جلوگیری از سقط‌ های مخفیانه با اصلاح قانون

مهم‌ترین دلایل سقط غیرقانونی را در ایران چه می‌دانید؟

سقط غیرقانونی جنین دلایل و توجیهات زیادی دارد. از دلایل مهم سقط غیرقانونی جنین، بارداری‌ ناخواسته، مشکلات معیشتی و اقتصادی زوج‌هاست. همچنین از دیگر دلایل سقط جنین غیر قانونی می‌توان به تاخیر در ازدواج به دلیل مسائل اقتصادی، عدم تمایل به داشتن فرزندان بیشتر، بارداری در سن پایين یا بالا، فاصله‌گذاری مناسب بين سنین فرزندان، علاقه به داشتن فرزند کمتر، قصد جدايي و گسست روابط زناشویی، ترجیح جنسیتی فرزند پسر به دختر یا برعکس، عدم آموزش‌دهی برای کنترل بارداری به زوج‌ها، عدم تصمیم‌گیری برای بارداری و نداشتن شرایط مناسب برای تشخیص سقط‌درمانی در زمان قانونی آن، تاثیر فیلم‌ها و عکس‌های ماهواره‌ای و اینترنتی در ترویج رابطه‌های غیراخلاقی، تجاوز‌جنسی و جنین نامشروع اشاره کرد.

دولت و مجلس چه برنامه‌هایی برای کاهش سقط غیرقانونی در کشور دارند؟

در گذشته نه چندان دور شاهد محدودیت‌های بسیار زیادی برای سقط جنین حتی سقط‌ های‌درمانی بودیم تا اینکه در سال 84 قانون سقط‌ درمانی تصویب و در آن چندین شرط برای سقط‌قانونی جنین گذاشته شد. در قانون سقط‌ جنین قانونی، مادر تنها قبل از ورود به چهارماهگی اجازه سقط جنین دارد و باید نبود خطر جانی برای مادر و تمام مسائل‌پزشکی مربوط به سقط توسط سه پزشک بررسی و امکان این کار توسط آنها تایید شود. بنابراین با این قانون بخشی از نقص قوانین در مورد عدم امکان سقط جنین (Abortion)در ایران حل شد، اما به‌طور کلی این قانون، قانون جامع و مانعی برای بروز تخلفات نیست و نمونه بارز آن مساله سقط جنین در اثر تجاوز به عنف است که از مصادیق سقط‌ جنایی محسوب می‌شود. با توجه به این، هنوز محدودیت از نظر قانونی و شرعی بر مساله سقط‌ جنین مترتب است. البته برخی از کسانی که سقط غیرقانونی انجام می‌دهند این مساله را شخصی و بعضا خانوادگی دانسته و بنا به توجیهاتی نظیر آنکه این کار را به دلیل مسائل و مشکلات ‌اجتماعی خود انجام می‌دهند در پی یافتن راهی برای سقط می‌گردند، بنابراین به اعتقاد من حداقل سود در مورد تغيير قانون، بهبود وضعیت سلامت و بهداشت مادر در زمان سقط جنین است. با تغییر قانون سقط‌جنین می‌توان از انجام سقط مخفيانه، غیر‌بهداشتی و خطرناک جلوگیری کرد و به روش بهداشتی و کنترل شده، در فضایی مطلوب، بهداشتی و امن این کار را انجام داد.

آیا حمایت از خانواده‌ها و دادن تسهیلات برای باروری و فرزندآوری میزان سقط غیرقانونی را در کشور کاهش می‌دهد؟

حمایت‌ از خانواده‌ها و دادن تسهیلات برای باروری و فرزندآوری به تنهایی کافی و اثرگذار نیستند و دلایل زیادی برای سقط غیر قانونی جنین وجود دارند که مسائل معیشتی و اقتصادی تنها بخشی از آنها هستند. حمایت‌های قانونی و دولتی از خانواده‌ها شاید بر این مساله تاثیر مثبتی داشته باشد اما این معضل را به‌طور کامل حل نمی‌کند و باید زمینه‌های بروز این تخلف را به صورت دقیق و علمی بررسی کرد و راهکار برای آن ارائه کرد تا در نهایت مشکل به صورت ریشه‌ای حل شود. نقش آموزش و فرهنگ در این خصوص پر رنگ است.

مهم‌ترین تبعات سقط غیرقانونی جنین را در جامعه چه می‌دانید؟

اخیرا بحث افزایش جمعیت کشور در راستای بهبود وضعیت هرم جمعیتی مطرح شده و روشن است که سقط جنین رابطه مستقیمی با افزایش یا کاهش جمعیت کشور دارد. همچنین سقط غیرقانونی تبعات منفی و آسیب‌های جدی مانند ناراحتی‌های قلبی و گوارشی، فشار خون، از کار افتادن کلیه‌ها، خونریزی‌های شدید، سردردهای مزمن یا پارگی روده و رحم، عفونت‌‌های شدید یا خارج شدن رحم از بدن مادر، عذاب وجدان، افسردگی(depression) و مشکلات روحی و روانی، زایمان‌های دشوار برای مراحل بعدی باروری یا نازایی همیشگی برای مادر به همراه دارد و مادر تا سال‌ها با عواقب سقط جنین‌ غیر‌قانونی خود مواجه است. این‌گونه سقط جنین‌ها که در فضاهایی عمدتا غیربهداشتی انجام می‌شوند با هزینه‌های هنگفت‌درمانی همراه هستند و این هزینه‌ها باتوجه به عواقب پزشکی بعدی برای مادر عملا به افراد جامعه تحمیل می‌شوند.

اقدامات مجلس دهم برای جلوگیری از سقط غیرقانونی جنین در کشور چه بوده است؟

برای جلوگیری از سقط غیر‌قانونی باید تمام بنیان‌ها، ریشه‌ها و علل انجام چنین عملی را بررسی کرد و مورد کنکاش علمی قرار داد. باید بررسی کرد که یک مادر چگونه و در اثر وقوع چه اتفاقاتی وجدان خود را راضی می‌کند و از جنین در بطن خود می‌گذرد و با وجود آگاهی از خطرات متعدد بهداشتی و درمانی که گاهی حتی جان او را به خطر می‌اندازند این خطرات را پذیرفته و به این کار مبادرت می‌کند. یافتن ریشه‌های این مشکل و تفکر برای حل این معضل باید همزمان با هم اتفاق بیفتند و در مرحله اول وظیفه آحاد جامعه و سپس دولت، مجلس و قوه‌قضائیه است که به این مساله ورود و آن را رفع کنند. مجلس در حال حاضر به دنبال تسهیل امر ازدواج برای جوانان است. به اعتقاد من قانونگذاری در این مساله می‌تواند بر معضل سقط‌ غیرقانونی جنین نیز اثرگذار باشد زیرا مسکن ارزان و در دسترس می‌تواند خانواده‌ها را به داشتن فرزند بیشتر ترغیب کند تا آنها مجبور به سقط غیرقانونی فرزند خود نشوند. زمینه‌سازی و ایجاد بستر اشتغال جوانان نیز می‌تواند از تجاوز به عنف جلوگیری کند زیرا تجاوز به عنف منجر به ایجاد جنینی نامشروع می‌شود که قطعا افراد راهی جز سقط نمی‌توانند برای آن متصور باشند. باید در زمینه عدم سقط غیر قانونی جنین و رعایت چهارچوب‌های شرعی در جامعه فرهنگسازی شود. نقش صدا و سیما در فرهنگسازی و آموزش در این خصوص بسیار پررنگ است و می‌تواند در ایجاد این فرهنگ در جامعه موثر باشد. در نهایت می‌توان گفت قانونگذاری در مورد منع سقط جنین صرفا باعث کاهش آمار آن در جامعه نمی‌شود بلکه زنجیره‌ای از فعالیت‌ها و برنامه‌ها باید برای رسیدن به این هدف انجام شوند. مجلس دهم دغدغه مسائل اجتماعی دارد و به دنبال حل معضلات و مشکلات جامعه است اما از عمر این مجلس کمتر از یک سال گذشته و هنوز زمان برای بررسی چنین مسائلی بسیار زیاد است.

آیا کمیسیون بهداشت تاکنون برنامه‌هایی برای کاهش این آسیب با معاونت امور‌زنان طرح ریزی کرده است؟

مجلس دهم به دنبال حل مشکلات جامعه است. کمیسیون بهداشت نیز از این قاعده و منش در مجلس مستثنی نیست و با قانونگذاری و نظارت بر قوانین به دنبال این اهداف است. البته مشکلی مثل سقط غیر‌قانونی جنین را تنها با تدبیر کمیسیون‌ بهداشت نمی‌توان حل کرد همان‌طور که معاونت امور زنان رئیس‌جمهوری نیز به تنهایی متولی کاهش و جلوگیری این کار در کشور نیست. امیدوارم با پیگیری همه سازمان‌های مسئول، روزبه‌روز کمتر شاهد بروز این‌گونه معضلات در خانواده‌ها باشیم، معضلاتی که به شدت افراد خانواده را به خود درگیر می‌کنند و امنیت‌روانی خانواده و جامعه را به خطر می‌اندازند. امید است با تدبیر همه مسئولان این معضلات کمتر شوند و شاهد بروز آنها در سطح جامعه نباشیم.آرمان