سلامت غذا یکی از مهمترین چالشهای فرآوری سازمانهای جهانی و ملی تلقی میشود و بهمنظور حفظ و ارتقای آن، برنامههای متعددی با صرف هزینههای فراوان، اجرا میشود.
اگرچه آمار دقیقی در خصوص بیماریهای ناشی از غذا در کشور ما وجود ندارد, بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت مرگ سالانه 1/2 میلیون کودک در کشورهای در حال توسعه بهدلیل بیماریهای مرتبط با اسهال است. بیماریهای ناشی از غذا در کشور آمریکا 76 میلیون مورد در هر سال تخمین زده میشود و هزینۀ مربوط به درمان و کاهش بهرهوری آن 9/34 ــ 5/6 میلیارد دلار برآورد میشود.
مواد غذایی از مزرعه تا سفره در معرض آلوده شدن به عوامل خطرزای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی قرار دارند و در صورت عدم آگاهی افراد اعم از تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، احتمال وقوع آلودگی افزایش یافته و سلامت مصرف کننده در معرض مخاطره قرار میگیرد.
استفاده از انواع سموم، آفتکشها و کودهای شیمیایی در کشاورزی امروزه، مشکلات زیادی را بهویژه در کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده است.
بیوتروریسم صهیونیستی و عوامل مافیایی داخلی برای ترویج و گسترش کودهای اوره, نیتراتی و سموم کشاورزی تلاش فراوان دارند و آلودگیهای بیوتروریستی را از مزرعه تا سفره بسیار گسترده کردهاند.
متأسفانه کشاورزان و باغداران، دانش و آگاهی لازم در مورد نحوه و میزان مصرف این گونه مواد خطرناک را ندارند و با مصرف بیرویه و بدون کنترل، نهتنها محیط زیست را آلوده کردهاند، بلکه با ایجاد مواد باقیماندۀ شیمیایی بیش از حد استاندارد در محصولات کشاورزی، باعث ایجاد بیماریها و مشکلاتی مانند ناباروری, تغییرات هورمونی, اختلال در بلوغ کودکان و نوجوانان, نقص سیسیتم ایمنی بدن و ... شده است.
حدود 60درصد از سموم آفات، 90 درصد قارچکشها، 30درصد حشرهکشها سرطانزا هستند؛ وجود آرسنیک, سرب و سایر فلزات سنگین مزید بر علت سمّیت و آلودگی برنجهای وارداتی میشود و مردم را دچار مشکل و ریسک بروز بیماری را در افراد افزایش میدهند.
بهتر است که اشارهای درباره غذاهای آماده و فستفودها نیز داشته باشم. سوسیس و کالباس از کلمه لاتین "سالوس" بهمعنای نمک زده شده گرفته شده است که اکنون این فرآورده در کشورهای اروپایی و آمریکایی و سراسر جهان جزو آن دسته از فرآوردههای گوشتی است که طرفداران زیادی دارد.
در ایران به فرآوردههای با قطر بیشتر کالباس و به فرآوردههای با قطر کمتر سوسیس گفته میشود. امروزه انواع فرآوردههای گوشتی مانند سوسیس کالباس برگر کباب لقمه انواع برگر ماهی از جمله محصولاتی است که در سبد غذایی خانوار بهوفور دیده میشود.
بهدلیل بافت جوان کشور و زندگی شهرنشینی روی آوردن خانوادهها به فرآوردههای آماده، سهولت و تنوع این محصولات باعث شده است که روند رو به رشد تولید اینگونه محصولات افزایش یابد. آمارها نشان میدهند که روزانه 4,5 تا 5 میلیون وعده از تولیدات فرآوردههای گوشتی استفاده میشود بهطوری که 60 درصد این فرآوردهها در مغازههای ساندویچ فروشی و رستورانها و 40 درصد در سبد غذایی خانوار قرار میگیرد.
نکتهای که قابل ذکر است و یکی از بحثانگیزترین موضوعات مهم در رابطه با سوسیس و کالباس مطرح است این است که بسیاری از مردم و کارشناسان معتقد هستند در تهیه این کالباس و سوسیسها گوشت مرغوب به کار نمیرود و بیشتر فرآوردههای جانبی حیوان مانند چربی, پوست, سنگدان, گردن و پشت مرغ, و تکههای چربی گوشت گوسفند و ... به کار میبرند که خود یک تأثیر روانی نامطلوب در بین افراد گذاشته است.
ساندویچ همبرگر که معلوم نیست گوشت آن از کجا و چگونه تهیه شده است که متأسفانه اکثراً با گوشتهای منجمد قدیمی تهیه میشود چون به تولید کننده سود زیادی میرساند غافل از سلامت مصرف کننده.
ترکیبات و نمک زیاد این گونه محصولات به سلامت افراد آسیب جدی وارد میکند. افراد سوداگر سود خود را در کاهش کیفیت مواد غذایی و منفعت بیشتر میدانند این است که به بهداشت و سلامت مردم اهمیتی نمیدهند.