کردهاند؟ آنها طبعا در سيئات ناشي از تاخير و يا تعطيل نسبي ازدواج در ايران مقصرند. ازدواج با نصيحت و حکايت در فوايد نکاح رونق نميگيرد، ازدواج فرصتي براي پويش و تحول مبارکي است که انسانها بر حسب نياز طبيعي و رشد اجتماعي خود بدان گرايش دارند، به شرطي که دولت و ملت هزينه ازدواج را چندان بالا نبرند که جوانان ما مجبور شوند در وصف عشق و ازدواج بگويند:«دست ما کوتاه و خرما بر نخيل!» گويا در ايران امروز نرخ همسرگزيني و هزينه ازدواج و تشکيل خانواده چنان بالا رفته است «که ياران فراموش کردند عشق!»
علی ملک پور جامعهشناس
آرمان ملی