ارتباط کمبود ویتامین D و رتینوپاتی دیابتیک

به گزارش شفا آنلاین، این یافته‌ها به تازگی در نشست سالیانه 2016 انجمن اندوکرینولوژیست‌های آمریکا ارائه شده است.

       براساس این یافته‌ها، بیماران مبتلا به دیابت که سطح ویتامین D آنها هم پائین است، ممکن است زودتر یا شدیدتر به رتینوپاتی دیابتیک دچار شوند. مکانیسم دخیل در این میان می‌تواند دوگانه باشد. مطالعات پیشنهاد می‌کنند که ویتامین D می‌تواند ترشح انسولین را در دیابت نوع 2 بهبود بخشد و همچنین ممکن است مستقیما فاکتورهای رشد اندوتلیال عروقی را کاهش دهد، به این ترتیب کمبود ویتامین D این اثرات را معکوس خواهد کرد.

       مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که گیرنده‌های ویتامین D در رتین وجود دارند و زمانی که ویتامین D تجویز می‌شود، واسکولاریزاسیون در مدل‌های حیوانی کاهش می‌یابد؛ اما در انسان‌ها مطالعات اندکی وجود دارند که به ارزیابی اثرات مکمل‌های ویتامین D روی رتینوپاتی دیابتیک پرداخته‌اند. به همین دلیل، پیش از تجویز مکمل‌های ویتامین D به عنوان راه‌حلی برای پیشگیری از بروز رتینوپاتی دیابتیک، باید مطالعات بیشتری انجام شوند. این محققان در تلاشند تا نخستین مطالعه را در این زمینه به زودی آغاز کنند. البته باید توجه داشت که محل زندگی افراد هم تاثیر زیادی بر پیامدهای این مطالعه دارند، زیرا افرادی در ارتفاعات زندگی می‌کنند، قاعدتا باید سطح ویتامین D کمتری داشته باشند.

       در یک مطالعه مقطعی که در انگلستان انجام شده و در این مطالعه گنجانده نشده، ارتباطی میان کمبود ویتامین D و رتینوپاتی یا ماکولوپاتی دیابتیک نیافته‌اند. محقق ارشد این مطالعه می‌گوید، حقیقتا از اینکه هیچ ارتباطی پیدا نکردیم، خودمان هم بسیار شگفت‌زده شده‌ایم. شاید دلیل آن، این باشد که اکثر افراد حاضر در این مطالعه با کمبود ویتامین D دست و پنجه نرم می‌کردند و تحت هیچ درمانی هم قرار نداشتند. با این وجود، حتی اگر نتایج حاضر در متاآنالیز محققان هم وارد می‌شد، باز تغییری در نتایج کلی ایجاد نمی‌کرد.

       در مطالعه دیگری، ارتباطی میان دیگر عارضه میکروواسکولار دیابت، با عنوان نوروپاتی محیطی دردناک و کاهش سطح ویتامین D دیده شد؛ همچنین نتایج بررسی دیگری هم نشان داد تجویز یک دوز واحد 600 هزار واحدی از ویتامین D با کاهش قابل توجه در علائم نوروپاتی دیابتیک دردناک همراه است.

کمبود ویتامین D و همه انواع رتینوپاتی دیابتیک
       محققان در این مطالعه به بررسی و جستجوی مطالعات منتشر شده تا تاریخ جولای 2015 پرداخته و داده‌های 13 مطالعه را با حضور 9350 فرد مبتلا به دیابت که تحت ارزیابی هم کمبود ویتامین D و هم رتینوپاتی دیابتیک قرار گرفته بودند، بررسی کردند. همه مطالعات از نوع مشاهده‌ای بودند.

       برای هر رتینوپاتی دیابتی، نسبت شانس میان افرادی که کمبود ویتامین D داشته یا نداشته‌اند، 391/1 گزارش شد. برای رتینوپاتی دیابتیک غیرپرولیفراتیو، نسبت شانس 209/1 و برای رتینوپاتی پرولیفراتیو این نسبت 315/1 گزارش شد. با ترکیب همه داده‌ها، نسبت شانس به 267/1 رسید.

علاوه براین، بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی به‌طور
        قابل توجه و معنی‌داری سطوح پائینی را از 25 هیدروکسی ویتامین D نشان می‌دادند. میانگین کلی تفاوت میان آنها 22/2- نانوگرم در میلی‌لیتر گزارش شد.

غذا برای فکر
       نتایج این آنالیز اغلب محققان را شگفت‌زده کرده است، زیرا داده‌های به دست آمده راه را برای مطالعات تجربی و بالینی زیادی گشوده است. به نظر می‌رسد باید کارآزمایی‌های بالینی متعددی در این زمینه انجام شود تا دقیقا مشخص شود آیا اصلاح کمبود ویتامین D پیامدهای نهایی بیماران دیابتی را بهبود می‌بخشد یا خیر.

       ویتامین D در بسیاری از حوزه‌های مختلف فیزیولوژی انسانی دخیل بوده و هر چیزی را از عفونت تا سرطان که مرتبط با دیابت باشد، دربر می‌گیرد. این قابل تصور است که مقادیر ناکافی ویتامین D حدآستانه را برای بروز و ابتلا به عوارض مختلف پائین می‌آورد؛ اما سوال این است که آیا ارتباط علیتی مستقیمی هم میان آنها وجود دارد یا فقط حدآستانه را برای اختلالات زمینه‌ای پائین می‌آورد تا عوارض ظاهر شوند. این سوال، هنوز پاسخ نداده شده است.

       به نظر می‌رسد محققان باید به دنبال راه‌اندازی کارآزمایی‌های بالینی در این زمینه باشند تا اثر مکمل‌های ویتامین D روی رتینوپاتی دیابتی و طیف گسترده‌ای از عوارض دیگر مشخص شود، مانند دژنراسیون ماکولار، ویتیلیگو، آپنه انسدادی خواب و عفونت‌های خونی.

       این مطالعه و نتایج حاصل از آن سوال‌های زیادی را به وجود آورده که برای پاسخ دادن به آنها باید کارآزمایی‌های بالینی قدرتمندی طراحی و اجرا شوند. شاید با توجه به نتایج به دست آمده، هنوز زود باشد که توصیه‌های جدیدی برای مبتلایان به دیابت در این زمینه منتشر کنیم، اما چیزی که مشخص است، آنکه غذای تفکرات جدید فراهم شده است.سپید
Medscape