حقایقی درباره مخاط بدن

شفا آنلاین:مخاط یا موکوس (Mucus) چیزی است که همه افراد آن را دارند و بعضی از افراد آرزو دارند که از این ماده نخ مانند چسبناک به مقدار بسیار کمتری داشته باشند. وقتی‌که سرما می‌خورید یا مبتلا به یک عفونت سینوسی می‌شوید، ترشحات بینی شما زیاد می‌شود و باعث آزار شما می‌شود، اما در حقیقت مخاط یک نقش بسیار مهم برای بدن دارد.

به گزارش شفا آنلاین:مخاط به‌طور شگفت‌آوری برای بدن شما دارای اهمیت است و ‌مانند روغن درون یک موتور عمل می‌کند و بدون مخاط موتور بدن روشن نمی‌شود.

بدن ما به چه میزانی از مخاط نیاز دارد و چه میزان از مخاط برای ما بسیار زیاد است؟ رنگ مخاط چه چیزی در مورد سلامتی ما می‌گوید؟ آیا می‌توان از دست مخاط خلاص شد یا میزان آن را کم کرد؟ چگونه می‌توان از دست مخاط خلاص شد یا میزان آن را کم کرد؟ این‌ها سوالاتی هستند که در ادامه این مقاله سعی می‌شود به آن‌ها پاسخ داده شود.
وظیفه مخاط
بافت تولیدکننده مخاط دهان، بینی، سینوس‌ها، گلو، ریه‌ها و دستگاه گوارش را آستر می‌کند یا می‌پوشاند. مخاط مانند یک پتوی محافظتی برای این اندام‌های بدن عمل می‌کند و مانع خشک شدن بافت زیرین می‌شود. باید این اندام‌های بدن را مرطوب نگه‌داشت، در غیر این صورت خشک می‌شوند و ترک برمی‌دارند و درنتیجه در عملکرد آن‌ها اختلالی ایجاد می‌شود. علاوه بر این، مخاط ‌مانند یک کاغذ چسبنده مگس‌کش عمل می‌کند و چیزهای ناخواسته‌ای همچون باکتری‌ها و گردو خاک‌ها را پیش از ورود به بدن، مخصوصا از طریق راه‌های تنفسی گیر می‌اندازد. این اندام‌های بدن باید دارای یک محیط استریل و عاری از هر ماده ناخواسته‌ای باشند تا در عملکرد آن‌ها اختلالی ایجاد نشود. اما مخاط بیش از یک ماده چسبناک صرف است. مخاط حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که به بدن در شناسایی متجاوزهایی همچون باکتری‌ها و ویروس‌ها کمک می‌کنند. علاوه بر این، مخاط حاوی آنزیم‌هایی است که متجاوزهای گیر افتاده را می‌کشند. همچنین مخاط حاوی پروتئین است که آن را چسبناک و نخ مانند می‌سازد. مخاط حاوی دیگر مواد نیز هست که برای نمونه می‌توان به سلول‌های متنوع اشاره کرد.
چرا مخاط بسیار زیادی تولید می‌شود
حتی اگر یک فرد سالم هم باشید، بدن شما یک ماشین تولیدکننده مخاط است و بدن هرروز حدود 1 تا 5/1 لیتر از این ماده لزج را تولید می‌کند. بیشتر مخاط تولیدشده کم‌کم وارد گلوی شما می‌شود و شما حتی متوجه چنین چیزی نمی‌شوید. باوجوداین، زمان‌هایی وجود دارند که واقعا متوجه مخاط خود می‌شوید که معمولا نه به خاطر تولید بیشتر آن، بلکه به علت تغییر غلظت آن است. در این حالت مخاط چسبناک‌تر می‌شود و شما آن را احساس می‌کنید و می‌خواهید که از شرش خلاص شوید. البته بعضی از افراد به‌طور طبیعی مخاط چسبناک‌تر و غلیظ‌تری دارند.
سرماخوردگی شدید، آلرژی یا تماس با یک‌ ماده التهاب‌آور می‌تواند باعث شود که بدن شما مخاط اضافی تولید کند. برای مثال، در طول یک واکنش آلرژیک به یک عامل آزاردهنده همچون گرده‌های گیاهی ماست سل‌های (MastCells) درون بدن ماده‌ای به نام هیستامین را با فشار به بیرون می‌دهند که این ماده باعث عطسه، خارش و گرفتگی بینی می‌شود. در این وضعیت بافت غشاءهای مخاطی شروع به نشت مایعات می‌کند و درنتیجه احساس آبریزش بینی می‌کنید.نوشیدن شیر نیز در بعضی افراد ممکن است باعث تولید مخاط بیشتر شود. این پدیده به علت به اصطلاح ایجاد یک رینیت چشایی (Gustatory Rhinitis) است که درواقع یک واکنش عصبی بازتابی ناشی از خوردن غذا است. همین پدیده علت آبریزش بینی به هنگام خوردن فلفل‌های تند نیز هست. پروتئین‌های شیر در بعضی از افراد چنین واکنش مشابهی را موجب می‌شوند. باوجوداین که اگرچه ممکن است در صورت ابتلا به سرماخوردگی احساس خلط سینه بیشتر کنید، اما نوشیدن یک لیوان شیر در این وضعیت باعث بدتر شدن سرماخوردگی نمی‌شود.
چرا رنگ مخاط من تغییر می‌کند؟
اگر پس از خالی کردن بینی خود به محتویات بافت نگاهی بیندازید، احتمالا درخواهید یافت که مخاط شما همواره به رنگ کاملا روشن نیست. ممکن است که مخاط شما زرد و قهوه‌ای باشد یا رگه‌هایی از رنگ‌های متمایل به قرمز یا متمایل به قهوه‌ای داشته باشد. حال این سوال مطرح می‌شود که این رنگ‌ها چه معنایی دارند؟
شاید شنیده باشید که مخاط زرد یا قرمزرنگ نشانه‌ای از ابتلا به یک عفونت است، اما این یک تصور کاملا غلط است و رنگ زرد یا سبز به دلیل وجود باکتری نیست. وقتی‌که سرما می‌خورید، دستگاه ایمنی بدن شما سلول‌های سفید خون معروف به نوتروفیل را به این بخش‌های بدن می‌فرستند. این سلول‌ها حاوی آنزیم متمایل به رنگ سبز هستند و تعداد زیادی از آنزیم‌ها می‌تواند مخاط را به همین رنگ درآورد. البته ممکن است که گاهی از اوقات مخاط شما کاملا شفاف باشد و درعین‌حال مبتلا به یک عفونت شدید سینوسی یا گوش باشید. اگر مبتلا به یک عفونت باشید، احتمالا علائم دیگری همچون احتقان (پرخونی و گرفتگی بینی)، تب و احساس فشار در بخش‌هایی از صورت که روی سینوس‌ها هستند، هم دارید. مخاطی که چند رنگ مختلف دارد به دلیل تراکم یا غلظت مخاط است. مخاط غلیظ چسبناک غالبا به رنگ متمایل به سبز است.
علاوه بر این، در مخاط شما ممکن است رگه‌هایی از خون متمایل به قرمز یا متمایل به قهوه‌ای باشد، مخصوصا اگر بینی شما به دلیل فین کردن، آبریزش یا انگشت کردن بیش‌ازاندازه خشک یا تحریک شده باشد. بیشتر خون درون مخاط به دلیل بخشی از سوراخ بینی است که در آنجا بیشترین رگ‌های خونی بینی قرار دارد. اگر در مخاط خود با مقدار اندکی از خون مواجه شدید جای هیچ نگرانی نیست، اما اگر میزان خون درون مخاط شما بسیار زیاد بود فورا با پزشک خود تماس بگیرید.سپید
منبع: WebMD