ایران می‌تواند قطب بین‌المللی مقابله با لیشمانیوز شود

وضعیت بیماری لیشمانیوز در ایران را چگونه می‌بینید؟
       این بیماری که نوع خوب آن همان سالک است، در ایران شیوع فراوانی دارد و از صد سال پیش که این بیماری شناخته ‌شده، در ایران بومی بوده است. آمار مبتلایان به این بیماری در طی سال‌های مختلف بالاتر رفته یا پایین آمده است و مسئولان می‌گویند امسال تنها 20 هزار بیمار گزارش‌شده است. این بیماری مسئله‌ای است که وزارت بهداشت نیز نسبت به آن حساسیت دارد. متاسفانه ما برای این بیماری نه واکسن و نه داروی خوبی داریم. دارویی که در حال حاضر استفاده می‌شود مربوط به بیش از 60 سال پیش است و عوارض جانبی بسیاری دارد. ما جزو یکی از پنج کشوری هستیم که این بیماری در آنها وفور بالایی دارد، اما آن‌قدر زیاد نیست که ما بازاری برای آن داشته باشیم که کمپانی‌های بزرگ حاضر باشند، برای آن سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی نیز مشخص کرده است که این وظیفه کشورها است که درباره بیماری‌های بومی خود که شیوع بین‌المللی ندارد، اقدام کنند.
 چرا کشورهای دیگری که با این بیماری روبه‌رو هستند، به‌صورت مشترک به مقابله با این بیماری نمی‌پردازند؟
       چند کشوری که در حال حاضر در این زمینه مشکل بزرگی دارند ایران، افغانستان، سوریه و عراق است و می‌دانید که در شرایط کنونی اساساً این امکان وجود ندارد که بتوان به این کشورها پیشنهاد داد در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند. در آمریکای جنوبی، کشورهایی هستند که تا حدودی می‌توانند این کار را انجام دهند مانند برزیل و کلمبیا. البته بیماری ما در ایران متفاوت است. درست است که تمامی این بیماری‌ها لیشمانیوز است اما سوش‌های آن در ایران متفاوت است.

نشان داده‌شده است که انگل‌های مختلف لیشمانیوز به یک نوع دارو جواب‌های مختلف می‌دهند. بنابراین ما باید به فکر درمان برای سوش‌های بومی خود باشیم، همچنین برای واکسن. ممکن است برای واکسن بتوانیم کارهایی کنیم که برای جاهای دیگر نیز مفید باشد. امکان واکسن در ایران از همه راه‌حل‌ها بهتر است. از این جهت که تا حدودی روی واکسن کارشده است، هرچند که هنوز برای این بیماری واکسن نداریم. در دوران جنگ با عراق در حدود یک‌میلیون نفر به لیشمانیوز زنده مبتلا شده‌اند. اگر کسی به سالک مبتلا شود و خوب شود، مصونیت پیدا می‌کنند و دیگر به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.

چون ما با این بیماری روبه‌رو بوده‌ایم، می‌توانیم از این سیستم که توسط انستیتو سرم‌سازی رازی نیز مورد بررسی قرارگرفته و حتی از ده سال پیش تحت نظارت سازمان بهداشت بوده است، واکسن‌های مختلفی را که درجاهای دیگر دنیا تهیه می‌کنند، در ایران امتحان کنیم. به همین دلیل من پیشنهاد کردم که مرکزی بین‌المللی ایجاد شود که بتواند واکسن‌هایی را که دیگران درست کرده‌اند روی انسان امتحان کنیم. من در حدود چهار ماه پیش سخنرانی درباره واکسن داشتم که تقریباً تمامی افرادی که واکسن تهیه می‌کنند، در آنجا حضور داشتند و به من گفتند که شما در ایران امکان بالایی برای ادامه کاری دارید که آن را شروع کرده‌اید و خیلی‌ها نیز علاقه دارند که در این زمینه همکاری کنند.

در صورت تهیه، این واکسن برای همه سوش‌های لیشمانیوز قابل‌استفاده است؟
       در مورد دارو سوش‌های مختلف مهم است و دارو باید بومی باشد، اما واکسن چیزی است که در تمامی سوش‌های لیشمانیوز می‌تواند، موثر باشد چون تمامی سوش‌های آن آنتی‌ژن‌های مشترکی دارند. مطالعات اولیه علیه سوشی که عامل لیشمانیوز احشایی بود، نتایج بسیار خوبی داد. ما می‌توانیم از یک انگل لیشمانیوز واکسن درست کنیم و از آن برای تمامی سوش‌ها از جمله بیماری احشایی که کشنده است نیز استفاده کنیم.