فضا با مغز چه می‌کند؟

به گزارش شفا آنلاین،اما پیش از اینکه داوطلب شوید، بخاطر بسپارید که تاثیرات منفی سفرهای فضایی خصوصا بر سلامتی انسان زیاد است. گیر افتادن در سفینه کوچک فضایی و تحمل بی‌وزنی برای مدت طولانی عوارض منفی زیادی برای بدن و مغز فضانورد دارد. دانشمندان مشاهده کرده‌اند تغییرات فیزیولوژیکی که در سفر فضایی بر بدن تحمیل می‌شود، منجر به تغییرات بنیادی در مغز می‌شود.

اخیرا دو مطالعه ‌روی تاثیر جاذبه نزدیک به صفر روی مغز انجام شده است که با آنکه نمی‌توان مدعی شد نتایج آن کامل و کافی است، به میزان قابل‌توجهی چالش‌های گوناگون نورولوژیک، ناشی از بی‌وزنی را برای ما روشن کرده است.

       در یکی از این مطالعات دانشمندان ناسا با استفاده از MRI وfunctiona- MRI (نوعی از ام. ار. آی. که میزان فعالیت مناطق مختلف مغز با زیر نظر گرفتن تغییرات جریان خون در هر منطقه مشخص می‌شود)، مغز فضانوردان را قبل از سفر فضایی و پس از 6 ماه اقامت در فضا بررسی کردند. از فضانوردان خواسته شده بود که در مدت اقامت در ایستگاه فضایی تمرینات و عمل‌هایی را که با ماهیچه‌های کوچک دست و پا سروکار دارند، مثل نواختن موسیقی با کیبورد یا کارهای دستی انجام دهند.

       این دانشمندان پی برده‌اند که زندگی در محیط بی‌وزنی هزینه زیادی بر مغز وارد می‌کند: کاهش توان تفکر. مشاهده شد که پس از مدتی اقامت در ایستگاه فضایی، پس از بازگشت به زمین این افراد در تکمیل تمرینات ذهنی و هماهنگی کارهای فیزیکی - ذهنی دچار مشکل می‌شوند.

       مطالعه دوم که به‌طور مشترک با حمایت مالی آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی روس کاسموس انجام شده است، نشان می‌دهد قشرمخ خود را طوری برنامه‌ریزی می‌کند که بتواند مطابق با چالش‌های بی‌وزنی و سفر طولانی فضایی باشد. نتایج اولیه این مطالعات که تا سال 2018 ادامه خواهد داشت، در ژورنال تخصصی ساختمان مغز وعملکرد آن به چاپ رسیده است. سرپرست این گروه تحقیقاتی، آنجلیک ون اومبرژن، دانشجوی دکترای نوروساینس در دانشگاه آنتورب، فضا را محیطی چالش برانگیز برای بدن انسان می‌داند و تغییرات فیزیولوژیک حاصله را امری اجتناب‌ناپذیر. او می‌گوید: «عوامل موثر شامل بی‌وزنی، تشعشعات کیهانی، انزوا، بهم خوردن سیکل منظم شب و روز وحبس طولانی در محیط بسته است.» اومبرژن با ذکر اینکه عوامل تاثیرگذار به این فهرست محدود نمی‌شود، یادآور شد که تک‌تک این عوامل برای مغز انسان تازگی دارد و شرایط چالش‌برانگیزی بر آن وارد می‌سازد.

       از مغز 16 فضانورد، قبل و بعد از سفر به فضا ام.آر.آی اسکن به‌عمل آمد و عملکرد شبکه عصبی آن مطالعه و عدم هماهنگی بخش‌های مختلف پس از ماموریت فضایی تایید شد. برای مثال، از آنجا که فضانورد در محیط بدون جاذبه قرار دارد گوش داخلی سیگنال سقوط را به مغز مخابره می‌کند ولی سیگنال بینایی مبتنی بر سقوط وجود ندارد. مثال دیگرافزایش میزان مایع در سر است که سبب مخابره سیگنال مربوط به وارونگی عمودی می‌شود در حالیکه چشم وضعیت نرمال را مخابره می‌کند.

       اومبرژن کاهش توانایی ارتباط بین بخش حرکتی قشر مخ و بخش دهلیزی را پس از اقامت در فضا گزارش می‌‌کند. ارتباطی که لازمه ایجاد احساس تعادل و حرکت است. بدین ترتیب مشکلات حرکتی فضانوردان حین راه رفتن یا نااستواری هنگام ایستادن و همینطور مشکلات ناشی از بخش دهلیزی مغز مثل سرگیجه و تهوع و گیجی، توجیه می‌شوند.

       به‌گفته ون اومبرژن، علیرغم تعارض سیگناله‌ای واصله، مغز انسان ظرف چند روز خود را با این محیط خصمانه به‌نحو موفقیت‌آمیزی تطبیق می‌دهد.

       اگر قرار باشد که ماموریت آینده فضانوردان به‌سوی کره مریخ باشد، انجام چنین تحقیقاتی بسیار حیاتی است. تاکنون نتایج حاصل از این تحقیقات بسیار ابتدایی و پالایش نشده است، با اینحال نوید نتایج کامل‌تر و روشنگرانه‌تر را به همراه دارد. نتایجی که برای حفظ سلامت مسافران فضا حیاتی است.هافینگتون‌پست