به گزارش اختصاصی خبرنگار اعزامی شفاآنلاین ،چندی قبل دانشكده محمد بن راشد دوبي میزبان شرکت کنندگان دریک كنفرانس علمي بود كه تصمیم داشتند دو روز تمام را به راهکارهای افزايش مراقبت از ديابت در منطقه خاورميانه به خصوص درماه مبارک رمضان اختصاص دهند. ديابتي كه حالا تعداد قربانيانش به شدت در حال افزايش است. وجود 550 ميليون ديابتي در دنيا نشان دهنده افزايش بي سابقه اين بيماري است اما اين تنها نگراني از شمار مبتلايان به اين بيماري خاموش نيست. محققان مي گويند، در سال 2016 تعداد مبتلايان به آن به يك باره افزايش يافته و لي با اين حال دانش و آگاهي مردم و پزشكان درباره تشخيص ديابت و مداخلات درماني زودرس كم است و هنوز ارتباط قوي و محكمي بين مردم و پزشكان عمومي براي تشخيص و مديريت اين بيماري شكل نگرفته است.
فدارسيون بين المللي ديابت (IDF) با همكاري اتحاديه بين المللي ديابت و رمضان (DAR) در اين كنگره برنامه هاي علمي كليدي را براي پزشكان، پزشكان خانواده ،متخصصان غدد و متخصصان ديابت تدارك ديده اند. در بين رفت و آمد شركت كننده ها افرادي را مي بينيم كه روحاني هستند. آنها آمده بودند گايدلاين هاي ديابت و رمضان را از زبان متخصصان و محققان بشنوند و بيماران ديابتي را با مراقبت هاي دوره روزه داري آشنا کنند تا مسلمانان مبتلا به ديابت در خاورميانه خطر و عوارض روزه داري در ماه مبارك رمضان را جدي بگيرند.
چهارمين كنگره ديابت و رمضان خاورميانه (DAR) نكات كليدي و گايدلاين هاي مراقبت هاي باليني ديابت و رمضان را در اختيار پزشكان، پزشكان خانواده ، متخصصان غدد و متخصصان ديابت قرار داد. محتواي علمي برنامه هاي اين كنفرانس در روزهاي 15 و 16 آوريل به آموزش مراقبت از ديابت در منطقه اختصاص داده شد.
دكتر " شوكت ساديكات" رئيس فدراسيون بين المللي ديابت ، دكتر "محمد حسنين" رئيس انجمن ديابت دبي ، "هشام محمود" مدير امور پزشكي منطقه اي شركت داروسازي سانوفي، دكتر " عبدالرزاق المدني" رئيس انجمن ديابت امارات متحده و تعدادي از پزشكان و روحانيون در دانشكده پزشكي محمد بن راشد دبي ميزبان كنگره DAR بودند. رمضان و ديابت محور بحث و تبادل نظر اين كنگره قرار گرفت و سپس اين برنامه با ارائه گزارش نتايج آخرين تحقيقات درباره تاثير روزه داري در بيماران ديابتي ادامه يافت. البته محور برخي از سخنراني ها بيشتر متوجه فرهنگ سازي پيشگيري از چاقي و اضافه وزن بود. به اعتقاد متخصصان رمضان فرصتي را فراهم مي سازد كه مردم با اصول روزه داري درست آشنا شده و از اضافه وزن خود جلوگيري كنند و اين يك گام مهم براي كاهش خطر ابتلا به ديابت است.
اما چه اتفاق جديدي در اين كنفرانس رخ داد؟
براي اولين بار بررسي تمام انواع ديابت نوع دو و نوع يك ، ديابت قندي تك زژني و ديابت دوران بارداري در دستور كار اين كنگره قرار گرفت. كنگره DAR اشكال جديدي از روش هاي درمان از جمله مهار كننده هاي SGLT2 و انسولين استنشاقي و عوارض رايج آن را برجسته كرد. تمركز ديگر كنگره روي ويژگي هاي بيماران ديابتي در خاورميانه و مديريت بيماري در طول ماه رمضان ، سفر (حج) و استفاده از رژيم درماني چاقي در كودكان بود.
فدراسيون بين المللي ديابت خاورميانه (IDF) و منطقه شمال آفريقا و انجمن ديابت امارات (EDS) در 14 آوريل 2016 در چهارمين كنگره DAR دستورالعمل جديدي را با هدف تسهيل مديريت خطر و ايمني بيماري ديابت در ايام ماه رمضان منتشر كرد. اين گايدلاين توسط 31 كارشناس از سراسر جهان از جمله متخصصان پزشكي و علمي ديني طراحي شده بود.
دكتر محمد حسنين رئيس DAR در سخنراني خود به 25 درصد از جمعيت جهان به عنوان جمعيت مسلمان اشاره كرد كه 132 ميليون نفر از آنها با ديابت زندگي مي كنند. به اعتقاد او توصيه و مراقبت هاي بهداشتي در خصوص روزه داري ايمن براي ديابتي ها تبديل به يك مسئله بسيار گسترده شده است .چرا كه با نزديك شدن به ماه مبارك رمضان حدود 100 ميليون مسلمان ديابتي در گوشه و كنار جهان براي روزه داري برنامه ريزي مي كنند. اغلب مسلمانان روزه داري را به عنوان تجربه اي عميق براي تزكيه روح و وران معنا مي كنند و بر خلاف توصيه پزشك شان در اين فريضه الهي مشاركت مي كنند.
رئيس انجمن ديابت و رمضان مي گويد: " ماه مبارك رمضان يكي از پنج ركن اسلام است و مردم با شك و ترديد زيادي از روزه دارنبودن خودداري مي كنند. آنچه ما بايد انجام دهيم اين است كه توصيه هاي عملي درباره نحوه انجام اين كار را با خيال راحت به آنها بگوييم.
اين دستور العمل جديد، راهنماي عملي جامعي را براي مديريت موثر ديابت و تجربه بي خطر و اطمينان بخشي را در ماه رمضان معرفي مي كند. همچنين برنامه هاي مشاوره فردي به منظور كاهش خطرات بهداشتي و تغذيه فردي از جمله اين دستورالعمل ها است.
گايد لاين ها به شكل ساده به شما مي گويد كه آيا مي توانيد روزه بگيريد يا خير ؟ سطح خطر روزه داري با رنگ هاي قرمز ،نارنجي و سبز.در اين راهنماهاي عملي مشخص شده است.
با همه اين اوصاف دكتر حسنين معتقد است: پزشكان بايد به مبتلايان به ديابت نوع يك و افراد باردار مبتلا به ديابت توصيه كنند كه نبايد در روزه داري شركت كنند. افرادبیمار كه تصميم به روزه داري مي گيرند بايد بدانند كه سلامت شان را در معرض خطر بزرگي قرار مي دهند.حال آنکه خداوند متعال در قرآن كريم ، افرادی را که دچار بیماری های خاصی هستند، از روزه داری معاف کرده است. بنابراين لازم است كساني كه بدون برنامه ريزي و مشاوره با پزشك براي روزه داري در ماه رمضان برنامه ريزي مي كنند، دراین زمینه تجديد نظر كنند.
"هشام محمود" مدير منطقه اي شركت داروسازي سانوفي نيز در ادامه اين كنگره گفت:" همزمان با ماه مبارک رمضان، مطالعه اي براي مشاهده چالش هاي بيماران ديابتي در این ماه انجام خواهد شد. اين تحقيق روي دو هزار بيمار در 10 كشور منطقه انجام مي گيرد. اين مطالعه جديد نتايج آينده نگر را به جاي گذشته نگر براي ما فراهم مي كند."
دكتر "عبدالرزاق المدني" رئيس انجمن ديابت امارات متحده عربی نيز به اهميت و چشم انداز گايدلاين ها ي ديابت با هدف بهبود زندگي مردم اشاره كرد .
او گفت: " اين خيلي آسان است كه به مردم اطلاعات بدهيم تا با شناسايي برخي علائم سريع به پزشك مراجعه كنند بايد فرهنگ و دانش مردم را در جهت آگاهي از اين كه ماه رمضان بهترين فرصت براي تمرين مبارزه با پرخوري و چاقي است را فراهم كنيم. بايد بگويم كه اولين مراجعه مردم به پزشك مهم است، بايد ارتباط بين پزشك و بيمار به شكلي باشد كه بيماران در نخستين مراجعه خود به پزشك از بيماري شان آگاه شوند و نسبت به كنترل آن اقدام كنند. "
پروفسور "عبدل الجبار" رئيس انجمن ديابت امارات متحده نيز گفت : "بهتر است به تحقيقات ما درباره تاثير رمضان بر ديابت قبل و بعد از آن نگاهي بيندازيد. به تازگی تخمين زده مي شود 148 ميليون مسلمان با ديابت زندگي مي كنند. افزايش بي سابقه ديابتي ها در جهان شرايط اضطراري سلامت جهاني را به چالش مي كشد و مشكل اصلي آن است كه ديابت در كشورهاي در حال توسعه رشد مي كند. "
دكتر نادر لسيان نيز در ادامه اين كنگره در بخشي از سخنانش به فيزيولوژي روزه اشاره كرد و گفت: " من مي خواهم به شما بگويم، واقعيت اين است كه طيف هاي زيادي از بيماران ديابتي براي روزه داري وجود دارند اين كه كدام طيفي مي تواند روزه بگيرد و كدام طيف نمي تواند روزه بگيرد.
شمار زيادي از مبتلايان به بيماري قند به ويژه در آستانه ماه مبارک رمضان از پزشكان درباره امکان روزه داري سئوال مي كنند که با توجه به شرايط خاص آنها ، اين مسأله اهميت زيادي دارد. همانطور كه گفتم در افراد ديابتي ممنوعيت کامل روزه داري وجود ندارد و تشخيص نهايي اينکه آيا فرد مي تواند روزه بگيرد يا خير ، با صلاحديد پزشک و تصميم خود بيمار صورت مي گيرد ."
دكتر لسيان در همين رابطه افزود: "روزه داري در ماه مبارك رمضان بطور فوق العاده اي سبك زندگي را تغيير مي دهد. اين تغييرات مي تواند روي سطح متابوليسم افراد تاثير بگذارد و اين بطور خاص روي افراد مبتلا به ديابت تاثير مي گذارد. مقايسه خواب و خوراك بيماران در رمضان و غير از ماه مبارك رمضان نشان مي دهد الگوي خواب اغلب در طول ماه رمضان آگاه است و ريتم تغييرات كورتيزول را در طول اين ماه شاهد هستيم. نتايج مطالعات نشان مي دهد كه سطح كورتيزول در طول ساعت هاي روزه داري به ويژه بعد از ساعت دو بعد از ظهر به دنبال سرعت گرسنگي افزايش مي يابد همچنين "هايپوگلاسيما " يكي از عوامل خطر براي بيماران ديابتي است. من مي خواهم بگويم، تعدادي از ديابتي ها كه بدون نياز به دارو قند خون خود را كنترل مي كنند اگر به شيوه صحيح روزه بگيرند روزه داري براي شان مانعي ندارد. اما بيماراني كه از قرص استفاده مي كنند ممكن است نخوردن غذا در طول روز شرايطي را ايجاد كند كه به " هايپوگلاسيما" (كاهش قند خون ) دچار شود. از طرفي روزه داري براي ديابتي هاي وابسته به انسولين تقريبا غير ممكن است زيرا اين افراد به دليل نياز به تزريق انسولين در فواصل مختلف شبانه‌روز با احتمال وقوع كاهش قند خون روبه‌رو هستند.
خلاصه اينكه رمضان روي عادات غذايي و الگوهاي خواب و ريتم شبانه روزي بدن تاثير مي گذارد.
و يكي از نكات كليدي در ارتباط با روزه و ديابت اين است كه بيماران بايد سطح گلوكز خون شان را در طول روز كنترل كنند و آمادگي خود را براي متوقف كردن روزه داشته باشند و بايد طبق گايدلاين ها با پزشكان درباره روزه داري بحث كنند. "
