به گزارش شفا آنلاین، طبق آخرین آمار منتشرشده
توسط اداره‌کل پزشکی‌قانونی استان تهران طی ماه‌های فروردین و اردیبهشت
امسال قتل بر اثر سلاح سرد ٦/٢٨درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش
داشته است. ٢٧نفر در اثر اصابت سلاح سرد جان خود را از دست دادند که
آمار فوت‌شدگان یادشده در مدت مشابه سال گذشته، ٢١نفر بود. از کل
کشته‌شدگان در اثر اصابت سلاح سرد در ٢ ماه نخست امسال، ٢٤نفر مرد و سه نفر
زن بودند. این گزارش شمار فوتی‌های ناشی از سلاح سرد در اردیبهشت‌ماه
امسال را هم ١٩نفر اعلام کرده است. زنگ‌هشدار افزایش خشونت و قتل به وسیله سلاح سرد درحالی به‌صدا درآمده است که ما قانونی برای حمل سلاح سرد نداریم و بارها تلاش برای تصویب لایحه ممنوعیت حمل سلاح سرد و محدودیت خریدوفروش آن با کم‌توجهی نمایندگان مجلس و مسئولان در کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس خاک خورده و درنهایت در مجلس هشتم در‌کل این لایحه حذف شد. البته ناگفته نماند سلاح‌های سرد صرفا برای ارتکاب به جرم نیستند اما سلاح‌هایی نیز هستند که حتی دیدن آنها لرزه به تن می‌اندازد، مانند پنجه‌بوکس و قمه ولی متاسفانه تاکنون قانونی برای ممنوعیت حمل و فروش سلاح سرد درنظر گرفته نشده است و کسانی که آزادانه ابزاری نظیر پنجه‌بوکس، قمه و چاقو را همراه خود نگه‌می‌دارند، به خوبی می‌دانند که مسلح هستند تا در شرایط خاص مانند درگیری و دعوا از آن استفاده کنند که همین استفاده منجر به پرونده‌های قتل شده است. در گفت‌وگو با حقوقدانان و نمایندگان مجلس به بررسی ضرورت تصویب قانونی بازدارنده در رابطه با حمل و استفاده از سلاح سرد پرداخته ایم.
استفاده از ابزاری مثل چاقو، دشنه و شمشیر بخشی از فرهنگ بوده است؟
«در دهه‌های گذشته استفاده از ابزاری مثل چاقو یا شمشیر بازتاب فرهنگی از
ابزار کار و زندگی در میان اجداد پیشین ما بوده است. هنوز هم در شهرهای
غربی کشور بخشی از فرهنگ مردمان، نه برای استفاده که جزیی از آداب و رسوم
بوده و از جایگاه خاصی برخوردار است. اما شوربختانه به‌تازگی باب شده است
که جوانان و نوجوانان این سلاح را به همراه خود دارند و در عصبانیت،
خواسته یا ناخواسته از آن استفاده می‌کنند و گاها مرتکب قتل می‌شوند».
علی نجفی‌توانا، حقوقدان و رئیس سابق کانون وکلا پیرامون افزایش قتل به وسیله سلاح سرد می‌گوید: در کشور ما حمل و استفاده از سلاح سرد سابقه طولانی دارد که بخشی از گذشته و فرهنگ ما است و مربوط به روابط اجتماعی آن زمان هم می‌شود. در کشور ما تا اوایل حکومت پهلوی دشنه‌داران و لوتی‌ها اصولا طبق یک سنت که کماکان در بعضی از کشورهای عربی وجود دارد، ارتباط تنگاتنگی داشتند و به نوعی جزو پوشش آنها بود. با تحولاتی که بر اثر ارتباط با غرب در کشور شکل گرفت، هماهنگی و همسان‌سازی و ایجاد آرامش حمل اسلحه به‌عنوان یک سنت از بین رفت، جز در برخی شهرها که به‌عنوان یک یادواره باقی مانده، کارکردی منفی یافته و مسبب خشونت‌های بسیاری شده است. نجفی‌توانا با اشاره به این مطلب که باتوجه به استفاده از چاقو در دهه‌های ٢٠ تا٤٠ که در بسیاری از درگیری‌های محله‌ای و منطقه‌ای نقش بسزایی داشت، درنهایت قانونگذار برای حل این مشکل به فکر افتاد، می‌افزاید: قانونگذار با تعیین مجازات شدید در قانون مجازات اسلامی، در بخش تعزیرات استفاده از چاقو و قدرت‌نمایی با آن جرم شناخته شد.
دفاع از مردم وظیفه قانون است
وی در واکنش به این دیدگاه که عده‌ای هدف خود از حمل سلاح سرد را برای دفاع در شرایط اضطراری عنوان می‌کنند، توضیح می‌دهد: توجیه حمل سلاح سرد به‌عنوان ابزار دفاعی قابل‌قبول نیست و متاسفانه درحال حاضر قانونی برای مجازات حمل سلاح سرد وجود ندارد. باید گفت دفاع از مردم وظیفه قانون است. با توجه به شرایط اجتماعی مسلما حمل چنین سلاح‌هایی برای تفریح نیست و جز برای پرخاشگری کارایی دیگری ندارد.
این استاد دانشگاه در بیان راهکارهای کاهش جرایم با سلاح سرد توضیح می‌دهد: می‌توان در وهله نخست از طریق ممنوعیت ساخت و بعد حمل و استفاده از سلاح‌هایی چون پنجه‌بوکس، قمه، دشنه، شمشیر و سرنیزه باعث کاهش ارتکاب به جرم شد. همچنین از طرفی باید ممنوعیت یا محدودیتی برای واردات این‌گونه سلاح‌ها نیز وضع شود.
حمل سلاح سرد باعث ترغیب افراد به خشونت می‌شود
«بررسی پرونده‌های قتل‌هایی که با سلاح سرد صورت گرفته نشان می‌دهد اغلب
قاتلان نوجوانان و جوانانی بوده‌اند که پس از دستگیری گفته‌اند قصد نداشتند
طرف مقابل را بکشند. اغلب ضاربان در این حوادث کنترل خشم خود را از دست
داده و با سلاح همراه‌شان، چند ضربه به طرف مقابل وارد کرده‌اند که این
امر نشان می‌دهد حمل سلاح سرد حادثه‌آفرین است.» این استاد دانشگاه در این
زمینه می‌گوید: از لحاظ روان‌شناسی حمل سلاح‌های سرد، تحریک‌پذیری افراد را
بالاتر می‌برد. در چنین حالتی با افزایش تحریک‌پذیری، با بحران خشونت
روبه‌رو می‌شویم، پس باید ساخت و خریدوفروش آنها تحت نظارت باشد. وی در
ادامه می‌افزاید: پرونده‌های حقوقی نشان می‌دهد بیشترین تعداد قتل در
سال‌های اخیر به وسیله سلاح‌های سرد صورت می‌گیرد.
آموزش، پیشگیری از وقوع جرم
«برای جلوگیری از استفاده از این خشونت‌ها نیاز است آموزش‌هایی درنظر گرفته
شود که مورد پذیرش آحاد جامعه نیز باشند تا کارایی لازم را داشته باشند،
همچنین باید در نظرداشت اکثر حاملان سلاح سرد نوجوان و جوانان هستند که
باید از مخاطرات حمل و استفاده از سلاح سرد آگاه شوند. این آموزش باید در
سنین کودکی و از خانواده‌ها شروع شده، سپس در جامعه و مدارس نهادینه شود.»
عضو هیأت‌مدیره کانون وکلای مرکز در آسیب‌شناسی جرایم ارتکابی با سلاح سرد معتقد است: معمولا خشونت‌ها از خشونت کلامی شروع می‌شوند، بنابرین آموزش می‌تواند نقش عمده‌ای در دوری از خشونت و استفاده از سلاح‌های سرد داشته باشد. درنتیجه لازم است از سنین خردسالی در مدارس و خانواده‌ها آموزش رفتار درست و کنترل خشونت مورد توجه قرار گیرد. برای نمونه در خانه، والدین از خشونت‌های کلامی پرهیز کنند و در جامعه از خشونت‌های اقتصادی و اجتماعی جلوگیری شود. متاسفانه در جامعه کنونی ما خشونت‌پذیری و خشونت‌گرایی در اکثر ایرانیان نهادینه شده است. وی ادامه می‌دهد: باید بتوانیم با یک کارشناسی علت خشونت را دریابیم و به‌تدریج شیوه تعامل و گفتمان را به فرزندان‌مان، به جای استفاده از خشونت بیاموزیم.
در رسانه‌ها بسیار دیده می‌شود به‌جای منطق و گفتمان برای توجیه طرف مقابل، از توهین و نشر اکاذیب استفاده می‌کنند یا وقتی فیلم‌های خشونت‌آمیز پخش می‌شود، خشونت و بدرفتاری تبلیغ خواهد شد. رئیس سابق کانون وکلای مرکز به مجازات در ملأعام نیز اشاره کرد و گفت: وقتی مجازات‌ها در ملأعام برگزار شود، مسلما کودکان‌مان با خشونت پرورش می‌یابند و این‌گونه به‌جای ترویج صلح و دوستی به خشونت گرایش پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی نباید انتظار داشت که مردمی بامحبت و اهل دل داشته باشیم.
تاخیر در تصویب قوانین
این وکیل دادگستری در ادامه یادآور شد: ناگفته نماند قانون باید بازتاب
نیازهای مردم باشد. در زمانی که طرح یا لایحه‌ای براساس نیاز جامعه تهیه،
تدوین و ارایه می‌شود، اگر در آن زمان تصویب شد، کارایی دارد، در غیراین
صورت کارایی و ارزش خود را از دست خواهد داد. متاسفانه سرنوشت بسیاری از
لوایح و طرح‌های ما این‌گونه است.
برای کاهش قتل، قانونگذاری راه‌حل نیست
محمد کاظمی، عضو کمیسیون قضائی مجلس دهم نیز پیرامون افزایش قتل به
وسیله سلاح سرد معتقد است: تصویب قانونی مبنی بر تخلف شمردن حمل و
فروش سلاح سرد، نباید جرم‌انگاری شود و کار درستی نیست. از دیدگاه این
نماینده مجلس برای کاهش قتل با سلاح سرد ابتدا باید آموزش فرهنگ و تربیت
نسل جوان را مورد توجه قرار دهیم و به‌جای تصویب قانون، خودمان قانون‌سازی
کنیم که حمل چاقو و سایر سلاح‌های سرد را غیرقانونی بدانیم، زیرا اگر کسی
بخواهد از این نوع سلاح‌ها استفاده کند، قانون و غیرقانون نمی‌شناسد و به
حمل ابزاری که حمل و فروش آن خلاف قانون باشد هم اقدام می‌کند و
مرتکب جرم خواهد شد. این حقوقدان بیان می‌کند: سلاح سرد فرقی ندارد که
چاقوی میوه‌خوری باشد یا قمه، همه بسته به این‌که در دست چه کسی باشند،
می‌توانند سلاح سرد باشند و درنظرگرفتن مجازات برای حمل چاقوی میوه‌خوری به
دور از ذهن است. البته ناگفته نماند در بسیاری از پرونده‌ها شاهد این
موضوع بودم که مقتول با چاقوی میوه‌خوری به قتل رسیده بود.
مشکلات اقتصادی و افزایش ارتکاب جرم
«جامعه باید برطرف‌کننده نیازهای اقتصادی باشد تا جوان تحت‌فشار قرار
نگیرد و به پرخاشگری روی نیاورد. شرایط اقتصادی نامناسب و بیکاری از
مهم‌ترین عوامل ناهنجاری جوانان است و شور بختانه در جامعه
کنونی کمتر جوانی دیده می‌شود که از نشاط کافی و شرایط اقتصادی مطلوب
بهره‌مند باشد.» کاظمی با اشاره به این موضوع که مهم‌ترین عامل برای
ترغیب‌شدن جوانان به قتل، مسائل اقتصادی است، می‌گوید: ما باید این موضوع
را ریشه‌یابی و مشکلات آن را حل کنیم.
به عقیده بنده به جای تصویب قانون و
ممنوعیت حمل و فروش سلاح سرد باید تربیت جوانان را در اولویت قرار
داد، زیرا فرهنگ‌سازی درست باعث کاهش جرم و جنایت می‌شود. در جامعه کنونی
ما مهم‌ترین مسأله، مسأله اقتصادی است و با توجه به این‌که بسیاری از
پرونده‌های قتل را مورد بررسی قرار داده‌ام، ریشه اصلی آنها به مسائل
اقتصادی بازمی‌گردد. در سال‌های گذشته پرونده‌ای در دست بررسی داشتم که
قاتل به‌خاطر طلب ٢٠هزار تومانی مقتول را که از دوستانش بود، به قتل
رساند. همچنین چاقو صرفا برای ارتکاب جرم نیست.
ازجمله راهکارهای پیش‌رو برای بهبود شرایط اقتصادی، ایجاد نشاط در جامعه و از بین بردن فشار روانی جوانان است، همین امر باعث کاهش جرم و جنایات می‌شود. ما باید علت را بررسی کنیم و به رفع مشکل آن بپردازیم، نه این‌که با وضع قانون، معلول را از بین ببریم. طی یک دهه اخیر بارها بحث برخورد با خریدوفروش و حمل سلاح سرد در دستور کار بهارستانی‌ها قرار گرفته و هربار به بهانه عدم امکان تعریفی جامع و کامل از سلاح سرد، گستره شمول این تعریف و ناتوانی در تحدید آن، موضوع به فراموشی سپرده شده است. با توجه به افزایش آمار ضرب و جرح توسط سلاح سرد و شروع به کار مجلس جدید، انتظار برای بررسی دوباره این موضوع در بهارستان نباید دور از ذهن باشد. بر این اساس باید امیدوار بود نمایندگان و حقوقدانان یک بار برای همیشه با قانونگذاری درست و به‌موقع مانع افزایش خشونت با سلاح سرد در جامعه شوند.
درد بی«قانونی»
هر زمان راجع به سلاح سرد و ممنوعیت آن صحبت می‌شود، نداشتن راهکاری برای
تعریف و تحدید تعاریف بیان می‌شود اما این‌بار نمایندگان مجلس طرحی را در
دست تدوین دارند که شاید بتواند تاثیرگذار باشد. البته باید امید داشت به
سرنوشت دیگر طرح‌ها لوایح دچار نشود و جای خاک خوردن در کمیسیون‌های مرتبط
به صحن برود و خلأ قانونی در این زمینه رفع شود.
قتل‌های رو به افزایش، عدم‌ممنوعیت سلاح سرد
روح‌الله عزیزمحمدی، قاضی بازنشسته پرونده‌های قتل در واکنش به آمار افزایش
٢٨درصدی قتل با سلاح سرد می‌گوید: در یک‌سال اخیر حمل و فروش سلاح سرد
افزایش نیافته، بلکه این موضوعی است که سال‌ها دامنگیر جامعه شده، با این
تفاوت که امسال آمار منتشر شده و سال‌های دیگر آمار منتشر نمی‌شد. این
افزایش آمار همچنان رو به افزایش است و تا زمانی که قانونی پیرامون این
موضوع درنظر گرفته نشود، همچنان ادامه دارد. وی در ادامه تاکید می‌کند:
سال‌هاست ما بحث تدوین قانونی پیرامون جرم شناخته‌شدن حمل و فروش سلاح سرد
را پیشنهاد داده‌ایم ولی کاری پیش نرفته است. ناگفته نماند چنین طرحی
در مجلس مطرح شد ولی به مرحله تصویب نرسید. این قاضی بازنشسته افزود: یک
قمه برای چه باید کنار یک شخص باشد؟ «سر نیزه» چه کاربردی برای یک فرد
دارد؟ مگر نه این‌که جز برای قتل کارایی ندارند و حمل‌کننده مترصد استفاده
از آن در شرایط درگیری و دعوا به بهانه دفاع از خود است. بنابراین تاکید
می‌کنم ما نیازمند قانونی در این رابطه هستیم و اگر قانونی برای
تفکیک و ممنوعیت استفاده از سلاح سرد تصویب و اجرا شود، بسیار خوب و
کارآمد خواهد بود.
با خلأ قانونی مواجهیم
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس دهم درباره افزایش قتل با سلاح سرد
می‌گوید: در قانون مجازات اسلامی هرگونه قدرت‌نمایی با سلاح سرد جرم محسوب
می‌شود اما برای خریدوفروش و حمل‌ونقل آن قانونی درنظر گرفته نشده، این در
حالی است که روز‌به‌روز آمار قتل با سلاح سرد رو به افزایش است و این
موضوع نشان‌دهنده خلأ قانونی است که در قانون ما وجود دارد. همچنین
چند سالی می‌شود که طرحی در مجلس بازگو شده ولی به نتیجه‌ای نرسیده، به
همین علت مجددا طرحی را به مجلس ارایه دادیم تا بتوانیم کمی در کاهش جرم و
جنایات موثر واقع شویم. این طرح مبنی بر ممنوعیت خریدوفروش، حمل و صادرات
سلاح‌هایی نظیر چاقو، قمه، پنجه‌بوکس و سلاح‌های سرد دیگر که کارایی جز
آسیب‌رساندن به دیگران ندارد، است. امید است در مجلس دهم با این طرح
موافقت شود و خلأ قانونی که درحال‌حاضر وجود دارد، از بین برود.شهروند
