امروزه بسیاری از شرکتهای آرایشی-بهداشتی معتبر دنیا کنار محصولات آرایشی، مکملهای زیبایی نیز تولید میکنند. این ایده را نخستین بار ماری بجوت، مدیر شرکت Oenobio- در سال 1985 با عنوان زیبایی از درون مطرح کرد. این پزشک که تحقیقات گستردهای در این زمینه داشت، اولین فردی بود که مخاطبانش را به مصرف مکمل برای پیشگیری از پیری پوست دعوت کرد.
اولین مکمل، تولید شده شرکت او لیکوپن بود که یکی از کاروتنوئیدهای گوجهفرنگی است. تا قبل از افتتاح شرکت Innéov، مکملهای زیبایی شرکت Oenobio- بازار را در تصرف خود داشت، اما با ورود این شرکت جدید به عرصه، رقابت تنگتر شد و به دنبال این موضوع آنها دست به دست هم دادند و مکملهای متفاوتی را روی حیوانات و حتی انسانها امتحان و بعد وارد بازار کردند. این موضوع به مرور نظر داروسازان، متخصصان پوست و... را هم جلب کرد.امروزه تعداد مکملهای زیبایی که ادعا میشود، میتواند از درون به سلامت و زیبایی پوست و موی شما کمک کند، کم نیست.
این گروه از مکملهای زیبایی، شامل ویتامینهای گروه C،E، کارتنوئیدها، زینک و سلنیوم هستند. متخصصانی که مصرف این مکملها را پیشنهاد میدهند، معتقدند با افزایش سن و بهویژه بعد از 60 سالگی توان دفاعی آنتیاکسیدانی پوست در برابر رادیکالهای آزاد افت میکند و آسیب به پوست و احتمال بروز چین و چروک و التهاب و لک افزایش مییابد.
امروز از نظر علمی نیز به اثبات رسیده، شادابی پوست تحتتاثیر رژیم غذایی دریافتی است. تحقیقی در همین زمینه، رژیم غذایی مردم یونان و استرالیا را با هم مقایسه کرد و در نهایت مشخص شد مردمانی که رژیم غذایی غنی از آنتیاکسیدانها دارند، در مقایسه با مردمانی که رژیم پروتئینی حیوانی با شاخص گلایسمی بالا دارند، دیرتر و کمتر دچار پیری پوست میشوند.
با توجه به اینکه بیشتر افراد رژیمهای آنتیاکسیدانی غنی ندارند، متخصصان با تولید کپسولهای آنتیاکسیدانی سعی کردند جلوی پیری پوست را با افزایش قدرت آنتیاکسیدانی پوست بگیرند. در این کپسولها ترکیباتی از جمله سلنیوم یافت میشود. این آنتیاکسیدان فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی را تحت کنترل دارد و از پوست در برابر تابش اشعه ماورایبنفش خورشید محافظت میکند.
البته ویتامین C نیز به ترکیبات کپسول اضافه شد زیرا این آنتیاکسیدان قوی، از کلاژن و الاستین در برابر تهاجمات خارجی و رادیکالهای آزاد محافظت میکند. امروزه پرطرفدارترین آنتیاکسیدان مصرفی در مکملهای غذایی ضدپیری کاروتنوییدی به نام لوتئین است که در ذرت، زرده تخممرغ، میوه و سبزیجات سبز از جمله کلم بروکلی، نخود سبز و اسفناج یافت میشود. مکملهای آنتیاکسیدانی جزو مکملهای غذایی هستند که به شدت بر زیبایی و سلامت پوست موثرند و به اثبات رسیده، پوست افرادی که از مکمل لیکوپن، لوتئین، بتاکاروتن، ویتامین E و سلنیوم استفاده میکنند، بسیار صافتر و شفافتر از پوست افرادی است که این نوع مکملها و آنتیاکسیدانها را در برنامه غذایی خود ندارند.
بسیاری از مکملهای زیبایی حاوی روغنهای گیاهی هستند. روغنهای گیاهی نیز دارای اسید چربی از خانواده امگا 6 به نام اسید گاما لینولئیک یا GLA هستند که ضمن آبرسانی به پوست جلوی التهاب پوست را میگیرد و سبب سفیدی و افزایش الاستیسیته پوست میشود. این ترکیبات از نظر علمی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته و ثابت شده در زیبایی موثرند.
بیشتر مکملهای ضدپیری پوست، حاوی روغن ماهی و اسید چرب امگا 3 با زنجیره طولانی هستند. این اسیدهای چرب ضدالتهاب، تا حدی از پوست در برابر اشعه مضر آفتاب محافظت میکنند. البته مشکل اساسی این اسیدهای چرب این است که روی پوست اکسید میشوند و به همین دلیل به این مکملها ترکیبات آنتیاکسیدانی هم اضافه میشود. گفته میشود این ترکیبات مخصوصا برای پوستهای خشک و ملتهب موثرند، اما این موضوع از نظر علمی تایید نشده است.
گلوکزامین ترکیبی است که از پوسته سختپوستان، استخراج میشود و دارویی شناختهشده و البته بحثبرانگیز برای تسکین علائم آرتروز است. از نظر علمی ثابت شده، گلوکزامین و مشتق استیلاِناستیلگلوکزامین، برای سنتز ژلی که فیبرهای کلاژن و الاستین در آن شناورند، لازمند. از آنجایی که این سلولها آب زیادی را جذب خود میکنند، عامل لطافت و نرمی پوست هستند. گلوکزامین نهتنها بر سلولهای پوستی تاثیر مثبت دارد، بلکه بر بهبود هر چه سریعتر زخم، رطوبترسانی پوست و کاهش چین و چروک هم تاثیرگذار است و با کنترل سنتز ملانین جلوی تیرگی پوست را میگیرد و ضدالتهاب است.
مکملهای غذایی خورشیدی در واقع حاوی مولکولهای ضد رادیکال آزاد هستند که میتوانند از پوست در برابر نور خورشید و آفتابسوختگی محافظت کنند. البته تاثیر این مکملها ناچیز است و نباید آنها را جایگزین کرم ضدآفتاب یا پوشش فیزیکی کرد. احتمال ابتلا به سرطان پوست در بیشتر افرادی که از این مکملها استفاده میکنند و از کرم ضدآفتاب غافل میشوند، بالا میرود.
مکملهای زیبایی از نظر علمی مورد تایید و موثرند، اما مکملهایی که در بازار عرضه میشوند به چند گروه تقسیم میشوند:
1) ترکیبات به کار رفته در آنها مشخص نیست و اثر تضمینشده ندارند.
2) ترکیبات به کار رفته مشخص است، اما دوز آنها مشخص نشده و تضمینی وجود ندارد.
3) ترکیبات و دوز آنها مشخص است، ولی اثر آنها تضمینشده نیست.
4) ترکیبات آنها مشخص و دوز و تاثیر آنها تضمین شده است.
برای اینکه بدانید چه نوع مکملی برای شما مناسب است، بهترین کار مراجعه به متخصص پوست و مشورت گرفتن از او است. بهترین محل خرید این نوع محصولات نیز داروخانه است. معمولا روی محصولاتی که در اینترنت یا ماهواره تبلیغ میشود نظارت قانونی وجود ندارد.
هنگام مصرف مکملها باید به دستورالعمل درجشده روی بستهبندی دقت کنید، تا بیش از دوز مجاز مکمل دریافت نکنید. در ضمن بهتر است از یک نوع مکمل استفاده کنید، زیرا مصرف 2 نوع مکمل همزمان، احتمالا دوز برخی ترکیبات را بالا میبرد. برخی مکملها مثل زینک و آهن هم باید با فاصله مصرف شوند، زیرا اثر همدیگر را خنثی میکنند.
مصرف بیش از حد برخی مکملها مثل ویتامین A نیز در دوران بارداری سبب بروز مشکلاتی در جنین خواهد شد. در ضمن سعی کنید مکمل 2*1 مثل زینک و سلنیوم نخرید و آنها را جدا مصرف کنید، زیرا دوز بالای آنها اثر منفی دارد. اگر دچار 2 نوع مشکل هستید، مثلا ریزش مو دارید و پوستتان هم خشک است و 2 نوع مکمل به شما توصیه شده، درمانها را با فاصله زمانی 1 تا 2 ماهه شروع کنید. برای اینکه مکمل زیبایی تاثیرگذار باشد باید مرتبا به مدت 2 تا 6 ماه مصرف شود. در ضمن فراموش نکنید همیشه استفاده از محصولات تازه و طبیعی که حاوی آنتیاکسیدانها یا اسیدهای چرب ضروریاند، بهتر از مکملها خواهد بود.