همانطور که وزیر بهداشت در کمیسیون اقتصادی اشاره کرد، ما باید به سمت منابع پایداری مثل مالیات بر ارزش افزوده و منابع دیگری که ثبات بیشتری دارد برویم
شفاآنلاین>سلامت>روز گذشته یکی دیگر از نشستهای خبری سخنگوی وزارت بهداشت باحضور خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد.
به گزارش شفاآنلاین، ایرج حریرچی در ابتدای این نشست، به یکی از مباحث مهم و استراتژیک حوزه اقتصاد سلامت یعنی تجمیع منابع بهداشت و درمان پرداخت. وی با اشاره به سخنان وزیر بهداشت در کمیسیون اقتصادی مجلس، بر پایایی، پیشبینیپذیری و پایداری منابع حوزه سلامت تاکید کرد و گفت: «همانطور که وزیر بهداشت در کمیسیون اقتصادی اشاره کرد، ما باید به سمت منابع پایداری مثل مالیات بر ارزش افزوده و منابع دیگری که ثبات بیشتری دارد برویم.»
حریرچی هدف اصلی تجمیع منابع را مساوی با هدف اصلی دولتها یعنی «توزیع مجدد منابع» دانست و خاطرنشان کرد: «تجمیع و توزیع مجدد منابع یعنی منابع از ثروتمندان به طرف فقرا، از شاغلین به طرف بیکاران، از افراد سالم به طرف فقرا، از ساکنان شهرها به سمت روستائیان و از کسانی که در کانون منابع و قدرت هستند به سمت افرادی که در حاشیه قرار دارند، منتقل شود.»
معاون کل وزارت بهداشت در ادامه، گفت: «یکی از مواردی که در بحث تجمیع منابع باید حتما مورد توجه واقع شود، این است که جریان منابع حتیالمقدور باید ساده باشد. روشهای پرداخت پیچیده معمولا هم موجب خطا میشود و هم منابع را از مسیر اصلی خارج میکند.»
وی افزود: «درمورد طراحی بسته خدمت، اولین موردی که باید درنظر گرفته شود این است که باید خیلی شفاف و روشن برای مردم توضیح داده شود که چه کسی در کجا باچه قیمتی و توسط چه کسی باید خدمت دریافت کند. این بسیار مهم است. مثلا در خیلی از کشورها همه مردم میدانند که برای هر ویزیتی اول باید نزد پزشک عمومی یا پزشک خانواده بروند. اصلا در بسیاری از کشورها باتوجه به نظام ارجاع، غیر از داخل بیمارستانها، پزشک متخصص در دسترس مردم نیست. مردم هم باید بدانند که اگر قرار است مبلغی پرداخت کنند، باید کاملا روشن باشد که به چه میزان باید پرداخت کنند تا جلوی تخلف گرفته شود.»
حریرچی ادامه داد: «موضوع دیگر این است که بسته خدمتی که تدوین میشود، لازم است که با روش پرداخت به ارائهکنندهها کاملا منطبق باشد. گاهی انجام و ارائه بعضی از خدمتها سخت یا زمانبر است و یا ممکن است منجر به عوارضی شود. قاعدتا خیلی از ارائهکنندگان خدمت دوست دارند که از چنین خدماتی اجتناب کنند. روش پرداخت برای چنین خدماتی باید به شکلی باشد که همه مردم بتوانند خدمت را دریافت کنند و آگاهی عمومی از نحوه استحقاق خدمات و نحوه تنظیم بسته خدمات را باید به آگاهی عموم و رسانه و صحبنظران رساند تا در معرض تصحیح باشد.»
چگونگی خرید خدمت
معاون کل وزارت بهداشت، به تعدادی از بایستههای خریدخدمت هم اشاره کرد و گفت: «اولا تخصیص منابع و پرداخت ارائهکنندگان حتما باید با نیاز مردم به خدمات سلامت همخوانی داشته باشد. مثلا ممکن است نیاز اکثر مردم دریافت خدمات در روستاها و شهرهای دورافتاده باشد. بنابراین لازم است که روش پرداخت طوری باشد که ارائهکنندگان خدمات را برای رفتن به این مناطق تشویق کند. دیگر اینکه روشهای پرداختی باید طوری تنظیم شود که هم نیاز مردم را پوشش دهد و هم بر عملکرد موثر ارائهکنندگان خدمات سلامت تاثیر داشته باشد.
مثلا اگر عفونتهای بیمارستانی یک مرکز درمانی زیاد باشد یا میزان پذیرش مجدد بیمارستانی به دلیل عوارض بالا است. در چنین شرایطی حتما باید در پرداخت به آن بیمارستان تجدیدنظر کرد. مورد دیگر هم این است که در روشهای پرداخت، کنترل هزینه هم درنظر گرفته شود. مثلا در یک سیستم OPEN END یعنی با انتهای باز که هر خدمتی که ارائه میشود، پولش هم پرداخت میشود، حتما لازم است سقفی مشخص شود که هزینهها را کنترل کند. و در نهایت نکته مهم دیگر این است که از روشهای پرداختی که تماما مبتنی بر فیفورسرویس یا مبتنی بر کارانه یا بودجه خطی است، باید اجتناب شود و سعی شود که از روشهای پرداخت مدرنتر بهره گرفته شود. درحال حاضر در سیستم بهداشت و پیشگیری مدرنترین روشهای پرداخت «سرانه» است که به ازای هر نفر، مبلغی به ارائهکننده خدمت پرداخت میشود. در بیمارستانها بهترین روش پرداخت، روش DRG است.»
اتصال مطب پزشکان(physicians) به پرونده الکترونیک
در ادامه این نشست، با یادآوری اینکه پیشتر اول مرداد ماه از سوی معاون بهداشت و معاون کل وزارت بهداشت با عنوان تاریخ اتصال مطب پزشکان به پرونده الکترونیک سلامت مردم اعلام شده بود، از حریرچی خواست تا اقداماتی که مشخصا در این روز (اول مرداد) انجام شده یا میشود را توضیح دهد. سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ اظهار داشت: «خبری که دکتر رئیسی اعلام کرده بودند، این بود که اتصال مطب پزشکان به پرونده الکترونیک از اول مردادماه شروع میشود. ما قبلا بعضی از گامهای دوازدهگانه مربوط به استقرار پزشک خانواده را اعلام کردهایم. قدم اول، اتصال سراسری مراقبین سلامت که ارائهکننده اول خدمت هستند در مراکز دولتی است که همه مردم پرونده اولیه الکترونیک سلامت را داشته باشند. در مراحل بعدی ما به تدریج پرونده الکترونیک سلامت را هم به مطبها و هم به بیمارستانها و هم به مراکز پاراکلینیک و درمانگاهها گسترش میدهیم. سیستمی که الان بر اساس آن پیش میرویم در قدم اول ایجاد زیرساخت، اتصال گروههای داوطلب و بعد از مدتی اتصال اجباری و مبنتی کردن نظام پرداخت براساس آن است.»
پزشکان مشاور املاک
سوال دیگری که از سخنگوی وزارت بهداشت پرسید، درمورد اظهارات رئیس اتحادیه املاک بود که گفته بود: «در تهران 400 پزشک همزمان با کار طبابت، در حوزه واسطهگری ملک نیز فعال هستند و مجوز بنگاه معاملات املاک دارند.»
حریرچی در پاسخ گفت: «ما دسترسی مستقیمی به منبع اطلاعات نداریم و من هم خبر را از طریق رسانهها خواندم. اما ایشان «رئیس اتحادیه املاک» که در یک مرجع قانونی هستند، حتما این آمار را چک کردهاند و یک چک مجدد هم میکنند ولی متاسفانه مکانیزم انتخاب دانشجویان پزشکی ما اشکالات متعدد دارد.» وی افزود: «یکی از اشکالات این است که بعضی از افراد، با علاقه وارد این رشته نمیشوند. به هرحال کسی که به رشته پزشکی وارد میشود، هم باید پزشکی را دوست داشته باشد و هم با بعضی از سختیهایش به دلیل علاقهای که دارد، کنار بیاید. بالاخره کسی که وارد این رشته میشود، عموما با درد و ناراحتی دیگران طرف میشود، با شرایط سخت مواجه میشود و با شببیداری و کشیک و امثال اینها سروکار دارد. ولی تصور کنید کسی را که از ابتدا اساسا با کشیک مشکل داشته باشد؛ یا کسی با گریه کردن بچه بیمار مشکل داشته باشد؛
مشخص است که چنین کسی نمیتواند یک پزشک عمومی یا پزشک کودکان باشد. البته نمیگویم اکثریت همینطور هستند ولی بالاخره تعداد قابل توجهی از ورودیها به این صورت هستند.»
سخنگوی وزارت بهداشت به اصرار خانوادهها برای ورود فرزندانشان به رشته پزشکی هم با عنوان یکی دیگر از دلایلی اشاره کرد که منجر به فارغالتحصیل شدن پزشکانی میشود که به این رشته علاقهای ندارند و در نهایت به فعالیتهای دیگری میپردازند. وی گفت: «عدهای از افراد هم برای خود حدی از درآمد را فرض میکنند و به این دلیل علیرغم اینکه علاقهای به پزشکی ندارند، به خاطر آنچه از درآمد پزشکان شنیدهاند، وارد رشته پزشکی میشوند ولی باید توجه داشت این است که کسانی که از این میزان هوش و استعداد برخوردار باشند که بتوانند از راه کنکور با این شرایط سخت و درصد کم قبولی وارد رشته پزشکی شوند، حتما اگر غیر از پزشکی در هر رشته دیگری تحصیل یا فعالیت کنند، میتوانند درآمدی بیش از درآمد پزشکی داشته باشند.» حریرچی خاطرنشان کرد: «قبلا هم بنده و رئیس سابق سازمان نظام پزشکی اعلام کردیم که درحال حاضر 15 هزار پزشک هستند که شماره نظام پزشکی گرفتهاند ولی هیچ فعالیت پزشکی انجام نمیدهند.
یک تعدادی پزشک هم هستند که به کار طبابت مشغولند ولی در کنار آن کارهای دیگر هم انجام میدهند که یکی از این کارها، همین حوزه ساختمان و املاک است. البته ما آمار دقیقی از پزشکانی که وارد این حوزه شدهاند نداریم ولی گلهمند هم هستیم.» وی ادامه داد: «بخش بهداشت و درمان کشور درحدود 40 سال گذشته یکی از بخشهایی بوده که خروج سرمایه از آن انجام میشود. یعنی درآمدی که در بخش بهداشت و درمان حاصل میشود، در حوزههای دیگری مثل مسکن سرمایهگذاری میشود که این مسئله هم به ضرر ارائهکنندگان است و هم به ضرر مردم. درخواست ما هم این است که اگر کسی سرمایهگذاری هم میکند، این سرمایهگذاری را در حوزه سلامت چه در بخش ارائه خدمت و چه در بخش تولید دارو و تجهیزات انجام دهد.»
مرگ ومیر کودکان
کاهش مرگ و میر کودکان، ازجمله موضوعاتی بود که در این نشست مطرح شد. حریرچی گفت: «در 20 سال منتهی به سال 95، مرگ و میر کودکان زیر 5 سال به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای بهداشتی از 45.3 در هزار تولد زنده با کاهش بیش از 65 درصدی به 15.5 در هزار رسیده است. این بدین معنی است که با پیشرفتهای بهداشتی درمانی کشور که حاصل شده، از هزار نوزاد متولد شده، 985 نوزاد به سن بالای 5 سال میرسند درحالی که این میزان قبل از انقلاب، 800 در هزار بوده است. اگر مرگ و میر کودکان زیر یک سال را هم درنظر بگیریم، کاهش 63 درصدی از میزان 36.2 در هزار تولد زنده به 13.4 در هزار تولد زنده رسیده است. هر دوی این شاخصها پیشرفت بسیار چشمگیری است که با کاهش(Decrease) مرگ و میر کودکان منجر به رشد جمعیت کشور شده است علیرغم اینکه میزان زاد و ولد و تولد ما در بعضی از سالها یا ثابت بوده و یا حتی روند کاهشی داشته است.»
رتبهبندی دانشگاههای جهان
سخنگوی وزارت بهداشت به انتشار رتبهبندی شانگهای به عنوان یکی از معتبرترین رتبهبندیهای جهانی اشاره کرد و گفت: «براساس ارتبهبندی سال 2018، دانشگاههای علوم پزشکی کشور در بین 500 دانشگاه برتر دنیا به رتبههای متعددی دست پیدا کردهاند.» وی اظهار داشت: «در گروه داروسازی و علوم دارویی، دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه 51 تا 74 را به دست آورده و دانشگاههای علوم پزشکی مشهد، آزاد اسلامی، شهید بهشتی و تبریز با رتبه 150 تا 500 جزو 500 دانشگاه برتر دنیا شدند. در گروه پزشکی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه 301 تا 400 را احراز کرده و در گروه پرستاری دانشگاههای علوم پزشکی شهید بهشتی، تربیت مدرس و تهران حائز رتبه 201 تا 300 شدند. در رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه 151 تا 200 را به دست آورده و دانشگاههای شهید بهشتی، آزاد اسلامی و شیراز رتبههای 201 تا 300 را به دست آوردند. در گروه مهم بهداشت عممی و سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه 151 تا 200 را به دست آورده و دانشگاههای اصفهان، آزاد اسلامی و شهید بهشتی حائز رتبههای 401 تا 500 شدند.»
مراقب بیمارنماها باشید
معاون کل وزارت بهداشت در ادامه تصریح کرد: «درحال حاضر 890 موسسه خیریه سلامت در کشور مشغول فعالیت هستند که 407 موسسه، دارای مرکز درمانی مستقل هستند که 37 مرکز از آنها بیمارستان خیریه و 370 مرکز، درمانگاه خیریه است. علاوه براین، 243 گره داوطلب یا جهانی با حمایت وزارت بهداشت به تناوب در مناطق محروم مشغول به خدمترسانی در حوزه سلامت هستند.»
حریرچی کمک خیرین به حوزه سلامت را در سال 95، 1500 میلیارد تومان و در سال 96بیش از 1700 میلیارد تومان اعلام و آن را رقم قابل توجهی خواند. وی در عینحال به مردم توصیه کرد که مراقب افراد بیمارنما و بیماران ساختگی باشند. حریرچی گفت: «بهترین راه کمک به خیرین، از طرق شناخته شده و رسمی است. مراکز دولتی معمولا بیش از 90 درصد از هزینههای بیماران(patients) را پوشش میدهند و اگر مردم عزیز نخواستند از طرق مراکز خیریه یا مراجع شناخته شده و رسمی اقدام کنند و تمایل دارند که به صورت موردی کمک کنند، توصیه میکنیم که حتیالمقدور مبلغ کمک را مستقیما به مراکز ارائه خدمت مثل داروخانه، درمانگاه، بیمارستان و ... پرداخت کنند و از پرداختهای نقدی که گاهی موجب سوءاستفاده میشود، خودداری کنند تا منابعی که صرف میکنند، به بهترین شکل به هدف برسد.»شعیب شاهزمانی/ سپید