شفا آنلاین:قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور از آن دسته قوانینی است که تا وقتی روی کاغذ مانده، دل می‌برد، اما وقتی قرار باشد پای عمل به میان بیاید دیگر «ولی افتاد مشکل‌ها» می‌شود.آنهایی که خود را مستحق استفاده از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور می‌دانند، وقتی پایشان به شعب تامین اجتماعی باز شود تازه می‌فهمند چه راه پر فراز و نشیبی پیش رو دارند.
به گزارش شفا آنلاین،آنها بوضوح متوجه می شوند برای این که بتوانند از تسهیلات بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور استفاده کنند باید کفش آهنی به پا کنند و گاه هفته ها و ماه ها وقت بگذارند تا شاید موفق شوند؛ هفت خوانی از انواع ماده ها و تبصره ها که بسیاری از بیمه شدگان شاغل در مشاغل سخت و زیان آور را برای استفاده از تسهیلات بازنشستگی سرخورده و ناامید می کند، به طوری که گاه خیلی هایشان ترجیح می دهند عطای بازنشستگی را به لقایش بخشیده و کار را نیمه راه رها کنند.
این وضع بسیاری از بیمه شدگانی است که سال ها در مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار بوده اند و حالا به بازنشستگی با تسهیلات ویژه این مشاغل چشم دوخته اند؛ آنها می گویند قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور مانند حلوایی است که فقط با اسمش دهان شیرین می شود.
پراکنده بودن سوابق بیمه ای، منظم واریز نشدن لیست حق بیمه ها از سوی کارفرمایان، تعاریف متفاوت از مشاغل سخت و زیان آور و... از مشکلات بیمه شدگان شاغلی است که وقتی به امید استفاده از تسهیلات بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور راهی شعب تامین اجتماعی می شوند تازه آنجاست که متوجه می شوند برای این که بتوانند براساس این قانون بازنشسته شوند باید هفت خوانی از ماده ها و تبصره های ریز و درشت را پشت سر بگذارند.
خبرنگاری یکی از همین مشاغل است و خبرنگاران برای این که بتوانند براساس قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور خود را بازنشسته کنند گاه در شعب بیمه ماه ها سرگردان و بلاتکلیف در رفت و آمدند.
کم نیستند خبرنگارانی که گرچه روی کاغذ شامل قانون بازنشستگی با 20 سال سابقه می شوند، اما وقتی تصمیم می گیرند برای بازنشسته شدن اقدام کنند و کارشان به اداره بیمه تامین اجتماعی می افتد آن قدر به بهانه تبصره و آیین نامه های مختلف پیش پایشان سنگ انداخته می شود که سرخورده می شوند و چاره ای برایشان نمی ماند جز این که قید بازنشستگی با 20 سال سابقه را بزنند.
آنها گاه باید برای اثبات هویت شغلی شان که بیش از دو دهه در آن مشغول به کار بوده اند درگیر کاغذ بازی های اداری بین محل کار و اداره بیمه شوند، ماه ها وقت بگذارند، کلی کلافگی و اعصاب خردشدن را تحمل کنند و حتی کارشان به شکایت به مراجع بالا بکشد تا دست آخر شانس بیاورند و بتوانند از قانون بازنشستگی مشاغل زیان آور بهره مند شوند.
یکی از خبرنگارانی که بیش از شش ماه است برای استفاده از تسهیلات بازنشستگی با 20 سال سابقه دوندگی می کند، می گوید: یکی از مشکلات اصلی ما خبرنگاران این است که تا قبل از تصویب قانون بازنشستگی خبرنگاران با 20 سال سابقه تمام لیست حق بیمه های ما به مدت بیش از ده سال از طرف روزنامه یا خبرگزاری ها با عنوان کارمند رد می شده، در حالی که وقتی برای پیگیری کارهای بازنشستگی مان به اداره بیمه مراجعه می کنیم آنها این موضوع را قبول ندارند و می گویند عنوان کارمند یعنی شما خبرنگار نیستید و بنابراین شامل این قانون نمی شوید.
هرچند این خبرنگار توانسته با اعلام شکایت به دیوان عدالت اداری و ارائه مدارک و مستندات مربوط حکم تائید بازنشستگی خود با 20 سال سابقه را بگیرد، اما از خرداد امسال تاکنون که این رای صادر شده سازمان تامین اجتماعی همچنان برای بازنشسته کردن او وقت کشی می کند.
وقتی قانون، کاغذ پاره می شود
کمتر پرستاری در بخش دولتی است که برای بازنشسته شدن با 25 سال سابقه کار با مشکل مواجه نشود ؛ در واقع مشکل اصلی اینجاست که قانون استفاده پرستاران از بازنشستگی با 25 سال سابقه را مشروط به موافقت کارفرما کرده است و این موضوع موجب شده که چون هنگام بازنشستگی باید علاوه بر حقوق بازنشستگی که ماهانه اداره بیمه به پرستار می پردازد، کارفرما نیز سنوات بپردازد و این کار هزینه بر است، معمولا بخش دولتی حاضر نیست با بازنشستگی با 25 سال سابقه موافقت کند.
این مشکلات را محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار نیز قبول دارد و می گوید: پرستاران بخش خصوصی می توانند با 20 سال سابقه و 10 سال بخشودگی با 30 روز حقوق بازنشسته شوند، اما متاسفانه پرستاران بخش دولتی برای استفاده از همین قانون با مشکلی که در بالا به آن اشاره کردیم مواجه هستند.
چون قانون به جای مکلف کردن کارفرما او را برای پذیرفتن درخواست بازنشستگی پرستاران مختار کرده است بسیاری از پرستاران نمی توانند با 25 سال سابقه بازنشسته شوند و به این ترتیب به گفته شریفی مقدم، قانون بازنشستگی پرستاران در بخش دولتی شبیه کاغذ پاره ای شده که عملا استفاده ای برای این قشر ندارد.
قانونی برای حمایت از مشاغل زیان آور
ماه مهر سال 80 قانونی به تصویب رسید که به موضوع ماده 76 قانون بیمه تامین اجتماعی، یعنی مشاغل سخت و زیان آور اختصاص داشت.
براین اساس مشاغلی که با اشتغال به آنها فرد دچار آسیب جسمی و روحی می شود به عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته شد البته این قانون در سال 70 نیز به نوع دیگری اجرا می شود و حدود 30 ، 40 شغل به عنوان مشاغل سخت و زیان آور در جدول این مشاغل تعیین شده بود، اما در آیین نامه سال 80 تشخیص این نوع مشاغل و یک سری تکالیف دیگر با شروط خاصی همراه شد. به این معنی که هرکس مدعی است کارش جزو مشاغل سخت و زیان آور است، می تواند ادعایش را به کمیته استانی که در ادارات کار و رفاه هر استان مستقر است، بدهد تا در آنجا بررسی شود. البته ماده 15 این آیین نامه تاکید می کند، این کمیته لزوما این که شغلی در یک کارگاه ممکن است جزو مشاغل سخت و زیان آور شناخته شود، همان شغل را در یک کارگاه دیگر به دلیل برخورداری از شرایط بهتر محیطی و امکانات کاری، ممکن است جزو مشاغل سخت محسوب نکند.
این قانون به مرور با پیشنهادهایی که داده شد، تغییراتی پیدا کرد، منصور آتشی، مدیرکل امور مستمری های سازمان تامین اجتماعی می گوید: هم اکنون علاوه بر مواردی که در کمیته استانی بررسی می شود، سه دسته شغل جزو مشاغل سخت و زیان آور است که برای تائید آنها نیازی به بررسی و رای کمیته استانی نیست.
این سه گروه شامل: 1ـ مشاغلی که در زندان ها و در ارتباط مستقیم با زندانی هاست. 2ـ مشاغلی که در مراکز روان درمانی و ارتباط با بیماران روانی هستند و گروه آخر خبرنگاران یعنی کسانی که صرفا کارشان تهیه خبر است. البته در مورد گروه آخر آتشی تاکید می کند دیگر مصادیق خبرنگاری مانند صفحه بندها، هیات تحریریه، عکاس و... باید درخواست شان در کمیته ای که در بالا به آن اشاره شد، بررسی شود.
کارفرما، مسئول مغایرت های شغلی
آتشی، درباره مغایرت عنوان شغلی که برای بسیاری از متقاضیان بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور مشکل ساز شده، تاکید می کند: این مشکل فقط مختص خبرنگاران نیست و ممکن است گروه های دیگری که در زمره مشاغل سخت و زیان آور هستند نیز با چنین وضعی مواجه باشند.
مدیرکل امور مستمری های سازمان تامین اجتماعی توضیح می دهد: به عنوان مثال ممکن است در مورد یک فرد جوشکار تا قبل از سال 80 کارفرما لیست حق بیمه او را با عنوان کارگر رد می کرده، اما از سال 82 به بعد با عنوان جوشکار رد شده است، با وجود این حتی قبل از تصویب قانون مشاغل سخت و زیان آور عنوان سمت و نوع شغل در لیست بیمه تعیین شده و از کارفرمایان نیز خواسته شده که عنوان شغلی افراد زیر پوشش بیمه ای شان را به طور دقیق اعلام کنند تا چنین مشکلاتی پیش نیاید که این موضوع شامل خبرنگاران نیز می شود.
وی در حالی که به صراحت تاکید می کند لیست بیمه ای که از سوی کارفرما (روزنامه و خبرگزاری ها) به اداره بیمه ارسال می شود ملاک است، توضیح می دهد: اگر کارفرمایان نسبت به این موضوع بی توجهی نشان داده اند سازمان تامین اجتماعی مقصر نیست و اگر بخواهد در این زمینه کوتاه بیاید از این به بعد باید دائم با ماده و تبصره های مختلف اصل قانون را تغییر دهد.
با این حال آتشی با تاکید براین که سازمان تامین اجتماعی تلاش خود را می کند که حقی از افراد دارای مشاغل سخت از جمله خبرنگاران ضایع نشود، تصریح می کند: ما نیز از وجود چنین مشکلاتی مطلع هستیم که برخی کارفرمایان در این سال ها ممکن است عنوان شغلی را درست اجرا نکرده باشند بنابراین به واحدهای بیمه ای در سراسر کشور ابلاغ شده که اگر در لیست اطلاعات بیمه ای به چنین مغایرتی برخوردند، در صورت درخواست فرد متقاضی استفاده از تسهیلات بازنشستگی با مراجعه به محل کارگاه و بررسی احکام کارگزینی و لیست سنوات بیمه ای درباره صحت ادعای مطرح شده تصمیم گیری کنند.
در صورتی که فرد متقاضی بازنشستگی مدارک و مستندات خود را از محل کار فعلی یا قبلی خود بیاورد که برای تامین اجتماعی قانع کننده باشد، مشکلی در این زمینه وجود نخواهد داشت.
به گفته او، با استناد به لیست بیمه های رد شده در سنوات گذشته بررسی می کنیم که آیا مشکل عنوان فقط برای این خبرنگار بوده یا آن روزنامه و خبرگزاری مورد نظر لیست بیمه همه خبرنگارانش را در آن سال ها تحت عنوان کارمند رد می کرده است؟ اگر این موضوع تائید شود قطعا صحت ادعای خبرنگار تائید می شود و مشکلی برای بازنشستگی وی وجود نخواهد داشت.
هرچند این مقام مسئول در سازمان تامین اجتماعی می گوید اگر تمام مدارک و مستندات مبنی بر خبرنگار بودن شخص وجود داشته باشد بدون اتلاف وقت کارهای بازنشستگی وی انجام می شود، اما بسیاری از خبرنگارانی که پیگیر کار بازنشستگی شان بوده اند چندان این گفته را قبول ندارند و از پروسه طولانی آن و مانع تراشی های ادارات بیمه گلایه دارند.
آتشی درباره این که برخی کارفرمایان با وجود کسر حق بیمه از حقوق، لیست بیمه افراد زیر مجموعه خود را به طور منظم رد نمی کنند که این موضوع هنگام درخواست بازنشستگی مشکل ساز می شود، می گوید: این یک صندوق بیمه ای است و قانون استثنا ندارد، در این گونه موارد نیز از نظر قانون بیمه غیبت غیرموجه تلقی می شود و این کوتاهی کارفرما نیز ارتباطی به تامین اجتماعی ندارد.
مدیرکل امور مستمری های تامین اجتماعی، در پاسخ به مشکل بازنشستگی پرستاران، آنها را به مسئول دیگری در سازمان تامین اجتماعی واگذار می کند که متاسفانه امکان گفت وگوی ما با این مقام مسئول فراهم نشد.
ماجرای 20 سال و 25 سال
براساس قانون، افرادی که در مشاغل سخت و زیان آور 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب کار کرده باشند به شرط پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی، هر یک سال آنها 1.5 سال محاسبه شده و می توانند بازنشسته شوند.
در ماده پنج این قانون آمده است نحوه تشخیص این که شغلی جزو مشاغل سخت و زیان آور است یا نه و همچنین نحوه احراز توالی و تناوب به موجب آیین نامه ای است که در این کمیته تصویب می شود.
اما چه وقت شرایط بیمه شده برای بازنشستگی از توالی به تناوب تغییر می کند؟
براساس ماده 12، مرخصی بیمه شدگان دو دسته می شود، اول: برخی ایام هست که اگر در فواصل قرار بگیرد جزو ایام سخت و زیان آور است مانند این که برخی کارمندان پنجشنبه و جمعه تعطیل هستند، یا مرخصی استحقاقی، یا فوت بستگان که تا سه روز مرخصی می گیرند، یا مرخصی استعلاجی که غرامت دستمزد پرداخت می شود.
اما برخی ایام اگر در فاصله خدمت قرار گیرد سخت و زیان آور محسوب نمی شود، ولی توالی را به هم نمی زند، مانند خدمت سربازی مشروط به این که دو ماه بعد از پایان خدمت به کار خودش بازگردد همچنین اگر شخص به دلیلی توقیف می شود و بعد حکم برائت برای وی صادر شود، این هم توالی را به هم نمی زند. ماده دیگر می گوید غیبت غیرموجه حداکثر ده روز در سال اشکالی ندارد، یعنی این وضع هم شرایط بیمه شده را از توالی به تناوب تغییر نمی دهد، اما اگر به 11 روز برسد وضع فرد از توالی به تناوب تغییر می کند.
همچنین استفاده از مرخصی بدون حقوق بیش از دو ماه تحت هر عنوان توالی را بر هم می زند. اخراج، استعفا، انفصال و بازخریدی مشروط به این که حداکثر تا دو ماه بین فواصل بیمه ای فاصله نیفتد توالی را به هم نمی زند.
نظرشما
آخرین اخبار