گیاهان ناجی طبیعی هوا

به گزارش شفا آنلاین،این در حالی است که ایجاد فضای سبز شهری و استفاده از گیاهان در محیط خانه و کار یکی از ساده ترین و مهمترین اقدام برای کاهش آلودگی هواست زیرا امروزه نقش گیاهان و درختان در پاکسازی هوا بر کسی پوشیده نیست. در این میان برخی گیاهان توانایی بیشتری برای جذب آلاینده ها دارند . توانایی گیاهان در جذب آلاینده ( به ویژه کربن ) بستگی به ابعاد، سن و میزان سلامتی آنان ( آفت نداشتن گیاه ) دارد و همچنین پهنه تاج گیاه نیز بسیار مهم است زیرا هرچه این تاج بزرگتر باشد گیاه توان جذب آلاینده بیشتری را دارد. به طور متوسط هر درخت می تواند 2 تا 3 درصد میزان کربن هوا را جذب کند. طرح جامع کاهش آلودگی هوا از سال 91 در هشت کلان کشور اجرا می شود . توسعه فضای سبز یکی از بندهای این طرح است که انجام آن بر عهده شهرداری ها گذاشته شده است. بر اساس این طرح سالانه باید یک متر مربع بر سرانه فضای سبز کلان شهرها به ویژه تهران اضافه شود. اما کاشت چه نوع گیاهانی در تحقق این هدف مسئولان شهری را یاری می دهد . به اعتقاد کارشناسان زیست محیطی تمام گیاهان در کاهش آلودگی هوا نقش دارند اما میزان تاثیرگذاری هر یک با توجه به ساختارشان متفاوت است .   *** گیاهان مفید برای تصفیه هوا سازمان فضایی آمریکا(ناسا ) اعلام کرده است که براساس نتایج به دست آمده از تحقیقات بهتر است برای فضای 170 مترمربع از 15 تا 18 گیاه خانگی با اندازه مناسب در گلدان های 15 تا 20 سانتیمتری استفاده شود. این گیاهان هر چه انبوه تر رشد کنند بهتر هوا را تصفیه می کنند. فضای تنفسی هر فرد محدوده 17 تا 23 متر مربع اطراف او را در بر می گیرد. این معمولا فضایی است که هر فرد چندین ساعت برای کار کردن، تماشای تلویزیون یا خوابیدن در آن می ماند. گیاهانی که در این فضا گذاشته می شوند قادر به اضافه کردن رطوبت، حذف بیوگازها و مواد شیمیایی و بی اثرکردن آلودگی های میکروبی هستند. اتاق هایی که پر از گیاه هستند نسبت به اتاق های با گیاه کم، آلودگی میکروبی و قارچی در آنها 50 تا 60 درصد کمتر است. به اعتقاد کارشناسان این شرایط در فضای باز نیز صادق است . ˈ اسکندر مختاری ˈ مدیر عامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران دراین مورد  گفت: برگ درختان با جذب گرد و غبار و سایر ذرات معلق در هوا به کاهش آلودگی هوا کمک می کند . همچنین در زمان بارش این ذرات معلق از روی برگ آنها شسته می شود و این امر تاثیر به سزایی در بهبود کیفیت هوا دارد. وی اظهارداشت: گیاهان با انجام فرایند فتوسنتز دی اکسید کربن هوا را جذب و آن را به اکسیژن تبدیل می کنند، همچنین به طور طبیعی کربن اضافی هوا را جذب و به پالایش هوا کمک می کنند. وی افزود: برگ درختان در فرایند فتوسنتز ، سایر مواد شیمیایی مانند اکسیدهای نیتروژن و آمونیوم تولید شده در هوا و بخشی از دی اکسید گوگرد و ازون که مولد قسمتی از مشکلات آلودگی هوا و اثرات گلخانه ای است ، از محیط خارج می کند. اسکندری گفت: امروزه متخصصان و طراحان فضای سبز سعی دارند به جای این که فقط به سبز کردن زمین بپردازند با کاشت انواع درختان متناسب با کاربری آنها با شرایط اقلیمی و کارکردهای اکولوژیکی در هر شهر فضای شهر را سبز کنند ، توسعه فضای سبز می تواند ضمن ایجاد آرامش روحی برای شهروندان موجب تلطیف هوا شود. *** نقش درختان سوزنی و پهن برگ در کاهش آلودگی هوا اسکندری در مورد توان درختان سوزنی برگ در کاهش آلودگی هوا اظهارداشت: یک هکتار جنگل درختان سوزنی برگ در سال حدود 16 میلیون متر مکعب هوا را جذب و معادل 5 هزار و 400 کیلوگرم کربن را به مواد آلی تبدیل می کند. همچنین حدود 14 هزار و 400 کیلوگرم اکسیژن آزاد می کند و به طور غیر مستقیم از طریق ذخیره انرژی بر کیفیت هوا تاثیر دارد. وی در مورد درختان پهن برگ توضیح داد: درختان پهن برگ سبزینه بیشتری دارند و بدون شک سهم بیشتری در کاهش آلودگی هوا دارند، یک درخت در سال به طور متوسط 2 کیلوگرم اکسیژن تولید می کند، میزان اکسیژن آزاد شده به وسیله درختان پهن برگ در یک هکتار بین 2 هزار و 500 تا 3 هزار کیلوگرم است و می تواند نیاز 10 انسان را تامین کند. اسکندری افزود: یک درخت در مدت یک سال با انجام عمل تبخیر و تعرق به اندازه 250 تا 400 لیتر آب را به صورت بخار از خودش متصاعد می کند. وی گفت: درختان پهن برگ بیشتر از سوزنی برگ ها موجب افزایش رطوبت هوا می شوند و به همان نسبت هم در تعیین دمای منطقه نقش دارند به طوری که هوای یک منطقه درخت کاری شده می تواند تا 11 درجه سانتیگراد خنک تر از یک منطقه بی درخت باشد. ˈ فرهنگ قصریانی ˈ مدیر کل زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این مورد گفت :پهن برگ ها به دلیل سطح پهنی که دارد عمل فتوسنتز را بهتر انجام می دهند بنابراین نسبت به سوزنی برگ ها در مقابل آلودگی مقاومترند و هوا را پاک ترنگه می دارند. اما باید به این موضوع توجه کنیم که زمانی که پدیده وارونگی دما و آلودگی هوا در شهری مانند تهران رخ می دهد ، پهن برگ ها خزان کرده اند و عملا نقشی در کاهش آلودگی هوا ندارند که در این میان نقش سوزنی برگ ها پر رنگ تر دیده می شود. وی افزود : سوزنی برگ ها همیشه سبزند و در طول سال سبزینه دارند هم زیبایی محیط را تامین می کنند هم به عمل فتوستنز و کاهش آلودگی هوا کمک می کنند. برخی به کاشت درختان سوزنی برگ اعتراض دارند و معتقدند نقشی در کاهش آلودگی هوا ندارند در حالی که یک اکوسیستم طبیعی زمانی کامل است که انواع و اقسام گونه ها را داشته باشد. قصریانی گفت: برای فضای سبز شهری مانند تهران گونه های بومی پهن برگ مانند انواع داغ داغان ، بلوط ها و زالزالک ها که گونه های مقاومی هستند و چتر خوبی دارند پیشنهاد می شود. وی اظهارداشت: متاسفانه از این گونه ها در فضای سبز شهری کمتر استفاده شده که باید تلاش کنیم غنای گونه ای را بالا ببریم و به کاهش آلودگی هوا کمک کنیم. مدیر کل زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تاثیر گیاهان در کاهش آلودگی هوا به نوع گونه بستگی دارد ، در بین پهن برگ ها هم تعدادی برگ های پهن تری دارند برخی پهنی برگ آنها کمتر است، مثلا درختی مانند نارون یک پهن برگ است اما برگ های کوچکی دارد در حالی که توت یا چنار برگ های پهن بزرگی دارند از این رو تاثیر آنها نسبت به نارون بیشتر است. تاکنون تحقیقات زیادی بر روی انواع گیاهان با هدف توانایی کاهش آلایندگی انجام شده و مشخص شده است گونه هایی مانند سرخس بوستون ، اسپاتی فیلوم ، دراسنا فرگرنس ، سرخس استرالیایی ، داوودی ، ژربرا دیزی، دیفن باخیا ، فیکوی بنجامین، شفلرا ، ارکیده دندروبیوم ، لاله ، گیاه عنکبوتی (ویتاتوم) ، نخل آرکا و پاپیتال نقش زیادی در کاهش آلودگی هوا دارند.   *** رویکرد شهرداری تهران در توسعه فضای سبز اسکندری در مورد وضعیت فضای سبز شهر تهران اظهارداشت: سرانه فضای سبز در شهر تهران در بخش درون شهری 3 /15 متر مربع است در حالی که سرانه ایده آل فضای سبز بین 20 تا 25 متر مربع است . وی ادامه داد: گونه های درختی که برای توسعه فضای سبز شهر تهران در دستور کار قرار گرفته گونه هایی سازگار با شرایط اقلیم تهران و ماندگار هستند. اسکندری یادآور شد که گونه های بومی بهترین گزینه برای فضای سبز شهر تهران است . گونه های مناسبی که برای شهر تهران در دستور کار قرار دارد زیتون تلخ ، توت نرک ، چنار و باران طلایی است. حسن موسوی یک فعال محیط زیست و به عنوان فردی که بر روی گیاه پاپیتال تحقیق کرده است در این مورد گفت: یکی از منابع اصلی آلودگی هوا تهران تردد خودروهای مختلف و غیر استاندارد است . در تحقیقاتی که در سال های گذشته انجام شده است در برخی شهرهای شمالی ایران با این که تردد خودروها بسیار بیشتر از شهرهای بزرگ ایران، از جمله تهران است ولی هیچ گاه شاهد این همه آلودگی نیستیم و هیچ گاه ادارات، دانشگاه ها و مدارس به خاطر آلودگی تعطیل نشده و نمی شوند، دلیل اصلی این شرایط فقط گیاهان هستند که هر چقدر آلودگی باشد هوا را سریع تصفیه و آلودگی ها را تا حد زیادی برطرف می کنند. وی اظهار داشت: بر این اساس تحقیق بر روی گیاه پاپیتال را آغاز کردم که نتایج رضایت بخشی به همراه داشت و توسط شهرداری در برخی مناطق 22 گانه تهران استفاده شده است. موسوی گفت : پاپیتال 5 تا 8 برابر سوزنی برگ ها اکسیژن تولید می کند .تهیه و کاشت این گیاه بسیار راحت و ارزان قیمت است و از هر ساقه می توان حدود 200 قلمه تهیه کرد . این گیاه در مدت یک هفته ریشه می زند و در خاک معمولی به سرعت رشد می کند و در جذب آلاینده های هوا بسیار موثر است. به گفته وی، تولید اکسیژن در بسیاری از گیاهان مانند شمشاد در شرایط برفی کاهش می یابد در حالی که این گیاه حتی در صورتی که زمین ازبرف پوشیده باشد باز هم اکسیژن بسیار زیادی تولید می کند. موسوی گفت: خواص این گیاه را برای مسوولان شهرداری ارایه کردم اما یکی از مسوولان با این توجیه که پاپیتال باعث رشد و تکثیر حشرات می شود ، این طرح را رد کرد .اما باید گفت تا به حال کسی به خاطر حشرات نمرده است اما سالانه حداقل چند صد نفر به صورت مستقیم به علت آلودگی هوای تهران می میرند، در حالی که حشرات همیشه مضر نیستند و اگر لازم باشد راه های زیادی برای مقابله با آنها وجود دارد. پاپیتال با نام علمی Hedera helix گیاهی همیشه سبز است که دارای ساقه های دایمی چوبی و بالا رونده چسبنده است، این گیاه در سال 1940 به اسپانیا و سپس ایتالیا برده شد تا مشکلات آلودگی هوا را در این کشورها حل کند و بعد از نتیجه گرفتن و زیبایی این گیاه به تمام اروپا، آمریکا و آسیای شرقی برده شد. پاپیتال نسبت به سایر گیاهان امتیازهای زیادی دارد، بسیار کم توقع و کم غذاست، خشکی خاک را دوست دارد و در سرما نیز رشد دارد. ک/ف س ایرنا