امروز نیروی پرستار، با وعده‌های جذاب، از ایران خارج می‌شود و در روزهای سیاه کرونا، نظام سلامت را دچار مشکل کرده است.
شفاآنلاین>سلامت>حدود 11 سال از جدی شدن مهاجرت پرستاران از کشور، می‌گذرد. موضوع مهاجرت پرستاران اما این روزها و در روزهای سیاه کرونا وارد مرحله جدیدی شده است.
به گزارش شفاآنلاین:بیماری کرونا که از حدود 9ماه پیش شایع شد، نشان داد که وجود نیروی پرستاری بیشتر از هر زمان دیگری لازم است. این‌ها همه در حالی است که از 7 ماه پیش تا به امروز، بیش از 700 پرستار اقدام به مهاجرت کرده‌اند. حال این‌که در سال‌های قبل، آمار مهاجرت پرستاران، سالانه حدود 600 نفر بوده است؛ به این آمار، تمایل 5/2برابری برای مهاجرت را هم باید اضافه کرد. سال هنوز تمام نشده و افزایش درخواست‌های مهاجرت پرستاران، نسبت به سال قبل، در شرایط بحران نیروی انسانی در کادر سلامت، می‌تواند بغرنج و خطرناک باشد، زمانی که بدانیم تعداد نیروی پرستار نسبت به تخت‌های ویژه، نسبت به آمار استاندارد جهانی، کمتر است. حالا اما از دست دادن نیروی پرستاری، متوجه درخت سلامت کشور شده است. امروز نیروی پرستار، با وعده‌های جذاب، از ایران خارج می‌شود و در روزهای سیاه کرونا، نظام سلامت را دچار مشکل کرده است. دراین بین اما هستند پرستارانی که فقط به خاطر خدمت به وطن و هموطنشان این سختی‌ها را تاب می آورند و به مهاجرت نمی اندیشند.
سرنخ افزایش تمایل پرستاران به مهاجرت را می‌توان در شبکه‌های مجازی و گروه‌های اینترنتی دنبال کرد. بسیاری از شرکت‌های مهاجرت در شبکه‌های مجازی گروه‌های مجازی دارند؛ گروه‌هایی که برخی از آنها تعداد اعضایشان به بیشتر از 12هزار نفر هم می‌رسد. در یکی از این گروه‌های مجازی مهاجرت، فقط حدود هشت تا ده‌هزار نفر پرستار منتظر مهاجرتند. جا که خالی شود، شرکت مهاجرتی، دست و دلبازانه، نیروی متخصص ایرانی را که چهار سال تمام، نظام سلامت برای او زحمت کشیده و تربیتش کرده است، به آن طرف مرزها می‌فرستد. نیروی متخصص ایرانی که از نظر رئیس شورای بین‌المللی پرستاران، بالاترین و باکیفیت‌ترین علم را دارند. پیش‌بینی مهاجرت و اقدام به جذب نیروی پرستار متخصص اما زیاد هم عجیب نیست، زمانی که دو سال پیش، رئیس نیروی انسانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) از نیاز بیش از 18میلیون پرستار در جهان گفته بود. حال اما با وجود کرونا، بیماری همه‌گیری که تنها راه درمانش، مراقبت و نگهداری است، نقش پرستاران بیش از هر زمان دیگری مهم و حساس شمرده می‌شود.
مهاجرت همیشگی
مساله مهاجرت پرستاران در ایران همیشه وجود داشته است. این موضوع را نمی‌توان انکار کرد. محمدمیرزابیگی، رئیس نظام‌پرستاری، به ما می‌گوید که قبل از بیماری کرونا، هر ماه حدود 20 نیروی پرستار، از ایران اقدام به مهاجرت می‌کردند و حدود همین تعداد هم به کشور بازمی‌گشتند. حالا اما با وجود بیماری کرونا و تنها راه درمانی، یعنی مراقبت، تمایل کشورهای اروپایی و آمریکایی به جذب پرستاران بیشتر شده است.
محمد شریفی‌مقدم، قائم‌مقام نظام پرستاری، آمار سالانه مهاجرت پرستاران از ایران، در قبل از شیوع ویروس را حدود 500 تا 600 نفر عنوان می‌کند. او اما آمار دقیقی از آمار مهاجرت پرستاران در روزهای شیوع ویروس ندارد. او به ما می‌گوید: «از زمانی که ویروس کرونا شایع شده است، اقدام به مهاجرت پرستاران حدود 2/5برابر افزایش داشته است. با یک حساب سرانگشتی، حدود هزار نفر از پرستاران از ایران مهاجرت کرده‌اند.» میرزابیگی اما آمار دقیق‌تری از مهاجرت پرستاران در زمان حدود 9 ماه شیوع ویروس دارد. او می‌گوید که در این مدت حدود
700 نفر اقدام به ترجمه شماره نظام‌پرستاری خود و مهاجرت از ایران کرده‌اند. به گفته او، اقدام به مهاجرت، نسبت به سال قبل، افزایش داشته است. هرچند که به گفته میرزابیگی، این آمار پرستارانی است که از راه قانونی به مهاجرت دست زده‌اند وگرنه تعداد پرستاران مهاجر می‌تواند از این هم بیشتر باشد.
دلایل جذابیت مهاجرت
سوال اما اینجاست که در شرایط بحرانی نظام سلامت، در شرایطی که بیش از هر زمان دیگری، کشور به نیروی انسانی و نیروی پرستاری نیاز دارد، چرا باید افزایش مهاجرت پرستاری وجود داشته باشد؟ دلایل زیاد هم پیچیده و عجیب نیستند. شریفی‌مقدم مهم‌ترین دلیل جذابیت مهاجرت برای پرستاران را بحث مالی می‌داند. او می‌گوید در شرایطی که بسیاری از کادر درمان و پرستاران، هنوز کارانه‌های چندماهه خود را دریافت نکرده‌اند، عجیب نیست که به کشورهای اروپایی مهاجرت می‌کنند. در کشوری مانند آلمان، تا پیش از شیوع ویروس کرونا، حقوق ماهانه پرستاران، حدود 3000 یورو بود، حالا اما در روزهای کرونا، حقوق پرستاران، افزایش 5/2برابری هم داشته است و همین اتفاقا جذابیت خیلی خوبی برای مهاجرت دارد. هرچند که از اول سال، حقوق پرستاران در ایران، حدود 50 درصد افزایش داشته است، اما با اعمال همین افزایش حقوق هم، حقوق پرستاران در ایران، خیلی کمتر از پرستاران در کشورهای دیگر است.
جذابیت دوم اما از همه مهم‌تر است. در بلژیک، برای هر هزار نفر جمعیت، حدود 8 تا 9 نفر پرستار وجود دارد. این کشور اما تمایل دارد که این درصد را افزایش داده و به 12 تا 13 نفر برساند و این اقدام در طولانی‌مدت، به برگ برنده این کشور تبدیل می‌شود؛ چراکه پرستاران با بیشترین حقوق، با فشار کاری کمتر، خدمات باکیفیت‌تری می‌توانند ارائه بدهند. شرایط اما در ایران بد است. برای هر هزار نفر جمعیت، تنها 1/5نیروی پرستار وجود دارد با شرایط حقوقی نامناسب، کار بیشتر و طاقت‌فرسا، تمایل دارند در شرایطی کار کنند که حقوق بیشتر و کار کمتری کنند.
چه کسی مسؤول است؟
قربانیان مهاجرت پرستاران، مردم هستند. از دست دادن نیروی متخصصی که سال‌ها برای او زمان صرف و هزینه شده است، منطقی نیست. چه کسی اما مقصر اصلی است؟ رئیس نظام پرستاری، معتقد است جلوگیری از مهاجرت کادر درمان، از نظر قانونی در حوزه اختیارات او و سازمانش نیست. میرزابیگی می‌گوید: «هر کسی می‌تواند در هر جایی زندگی کند، ما نمی‌توانیم جلوی او را بگیریم.» به نظر می‌رسد این جواب قانع کننده‌ای نیست به‌خصوص زمانی که زاویه دید را تغییر دهیم و به از دست دادن سرمایه انسانی نگاه کنیم. میرزابیگی می‌گوید اتفاقا شرایط پرستاران مهاجرت کرده در برخی کشورها مانند دانمارک اصلا خوب نیست و سفیر ایران در دانمارک به او گفته است؛ پرستاران ایرانی در شرایط خیلی بدی به سر می‌برند و خیلی‌هایشان در خانه‌های سالمندان، مشغول به کار می‌شوند و اگر نتوانند شرایط خیلی بدتری از این، در انتظارشان است.
میرزابیگی خود را نماینده پرستاران می‌داند و می‌گوید بعداز افزایش مهاجرت پرستاران به خارج از ایران، شورایی تشکیل داده و با نمایندگان وزارتخانه‌های بهداشت و درمان، کار و امور اجتماعی، امور خارجه، سازمان برنامه و بودجه کشور و انجمن‌های حمایت از پرستاران، برای کاهش مهاجرت، تصمیم‌هایی گرفته‌اند. او می‌گوید که امسال، مجوز استخدام حدود 12 هزار و 600 نفر پرستار در بخش دولتی را از طرف وزارت بهداشت گرفته است. موضوع معوقه‌های پرستاران از طرف او به شدت دنبال می‌شود و وزارت بهداشت و درمان و سازمان برنامه و بودجه، هم قول مساعد داده‌اند تا معوقه پرستاران را پرداخت کنند. او می‌گوید که امنیت شغلی قبل از هر مساله دیگری مهم است و از بیمارستان‌های دولتی می‌گوید که پرستاران، قرارداد شرکتی کمتر از یک سال دارند. امنیت شغلی برای قشر درمانی را به پایین ترین حد خود می‌رسد. رئیس نظام پرستاری، می‌گوید که به دنبال بالا بردن امنیت شغلی، پرستاران هستند. از حرف تا عمل اما فاصله بسیار است. زمانی که بسیاری از مدیران سلامت، توان اندک نظام سلامت، بودجه کم و فشارهای اقتصادی را بهانه می‌کنند این اقدامات چقدر می‌تواند در کاهش تمایل پرستاران به مهاجرت، نقش داشته باشد؟
مهاجرت چرا مهم است؟
250هزار پرستار در کشور مشغول به کار هستند، 193 دانشکده پرستاری وجود دارد و در حال حاضر حدود 60هزار دانشجو هم در حال آموزش هستند و سالانه نیز حدود 12 تا 13هزار دانشجو از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند. این آمار شاید امیدوارکننده باشد، اما شرایط در کشور اصلا مساعد نیست. زمانی که بدانیم تعداد پرستاران نسبت به تعداد تخت‌های آی‌سی‌یو، با استانداردها فاصله دارد و برخی از پرستاران، در شیفت 24ساعته خود، تک و تنها باید از یک بخش، پر از بیمار مراقبت کنند و این کیفیت مراقبت را پایین می‌آورد. شرایط حادتر هم می‌شود، زمانی که بدانیم حدود 70هزار نفر از پرستاران، در 9 ماه گذشته، برای مراقبت و نجات بیماران مبتلا به کرونا، تلاش کرده‌اند و حدود بیش از 31 هزار نفر از آنها به بیماری کرونا مبتلا شده و از این تعداد، حدود 26هزار پرستار، درمان شده و حدود 6000 پرستار، در حال حاضر از مراقبت و نظام سلامت دور مانده‌اند و در مرخصی استعلاجی کرونا قرار دارند و هنوز درمان نشده‌اند؛ فشار بر پرستاران می‌تواند در روزهای آتی که در موج کرونا قرار داریم، بیشتر هم شود.
سرباز وطنم
اگر پای دردل پرستاران بنشینید تاکید می‌کنند این روزها، خیلی از پرستاران مهاجرت در گوشه ذهنشان وجود دارد. هرچند در بین آنها کسانی هم هستند که با وجود سختی‌ها و مشکلات، ایستاده اند و یک تنه، می‌جنگند. علی حسینی یکی از همان پرستاران است، کسی که حالا هشت سالی می‌شود که لباس سفید خدمت را پوشیده است. با این که خیلی از همکارانش، به مهاجرت فکر کردند، علی اما با وجود تمام مشکلات، با وجود این که چند ماه کارانه طلب دارد، اما باز دلش به مهاجرت رضا نداده‌است. حسینی می‌گوید: «من سرباز وطن هستم و در هر شرایطی که کشورم باشد، در کنار مردم خواهم ماند و کار می‌کنم. با این که شرایط اقتصادی بیمارستان‌ها و پرداخت حقوق و مزایای ما خوب نیست، اما باز می‌مانم و کار می‌کنم.» محمدسعید داغری هم با این که یک سال پیش، به مهاجرت اقدام کرده بود، حالا اما مانده است تا در کشور خودش کار کند. با این که حقوق و مزایای زیادی به او پیشنهاد شده است، زاغری اما فکر مهاجرت را از سرش دور کرده است تا به مردم کشور خدمت کند، حتی اگر حقوق ماهیانه او، به اندازه یک روز کار در کشور اروپایی نباشد.
مهاجرت همیشگی
مساله مهاجرت پرستاران در ایران همیشه وجود داشته است. این موضوع را نمی‌توان انکار کرد. محمدمیرزابیگی، رئیس نظام‌پرستاری، به ما می‌گوید که قبل از بیماری کرونا، هر ماه حدود 20 نیروی پرستار، از ایران اقدام به مهاجرت می‌کردند و حدود همین تعداد هم به کشور بازمی‌گشتند. حالا اما با وجود بیماری کرونا و تنها راه درمانی، یعنی مراقبت، تمایل کشورهای اروپایی و آمریکایی به جذب پرستاران بیشتر شده است.
محمد شریفی‌مقدم، قائم‌مقام نظام پرستاری، آمار سالانه مهاجرت پرستاران از ایران، در قبل از شیوع ویروس را حدود 500 تا 600 نفر عنوان می‌کند. او اما آمار دقیقی از آمار مهاجرت پرستاران در روزهای شیوع ویروس ندارد. او به ما می‌گوید: «از زمانی که ویروس کرونا شایع شده است، اقدام به مهاجرت پرستاران حدود 2/5برابر افزایش داشته است. با یک حساب سرانگشتی، حدود هزار نفر از پرستاران از ایران مهاجرت کرده‌اند.» میرزابیگی اما آمار دقیق‌تری از مهاجرت پرستاران در زمان حدود 9 ماه شیوع ویروس دارد. او می‌گوید که در این مدت حدود
700 نفر اقدام به ترجمه شماره نظام‌پرستاری خود و مهاجرت از ایران کرده‌اند. به گفته او، اقدام به مهاجرت، نسبت به سال قبل، افزایش داشته است. هرچند که به گفته میرزابیگی، این آمار پرستارانی است که از راه قانونی به مهاجرت دست زده‌اند وگرنه تعداد پرستاران مهاجر می‌تواند از این هم بیشتر باشد.
دلایل جذابیت مهاجرت
سوال اما اینجاست که در شرایط بحرانی نظام سلامت، در شرایطی که بیش از هر زمان دیگری، کشور به نیروی انسانی و نیروی پرستاری نیاز دارد، چرا باید افزایش مهاجرت پرستاری وجود داشته باشد؟ دلایل زیاد هم پیچیده و عجیب نیستند. شریفی‌مقدم مهم‌ترین دلیل جذابیت مهاجرت برای پرستاران را بحث مالی می‌داند. او می‌گوید در شرایطی که بسیاری از کادر درمان و پرستاران، هنوز کارانه‌های چندماهه خود را دریافت نکرده‌اند، عجیب نیست که به کشورهای اروپایی مهاجرت می‌کنند. در کشوری مانند آلمان، تا پیش از شیوع ویروس کرونا، حقوق ماهانه پرستاران، حدود 3000 یورو بود، حالا اما در روزهای کرونا، حقوق پرستاران، افزایش 5/2برابری هم داشته است و همین اتفاقا جذابیت خیلی خوبی برای مهاجرت دارد. هرچند که از اول سال، حقوق پرستاران در ایران، حدود 50 درصد افزایش داشته است، اما با اعمال همین افزایش حقوق هم، حقوق پرستاران در ایران، خیلی کمتر از پرستاران در کشورهای دیگر است.
جذابیت دوم اما از همه مهم‌تر است. در بلژیک، برای هر هزار نفر جمعیت، حدود 8 تا 9 نفر پرستار وجود دارد. این کشور اما تمایل دارد که این درصد را افزایش داده و به 12 تا 13 نفر برساند و این اقدام در طولانی‌مدت، به برگ برنده این کشور تبدیل می‌شود؛ چراکه پرستاران با بیشترین حقوق، با فشار کاری کمتر، خدمات باکیفیت‌تری می‌توانند ارائه بدهند. شرایط اما در ایران بد است. برای هر هزار نفر جمعیت، تنها 1/5نیروی پرستار وجود دارد با شرایط حقوقی نامناسب، کار بیشتر و طاقت‌فرسا، تمایل دارند در شرایطی کار کنند که حقوق بیشتر و کار کمتری کنند.
چه کسی مسؤول است؟
قربانیان مهاجرت پرستاران، مردم هستند. از دست دادن نیروی متخصصی که سال‌ها برای او زمان صرف و هزینه شده است، منطقی نیست. چه کسی اما مقصر اصلی است؟ رئیس نظام پرستاری، معتقد است جلوگیری از مهاجرت کادر درمان، از نظر قانونی در حوزه اختیارات او و سازمانش نیست. میرزابیگی می‌گوید: «هر کسی می‌تواند در هر جایی زندگی کند، ما نمی‌توانیم جلوی او را بگیریم.» به نظر می‌رسد این جواب قانع کننده‌ای نیست به‌خصوص زمانی که زاویه دید را تغییر دهیم و به از دست دادن سرمایه انسانی نگاه کنیم. میرزابیگی می‌گوید اتفاقا شرایط پرستاران مهاجرت کرده در برخی کشورها مانند دانمارک اصلا خوب نیست و سفیر ایران در دانمارک به او گفته است؛ پرستاران ایرانی در شرایط خیلی بدی به سر می‌برند و خیلی‌هایشان در خانه‌های سالمندان، مشغول به کار می‌شوند و اگر نتوانند شرایط خیلی بدتری از این، در انتظارشان است.
میرزابیگی خود را نماینده پرستاران می‌داند و می‌گوید بعداز افزایش مهاجرت پرستاران به خارج از ایران، شورایی تشکیل داده و با نمایندگان وزارتخانه‌های بهداشت و درمان، کار و امور اجتماعی، امور خارجه، سازمان برنامه و بودجه کشور و انجمن‌های حمایت از پرستاران، برای کاهش مهاجرت، تصمیم‌هایی گرفته‌اند. او می‌گوید که امسال، مجوز استخدام حدود 12 هزار و 600 نفر پرستار در بخش دولتی را از طرف وزارت بهداشت گرفته است. موضوع معوقه‌های پرستاران از طرف او به شدت دنبال می‌شود و وزارت بهداشت و درمان و سازمان برنامه و بودجه، هم قول مساعد داده‌اند تا معوقه پرستاران را پرداخت کنند. او می‌گوید که امنیت شغلی قبل از هر مساله دیگری مهم است و از بیمارستان‌های دولتی می‌گوید که پرستاران، قرارداد شرکتی کمتر از یک سال دارند. امنیت شغلی برای قشر درمانی را به پایین ترین حد خود می‌رسد. رئیس نظام پرستاری، می‌گوید که به دنبال بالا بردن امنیت شغلی، پرستاران هستند. از حرف تا عمل اما فاصله بسیار است. زمانی که بسیاری از مدیران سلامت، توان اندک نظام سلامت، بودجه کم و فشارهای اقتصادی را بهانه می‌کنند این اقدامات چقدر می‌تواند در کاهش تمایل پرستاران به مهاجرت، نقش داشته باشد؟
مهاجرت چرا مهم است؟
250هزار پرستار در کشور مشغول به کار هستند، 193 دانشکده پرستاری وجود دارد و در حال حاضر حدود 60هزار دانشجو هم در حال آموزش هستند و سالانه نیز حدود 12 تا 13هزار دانشجو از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند. این آمار شاید امیدوارکننده باشد، اما شرایط در کشور اصلا مساعد نیست. زمانی که بدانیم تعداد پرستاران نسبت به تعداد تخت‌های آی‌سی‌یو، با استانداردها فاصله دارد و برخی از پرستاران، در شیفت 24ساعته خود، تک و تنها باید از یک بخش، پر از بیمار مراقبت کنند و این کیفیت مراقبت را پایین می‌آورد. شرایط حادتر هم می‌شود، زمانی که بدانیم حدود 70هزار نفر از پرستاران، در 9 ماه گذشته، برای مراقبت و نجات بیماران مبتلا به کرونا، تلاش کرده‌اند و حدود بیش از 31 هزار نفر از آنها به بیماری کرونا مبتلا شده و از این تعداد، حدود 26هزار پرستار، درمان شده و حدود 6000 پرستار، در حال حاضر از مراقبت و نظام سلامت دور مانده‌اند و در مرخصی استعلاجی کرونا قرار دارند و هنوز درمان نشده‌اند؛ فشار بر پرستاران می‌تواند در روزهای آتی که در موج کرونا قرار داریم، بیشتر هم شود.
سرباز وطنم
اگر پای دردل پرستاران بنشینید تاکید می‌کنند این روزها، خیلی از پرستاران مهاجرت در گوشه ذهنشان وجود دارد. هرچند در بین آنها کسانی هم هستند که با وجود سختی‌ها و مشکلات، ایستاده اند و یک تنه، می‌جنگند. علی حسینی یکی از همان پرستاران است، کسی که حالا هشت سالی می‌شود که لباس سفید خدمت را پوشیده است. با این که خیلی از همکارانش، به مهاجرت فکر کردند، علی اما با وجود تمام مشکلات، با وجود این که چند ماه کارانه طلب دارد، اما باز دلش به مهاجرت رضا نداده‌است. حسینی می‌گوید: «من سرباز وطن هستم و در هر شرایطی که کشورم باشد، در کنار مردم خواهم ماند و کار می‌کنم. با این که شرایط اقتصادی بیمارستان‌ها و پرداخت حقوق و مزایای ما خوب نیست، اما باز می‌مانم و کار می‌کنم.» محمدسعید داغری هم با این که یک سال پیش، به مهاجرت اقدام کرده بود، حالا اما مانده است تا در کشور خودش کار کند. با این که حقوق و مزایای زیادی به او پیشنهاد شده است، زاغری اما فکر مهاجرت را از سرش دور کرده است تا به مردم کشور خدمت کند، حتی اگر حقوق ماهیانه او، به اندازه یک روز کار در کشور اروپایی نباشد.
نظرشما
آخرین اخبار