شفاآنلاین>سلامت>کودکان و نوجوانان در زمان شيوع بيماري به اضطراب و استرس به شکل متفاوت‌تري از بزرگسالان واکنش نشان مي‌دهند. برخي ممکن است بلافاصله واکنش نشان داده و برخي ديگر ممکن است کمي ديرتر نشانه‌هايي را از مشکل بروز دهند.
به گزارش شفاآنلاین: سازمان بهداشت جهاني WHO و سازمان خدمات بهداشت و روان SAMHSA توصيه‌هايي براي راهنمايي مراقبان، والدين، و معلمان در طول طغيان انتشار بيماري‌هاي عفوني مانند COVID19 در گفت‌وگو با کودکان ارائه کرده که اين توصيه‌ها به همت بهنام بهراد استاديار روانشناسي سلامت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گردآوري شده است.
آنچه بايد بدانيد
وقتي کودکان و نوجوانان اخباري را در‌باره انتشار بيماري عفوني تماشا مي‌کنند، اخبار اين بيماري را مي‌خوانند يا مي‌شنوند که ديگران در مورد آن بسيار صحبت مي‌کنند، همانند بزرگسالان وحشت‌زده، سردرگم و مضطرب مي‌شوند. اين احساسات حتي در مورد کودکان دور از منطقه انتشار عفونت و جاهايي که خطري واقعي براي ابتلا ناچيز است يا وجود ندارد، نيز مصداق دارد. کودکان به اضطراب و استرس به شکل متفاوت‌تري از بزرگسالان واکنش نشان مي‌دهند. برخي ممکن است بلافاصله واکنش نشان داده و برخي ديگر ممکن است کمي ديرتر نشانه‌هايي را از مشکل بروز دهند؛ بنابراين، بزرگسالان هميشه از نياز کودکان به کمک آگاه نيستند. اين راهنما به والدين، مراقبان و معلمان کمک مي‌کند تا با برخي از واکنش‌هاي شايع آشنا شوند و به شکلي مؤثر پاسخ دهند و آگاهي پيدا کنند که چه موقع بايد به دنبال حمايت و دريافت خدمات باشند.
واکنش‌هاي احتمالي
بسياري از واکنش‌هاي مورد اشاره در زير، واکنش‌هاي طبيعي کودکان و نوجوانان هنگام مواجهه با استرس محسوب مي‌شوند. اگر هر يک از اين رفتارها بيش از 2 تا 4 هفته طول بکشند، يا ديرتر و به صورت ناگهاني بروز کنند، کودکان در چنين شرايطي براي مقابله با استرس نيازمند کمک بيشتري هستند.
کودکان صفر تا 5 سال
کودکان بسيار خردسال ممکن است اضطراب و استرس را به شکل رفتارهاي واپس‌گرايانه‌اي مانند مکيدن شست يا شب ادراري نشان دهند. آنها ممکن است از بيماري، غريبه‌ها، تاريکي، يا هيولا بترسند. براي کودکان پيش‌دبستاني، چسبيدن به والدين، مراقبان، يا معلم و مربي، يا تمايل به ماندن در جاهايي که احساس امنيت مي‌کنند، رفتارهاي نسبتا شايعي هستند. آنها ممکن است درک خود را از انتشار عفونت با ابراز مکرر آن در بازي‌هاي خود يا بيان قصه‌هاي اغراق‌آميز در‌باره آن، نشان دهند. برخي از عادات غذا خوردن و خواب کودکان ممکن است تغيير کند. در عين حال ممکن است دردهاي نامشخص و غيرقابل تبييني داشته باشند. علائم ديگري که ممکن است مشاهده کنيد رفتار پرخاشگرانه يا کناره‌گيرانه، بيش‌فعالي، مشکلات گفتاري و نافرماني هستند.کودکان شيرخوار و نوپاي صفر تا 2 ساله، قادر به درک اين موضوع نيستند که رويداد بدي در جهان در حال وقوع است، اما نسبت به ناراحتي مراقب خود آگاه هستند. در نتيجه ممکن است عواطفي همانند مراقبين خود نشان دهند يا ممکن است به طور متفاوتي رفتار کنند مانند گريه‌هاي بي‌دليل، کناره‌گيري از افراد و نداشتن تمايل به بازي با اسباب‌بازي‌هاي خود. کودکان 3 تا 5 ساله، ممکن است قادر به درک آثار انتشار يک نوع عفونت باشند. اگر آنها از اخبار مربوط به انتشار بيماري بسيار ناراحت شوند، ممکن است در سازگاري با تغيير و فقدان (حضور نداشتن والدين و مراقبين) مشکل پيدا کنند. به اين ترتيب، ممکن است براي کمک به خود و کسب احساسي بهتر، به بزرگسالان دور و بر خود وابسته شوند.
کودکان و نوجوانان، 6 تا 19 سال
کودکان و نوجوانان اين گروه سني ممکن است در برابر اضطراب و استرس وابسته به انتشار بيماري عفوني همانند کودکان خردسال واکنش‌هاي مشابهي داشته باشند. کودکان کم‌سن و سال‌تر اين گروه سني اغلب خواهان توجه بيشتري از جانب والدين يا مراقبان هستند. اين دسته از کودکان ممکن است از انجام تکاليف مدرسه يا کارهاي روزمره در خانه دست بکشند. برخي از نوجوانان نيز ممکن است به‌خاطر زندگي در جايي که هنوز به انتشار عفونت ابتلا پيدا نکرده‌اند يا در جايي زندگي مي‌کنند که نظام سلامت عمومي به ترتيبي از افراد در برابر انتشار عفونت محافظت مي‌کند، احساس گناه کنند. کودکان 6 تا 10 ساله، ممکن است از رفتن به مدرسه هراس داشته باشند و نخواهند اوقات‌شان را با دوستان خود بگذرانند (پس از رفع خطر)؛ ممکن است در توجه مشکل پيدا کنند و از نظر تحصيلي عملکرد ضعيفي از خود نشان دهند. برخي از آنها ممکن است بي‌هيچ دليل روشني پرخاشگر شوند. يا ممکن است رفتاري کوچک‌تر از سن خود نشان دهند مثلا از والدين يا مراقبان خود بخواهند که به آنها غذا دهند يا لباس‌هاي آنها را بپوشانند. نوجوانان 11 تا 19 ساله، به‌خاطر دوره رشدي خود دستخوش تغييرات جسمي و عاطفي بسياري هستند. بنابراين، ممکن است براي آنها مقابله با استرس توام با اخبار انتشار يک بيماري عفوني بيش از پيش دشوارتر شود. نوجوانان بزرگ‌تر، ممکن است واکنش‌ها نسبت به خود و اطرافيان خود را انکار کنند.آنها ممکن است در حالي که ناراحت هستند، با عبارت متعارفي مانند «من خوبم» يا حتي سکوت واکنش نشان دهند؛ يا از دردهاي موضعي يا عمومي جسمي شکايت کنند زيرا نمي‌‌دانند چه چيزي از نظر عاطفي آنها را آزار مي‌دهد.آنها ممکن است به‌خاطر اضطراب ناشي از طغيان انتشار، برخي علائم جسمي را نيز تجربه کنند. برخي از نوجوانان ممکن است شروع به جر و بحث کنند، در برابر هر گونه نظم و ترتيب يا امر و نهي مقاومت کنند. آنها ممکن است به رفتارهاي پرخطري مانند مصرف مواد مبادرت کنند.
حمايت مناسب بزرگسالان
کودکان و نوجوانان با حمايت مناسب بزرگسالان مي‌توانند استرس خود را در پاسخ به انتشار بيماري عفوني مديريت کنند و نسبت به حفظ سلامت عاطفي و جسمي خود اقدام کنند. مهم‌ترين شيوه‌هاي کمک به کودکان و نوجوانان، مطمئن کردن آنها از تعلق، توجه و مراقبت، و همين‌طور عشق و محبت اطرافيان به آنهاست. به آنها توجه کنيد و شنونده خوبي باشيد. والدين، معلمان، و ساير مراقبان مي‌توانند به کودکان کمک کنند تا با گفت‌وگو، نوشتن، نقاشي، بازي و آواز، عواطف و هيجان‌هاي خود را ابراز کنند. اغلب کودکان دوست دارند در مورد چيزهايي که موجب اضطراب و استرس آنها شده صحبت کنند، بنابراين، فرصت لازم را به آنها بدهيد. احساسات آنها را بپذيريد و به آنها بگوييد که داشتن احساس غم، ناراحتي يا استرس چيز بدي نيست و مشکلي ندارد. گريه اغلب راهي براي کاهش استرس، غم و اندوه است. به آنها اجازه پرسش دهيد. از نوجوانان خود بپرسيد در مورد انتشار بيماري چه مي‌دانند. در اخبار، رسانه‌ها يا منابع ديگر چه چيزهايي را شنيده‌اند؟ سعي کنيد با هم در تلويزيون يا اينترنت اخبار مربوط به اين موضوع را بررسي کنيد. در عين حال، دسترسي به اخبار را محدود سازيد تا آنها از يادآوري مکرر موضوع دور بمانند. نگذاريد صحبت در مورد انتشار بيماري مدت زمان زيادي از گفت‌وگوهاي خانوادگي و... را به‌خود اختصاص دهد. فعاليت‌هاي مثبت را تشويق کنيد. بزرگسالان مي‌توانند به کودکان و نوجوانان کمک کنند تا از رويداد انتشار عفونت در جامعه جنبه‌هاي مثبتي را نيز بيابند؛ رفتار و اعمال قهرمانانه، خانواده‌ها و دوستاني که در واکنش به انتشار بيماري عفوني و به قصد کمک به مناطق آلوده مسافرت مي‌کنند و افرادي که با هدف پيشگيري از انتشار بيماري، اقداماتي را انجام مي‌دهند.کودکان با کمک به ديگران، ممکن است به نحو بهتري با طغيان انتشار کنار بيايند. آنها مي‌توانند نامه‌هايي شفقت‌آميز به افراد بيمار يا کساني که اعضاي خانواده‌شان را از دست داده‌اند، بنويسند. آنها مي‌توانند به گروه‌هايي از نزديکان و اطرافيان که در‌صدد تدارک تجهيزات پزشکي و بهداشتي براي مناطق آلوده هستند، کمک کنند. روش‌هاي مراقبت از خود را به صورت عملي به کودکان نشان دهيد، براي مقابله با استرس برنامه روزمره‌اي را تنظيم کنيد، به اندازه کافي بخوابيد و از روش تنفس عميق استفاده کنيد. بزرگسالان مي‌توانند به کودکان و نوجوانان نشان دهند که چگونه از خود مراقبت کنند. اگر شما از سلامت جسمي و عاطفي مطلوبي برخوردار باشيد، به احتمال قوي براي حمايت از کودکان، آمادگي بيشتري خواهيد داشت.
راهنمايي‌هايي براي گفت‌وگو با کودکان
توجه! مراقب باشيد کودکان را براي گفت‌وگو در مورد انتشار بيماري يا مشارکت در فعاليت‌هاي ابرازي تحت فشار قرار ندهيد، چرا که اغلب کودکان به راحتي در مورد آن صحبت مي‌کنند و برخي هم ممکن است از صحبت در مورد آن به هراس بيفتند. برخي از افراد ممکن است حتي با صحبت کردن در مورد انتشار بيماري، اضطراب و استرس بالايي را تجربه کنند، به صحبت ديگران در مورد اين رويداد گوش بدهيد يا به آثار هنري کودکان در مورد اين رخداد دقت کنيد. اگر کودکان خود را از اين فعاليت‌ها کنار مي‌کشند، اين امکان را به آنها بدهيد و نشانه‌هاي رنج و ناراحتي را در آنها پايش کنيد.
مراقبت از کودکان پيش‌دبستاني
اين دسته از کودکان را مورد نوازش و حمايت کلامي بيشتري قرار دهيد. به صورت نشسته و هم‌قد کودکان با صدايي آرام و ملايم و با عباراتي قابل فهم با آنها صحبت کنيد. به آنها بگوييد که شما هميشه مراقب آنها بوده و همچنان مراقب آنها خواهيد بود تا احساس آرامش و امنيت کنند.سعي کنيد برنامه روزمره منظمي مانند خوردن شام در کنار هم و زمان خواب هماهنگ، داشته باشيد.
مراقبت از کودکان و نوجوانان
از کودک يا کودکان بپرسيد چه چيزي آنها را نگران مي‌کند و چه چيزي ممکن است به آنها براي کنار آمدن با اين نگراني کمک کند. با عبارات و لحني مهربان و ملايم و در صورت لازم با آغوش گرفتن يا تنها با حضور در کنار آنها، موجب آرامش خاطر کودکان و نوجوانان شويد. حتي اگر شده براي مدتي کوتاه، بيش از زمان معمول گذشته با کودکان وقت بگذرانيد.
اگر فرزندتان بسيار ناراحت است، يکي دو روز او را از انجام کارهاي روزمره معاف کنيد. کودکان را براي صرف اوقات با دوستان‌شان از راه دور و پس از رفع خطر انتشار به صورت حضوري و همين طور با ايجاد سکوت و آرامش حين نوشتن چيزي يا خلق اثري هنري، حمايت کنيد. کودکان را به مشارکت در فعاليت‌هاي تفريحي چند جانبه در خانه هنگام انتشار بيماري و پس از رفع خطر در جامعه به بازي و فعاليت با ديگران تشويق کنيد. اضطراب و استرس خود را به شيوه‌اي سالم مديريت کنيد. با وقت گذراني با کودکان در انجام کارها يا بررسي وضعيت آنها به روشي غيرمداخله‌جويانه، بگذاريد بفهمند که مواظب و مراقب آنها هستيد. سعي کنيد کارهاي روزمره مانند انجام تکاليف و بازي و سرگرمي را به صورت منظم انجام دهيد.
چه موقع نيازمند کمک بيشتر هستند
در برخي از موارد، کودکان ممکن است در مقابله با واکنش‌هاي خود در برابر رويداد انتشار بيماري، مشکل پيدا کنند، به ويژه اگر فردي که کودک وي را دوست دارد، در جايي آلوده زندگي کند يا شغلش کمک به افراد بيمار باشد. در چنين شرايطي ترتيبي دهيد تا براي شناسايي حيطه‌هايي که کودک مشکل دارد، با يک فرد متخصص سلامت روان گفت‌وگو کند. اگر کودک فرد مورد علاقه‌اي را از دست داده است، بايد کار با فردي آشنا با حمايت از کودکان دستخوش تجربه سوگ، مد نظر قرار گيرد.آرمان
