شرط و شروط ارائه خدمات دندانپزشکی دردوران کرونا

در شرایطی که موج سوم کرونا در کشور جولان می‌دهد و قربانیان روزانه کرونا به بیش از 200 نفر رسیده است، بسیاری از مردم برای مراجعه به هر مرکز درمانی، واهمه دارند. در این شرایط حاد، برخی کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که مردم فقط برای امور اضطراری به دندانپزشکی مراجعه کنند.

به طور مثال، مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا تاکید می‌کند: «کسی که دندانش کار اورژانسی دارد مثلا دچار عفونت دندان شده است، حتما باید به دندانپزشک مراجعه کند، اما انجام کارهای غیرضروری دندانپزشکی در دوران کرونا به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. بسیاری از مردم به سمت خدمات لوکس مانند لمینیت و سایر مسائل زیبایی رفته‌اند، اما در شرایط کرونایی که میزان ابتلا در کلان‌شهرهایی مثل تهران رو به افزایش است، دریافت این خدمات به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.»

او با بیان اینکه برخی همکاران دندانپزشک با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و احتیاطات لازم، تمامی خدمات را به بیماران خود ارائه می‌دهند، یادآور می‌شود: «دندانپزشکان قبل از ویزیت بیمار حتما تریاژ انجام دهند تا بدانند بیماری که مراجعه کرده، طی دو هفته اخیر بیماری حاد تب‌دار داشته است یا خیر. همچنین مطمئن شوند که آیا بیمار طی دو هفته اخیر با بیمار مبتلا به کرونا در تماس بوده است یا نه. همچنین دندانپزشک باید از بیمارش جویا شود که آیا مسافرت رفته است یا اینکه در منزلش، بیمار مبتلا به کرونا و تحت قرنطینه وجود دارد یا خیر. دندانپزشکان در صورت مثبت بودن پاسخ باید از پذیرش بیمار خودداری کنند. البته این گروه از بیماران پس از گذشت دو هفته و انجام اقدامات لازم می‌توانند به دندانپزشکی برای دریافت خدمات مراجعه کنند.»

عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا، استفاده از ماسک، شیلد و دستکش را برای دندانپزشکان الزامی می‌داند و می‌گوید: « دندانپزشکان حتی با وجود انجام تریاژ باید از ملزومات حفاظتی در حین ارائه خدمات به بیماران استفاده کنند تا میزان آسیب به همکاران دندانپزشک به حداقل برسد. به طور کلی، هم بیماران و هم همکاران دندانپزشک باید تمامی پروتکل‌های بهداشتی را به منظور حفظ سلامت خود و کاهش مخاطرات احتمالی انجام دهند.»

نباید فوبیای خدمات دندانپزشکی را ترویج داد

در شرایطی که برخی کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که مردم در دوران کرونا فقط برای خدمات ضروری به دندانپزشکی مراجعه کنند، اما برخی دندانپزشکان معتقدند که در کل نباید فوبیای خدمات دندانپزشکی را در جامعه ترویج داد. به اعتقاد آنها این اتفاق باعث می‌شود که هم مطب‌های دندانپزشکی تعطیل شود و هم مردم از خدمات ضروری دندانپزشکی محروم بمانند.

به طور مثال، علی تاجرنیا، رئیس جامعه دندانپزشکان کشور، انتقاد می‌کند: «در همان ابتدای شیوع کرونا در کشور، مجموعه‌ای از تبلیغات منفی درخصوص گرفتن خدمات دندانپزشکی صورت گرفت و این خدمات پرریسک عنوان شد. بسیاری از مردم برای دریافت خدمات دچار فوبیا شدند. حتی افرادی که دچار دندان درد شدید بودند و شب تا صبح ناله می‌کردند، از مراجعه به دندانپزشکی هراس داشتند.»

او تصریح می‌کند: « اگرچه حرفه دندانپزشکی نسبت برخی از رشته‌های پزشکی در حوزه ابتلا و انتقال بسیاری از بیماری‌های تنفسی و ویروسی یک رشته پرریسک محسوب می‌شود، اما جامعه دندانپزشکان حتی قبل از شیوع کرونا نیز تنها پزشکانی بودند که هنگام کار از ماسک حفاظتی، دستکش، شیلد و عینک استفاده می‌کردند.»

تاجرنیا یادآور می‌شود: «حجم مراجعات مردمی به مراکز درمانی دندانپزشکی به شکل چشمگیری کاهش داشته است و بخشی از همکاران ما به دلیل کمبود بیمار، شکل‌های حضور خود در مطب را کاهش داده یا مطب‌های خود را تعطیل کرده‌اند و در کلینیک‌ها فعالیت می‌کنند. کاهش مراجعات مردمی در ماه‌های اخیر و همزمان با شیوع ویروس کرونا دو علت دارد. یکی مشکلات اقتصادی و مالی مردم است، چراکه خدمات دندانپزشکی به صورت جدی تحت حمایت دولت و بیمه‌ها نیست و حجم بیماران غیربیمه‌ای و آزاد به دلایل اقتصادی بسیار کاهش یافته است. علت دوم خلوت شدن مطب‌های دندانپزشکی در کشور نیز به طور حتم شیوع ویروس کرونا است. به هرحال با توجه به اینکه کرونا در مجموعه مشاغل عمدتا مشاغل خدماتی تاثیر منفی خود را گذاشته است،‌ بدون شک دندانپزشکان کشور نیز با این مشکل مواجه شده‌اند.»

خطرات به تعویق انداختن خدمات ضروری دندانپزشکی

گروهی از دندانپزشکان هشدار می‌دهند که به تعویق انداختن برخی خدمات ضروری دندانپزشکی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای بیمار داشته باشد.

حامد مرتضوی، متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت تاکید می‌کند: «در دوران پاندمی کرونا، ممنوعیت خدمات دندانپزشکی وجود ندارد، اما طبق دستورالعمل‌های بهداشتی صرفا اقدامات زیبایی و غیرضروری دهان و دندان باید به زمان دیگری موکول شود. باید در نظر داشت که درمان‌های خانگی و مشکلات اورژانسی دهان و دندان می‌تواند در بسیاری از موارد، شرایط را برای بیمار و دندانپزشک پیچیده‌تر کند. مثلا به طور کلی عفونت دندانی، خونریزی لثه، آبسه و یا عفونت در بافت نرم داخل دهان، درد خود به خود و حساسیت‌های شدید دندانی از جمله درمان‌های اورژانسی محسوب می‌شوند و به تعویق انداختن این اعمال جایز نیست.»

او هشدار می‌دهد: «هر چه بیماری در حوزه دهان و دندان مزمن‌تر شود، درمان‌ها پیچیده‌تر و دفعات مراجعه بیمار به دندانپزشک به مراتب بیشتر خواهد شد. همچنین مصرف خودسرانه و طولانی آنتی‌بیوتیک‌ها نیز نه تنها مشکلات بیماران را برطرف نمی‌کند، بلکه می‌تواند منجر به مشکلات ثانویه و جدی در افراد شود.»

مرتضوی با اشاره به برخی درمان‌های غیرضروری در دندانپزشکی، یادآور می‌شود: «درمان‌های زیبایی دندان، اصلاح طرح لبخند، لمینت و کامپوزیت و همچنین روکش کردن، کشیدن دندان‌های عقل یا دندان‌هایی که چیزی از آنها در داخل دهان باقی نمانده، ولی در عین حال برای بیمار التهاب و عفونتی نیز ایجاد نکرده است، اولویت درمانی و بهداشتی ندارند. این درمان‌ها بهتر است به زمان دیگری تا پایان ریشه کنی کرونا موکول شوند.»

همچنین هادی قاسمی، عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز تاکید می‌کند: «اگر در بازه زمانی مشخصی درمان‌های دندانپزشکی به تعویق بیفتد، ممکن است عواقب بیشتری به دنبال داشته باشد. خیلی از پوسیدگی‌های دندانی می‌تواند منجر به ایجاد دردهای شدید دندانی شود. حتی در مواردی بدون درد نیز ممکن است آبسه‌های عفونی ایجاد شود که باید در اولین فرصت درمان شود. حتی پوسیدگی‌های سطحی دندان نیز باید در سریع‌ترین زمان ممکن درمان شود، چرا که اگر این پوسیدگی سطحی به موقع برطرف نشود در مدت زمان کوتاهی می‌تواند به گستردگی پوسیدگی و عفونت تبدیل شود. درمان پوسیدگی‌های سطحی دندانی در کودکان نیز یکی از درمان‌های اورژانس در دوران کرونا به حساب می‌آید.»

دغدغه‌های دندانپزشکان در دوران کرونا

بسیاری از دندانپزشکان در دوران کرونا با مشکلات مالی جدی مواجه شده‌اند و چراغ برخی از مطب‌های دندانپزشکی نیز به دلیل همین چالش‌های مالی، خاموش شده است.

محمد اثنی عشری، دندانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم  تاکید می‌کند: «نیاز است که در دوران کرونا، سطح حمایت مالی از مطب‌ها بخصوص برای مطب دندانپزشکان جوان افزایش پیدا کند تا با دغدغه کمتری بتوانند مطب‌ها را در برابر شیوع کرونا و جلوگیری از انتقال عفونت تجهیز کنند. درضمن، پوشش‌ها و تجهیزات حفاظتی مختلف که این روزها در اختیار ما و بیماران قرار می‌گیرد، علاوه بر آنکه فعالیت درمانی را سخت‌تر کرده است، هزینه‌ها را هم افزایش داده است. نیاز است که این هزینه‌ها دیده شود.»

همچنین محمود تمیزی، رئیس انجمن پریودنتولوژی ایران شاخه خراسان هم با اشاره به چالش‌های ارائه خدمات دندانپزشکی در دوران کرونا، هشدار می‌دهد: «آینده ارائه خدمات سلامت در حوزه دندانپزشکی در خطر است. متاسفانه شرایط خیلی بدی در دندانپزشکی رقم خورده است. تعرفه‌ها به‌قدری نامتناسب تعریف شده و پروتکل‌های بهداشتی مربوط به کرونا به قدری هزینه‌بر است که عملا دندانپزشکان ما باید چیزی هم از جیب خود پرداخت کنند تا یک ویزیت ساده انجام دهند. با شیوع کرونا در کشور نیز برای یک ویزیت عادی، گان، کاور کفش، شیلد، ماسک، مواد ضد عفونی کننده و دستکش مورد نیاز است. همچنین تهویه اتاق بایستی شرایط خاصی داشته باشد. تمامی این وسایل مصرفی به یک ویزیت عادی اضافه شده و هزینه‌های سربار نیز افزایش داشته است. از سوی دیگر، اپیدمی کرونا واقعا در دندانپزشکی چالش ایجاد کرده است. انجام اعمال دندانپزشکی در این شرایط یعنی ارائه خدمت به‌بهای جان.»

او با اشاره به افزایش چند برابری اقلام مصرفی و تجهیزات دندانپزشکی، خاطرنشان می‌کند: «در حوزه تجهیزات و ابزارآلات سرمایه‌ای نیز ارقام چند برابر شده است، به‌طوری که یک دندانپزشک جوان برای شروع کارش حداقل دو تا سه میلیارد تومان باید هزینه کند. هزینه استهلاک و تعمیر و نگهداری که جای خود دارد. بدیهی است در چنین شرایطی و با تعرفه‌های وضع شده، دندانپزشکان جوان ما قادر به راه‌اندازی مطب نخواهند بود. مطب‌داران قدیمی هم کم‌کم باید جمع کنند. ادامه این رویه قطعا ارائه خدمات سلامت در حوزه دندانپزشکی را دچار مشکل خواهد کرد. قطعا این سوال بسیاری از دانشجوهای ما خواهد بود که چرا با سختی فراوان از سد کنکور بگذرند، هفت سال از بهترین سال‌های جوانی خود را صرف تحصیل کنند، اما در نهایت نتوانند ارائه خدمت کنند، یا اگر هم بخواهند وارد این میدان شوند به‌جای کسب درآمد، ضرر مالی را متقبل شوند.» از سوی دیگر، رئیس جامعه دندانپزشکان کشور هم با اشاره به عملی نشدن وعده‌های داده شده به جامعه دندانپزشکان، تصریح می‌کند: «در نامه‌هایی که ستاد ملی مقابله با کرونا داشته است، بحث تعلیق اقساط وام دندانپزشکان کشور، استفاده از تسهیلات کم بهره و همچنین استفاده دستیاران و منشی‌های مطب‌های دندانپزشکی از بیمه بیکاری و همچنین در اختیار قرار دادن ماسک و اقلام حفاظتی با ارز دولتی به دندانپزشکان مطرح بوده که به غیر از مورد آخری که به صورت محدود انجام شده، موارد دیگر عملیاتی نشده است.»

تاجرنیا با اشاره به درخواست‌های فعالان عرصه دندانپزشکی کشور از مسئولان برای حمایت از جامعه دندانپزشکی کشور، خاطرنشان می‌کند: «همکاران دندانپزشک ما در حالی همچنان به ارائه خدمت به مردم می‌پردازند که یکسری هزینه‌های اضافی دیگر نیز به آنها تحمیل شده است. یعنی علاوه بر هزینه تامین اقلام حفاظتی در برابر کرونا، تجهیزات و مواد مصرفی دندانپزشکی نیز به شدت تحت تاثیر نوسانات ارز قرار گرفته و هزینه خدمات تمام شده دندانپزشکی، چندین برابر دوره‌های گذشته شده است.»

ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مطب‌های دندانپزشکی

اگرچه بسیاری از دندانپزشکان تاکید دارند که نباید درمان‌های ضروری دندانپزشکی را به تاخیر انداخت، اما در عین حال رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دوران کرونا برای ارائه خدمات ضروری دندانپزشکی نیز بسیار حیاتی است. وجود تهویه مناسب هوا در مطب، استفاده از ضدعفونی کننده‌های سطحی، استفاده از ماسک و وسایل حفاظت فردی و رعایت فاصله اجتماعی در مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی از موارد جدی در مطب‌های دندانپزشکی است که رعایت آن برای قطع زنجیره انتقال کرونا ضروری است. نمایندگان جامعه دندانپزشکان نیز تاکید دارند که قبل از مراجعه به مراکز دندانپزشکی از رعایت پروتکل‌ها از سوی کادر درمان و پزشک متخصص، اطمینان کامل حاصل کنید.

همچنین کارشناسان می‌گویند حتما مطب و کلینیکی را انتخاب کنید که کارکنان و دندانپزشک ضمن رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی از ماسک، دستکش، کاور کفش و لباس استفاده کنند. استفاده از دهان‌شویه‌های ضدعفونی کننده قبل و بعد از درمان نیز یکی دیگر از موارد جدی است. استفاده از دهانشویه مناسب در مطب‌های دندانپزشکی هم می‌تواند ریسک انتشار کرونا را کاهش دهد.روزنامه سپید