اهمیت صبحانه

  مصرف صبحانه در تمام افراد با سنین مختلف ضروری است ، اما پژوهش ها نشان دهنده اهمیت بالقوه آن در دانش آموزان می باشد. بر اساس مطالعات موجود حذف صبحانه در دانش آموزان با کاهش قدرت تمایز بصری ، افزایش خطا و کاهش قدرت حافظه همراه است. دانش آموزانی که در کلاس گرسنه هستند ، نمرات به مراتب پایین تری به ویژه در درس ریاضی دارند و مشکلات رفتاری ، احساسی و آموزشی در بین آنها شایع تر است. این دسته از دانش آموزان بیشتر مستعد بیش فعالی هستند و بیشتر از کلاس درس غیبت می کنند. همچنین مطالعات نشان داده اند دانش آموزانی که به علت عدم مصرف صبحانه در مدرسه گرسنه هستند ، نمرات بد تر ، نیاز به آموزش های ویژه بیشتر و مشاوره های سلامت روانی بیشتری نسبت به دانش آموزان از طبقه با درآمد و وضعیت اجتماعی - اقتصادی پایین ولی غیر گرسنه دارند.   صبحانه علاوه بر تامین انرژی برای دانش آموزان ، سایر مواد مغذی مانند آهن ، کلسیم ، ویتامین های گروه B و C را نیز در اختیار آنها قرار می دهد که همگی برای سلامت و رشد مناسب ضروری هستند. دانش آموزانی که بطور منظم صبحانه می خورند ، شانس بیشتری برای دریافت مناسب همه نیازهای غذایی خود در طی روز دارند و عکس این مساله نیز صادق می باشد. مصرف صبحانه همچنین می تواند خطر اضافه وزن و چاقی را نیز کاهش دهد، زیرا حذف این وعده غذایی معمولا با مصرف میان وعده های پرکالری ، پر چرب و سرشار از نمک و شکر در طی روز همراه است. همچنین حذف صبحانه به علت کاهش قند خون و تشدید حس گرسنگی با پر خوری در سایر وعده های روز همراه است. مصرف صبحانه با افزایش توجه ، طولانی شدن زمان تمرکز و کمک به یادگیری بهتر در دانش آموزان همراه است. همچنین عملکرد جسمی دانش آموزان به علت وجود انرژی بیشتر در عضلات آنها پس از مصرف صبحانه بهبود می یابد. بعلاوه مصرف صبحانه می تواند رفتار و ویژگی های خلقی دانش آموزان را نیز بهبود دهد و بروز خستگی را در آنها به تاخیر بیندازد. مصرف صبحانه در مدارس به ویژه در کودکان متعلق به طبقه اقتصادی – اجتماعی پایین می تواند کیفیت تغذیه و سلامت کلی آنان را تحت تاثیر قرار دهد و دریافت مواد مغذی ضروری را بهبود دهد. مصرف صبحانه در مدارس با حفظ BMI و وزن در محدوده مناسب و کاهش احتمال افزایش وزن و چاقی همراه است و ناامنی غذایی را در این گروه سنی کاهش می دهد. فواید برنامه هایی چون صبحانه مدارس همچنین شامل تامین تغذیه کافی برای کودکان و نوجوانان ، افزایش سلامت و پیامدهای یادگیری بهتر ، افزایش تمرکز و موفقیت های تحصیلی و تقویت روابط اجتماعی است. مصرف صبحانه در مدارس علاوه بر ارتقا تمرکز ، هوشیاری ، حافظه و یادگیری در دانش آموزان بر جنبه های رفتاری آنها مانند اضطراب ، افسردگی ، بیش فعالی و سازگاری نیز اثرات مثبتی دارد. برای تشویق دانش آموزان به مصرف صبحانه به ویژه در دوران نوجوانی باید در نظر داشت باورهای آنان در این دوران تاثیر بسزایی در رفتارهایی مانند حذف صبحانه دارد. بسیاری از دختران نوجوان صبحانه را به این دلیل که تصور می کنند مصرف آن باعث افزایش وزن می گردد ، حذف می کنند. نوجوانان بسیاری نیز برای کاهش وزن ساعت های طولانی پس از صبح ناشتا می مانند. بنابراین تغییر این باورها و ارائه اطلاعات مناسب به آنها ضروری است. نکته دیگری که باید به آن توجه نمود این است که صرفا خوردن مواد غذایی برای خارج شدن از حالت ناشتایی در صبح به معنی مصرف یک صبحانه مطلوب نمی باشد. زیرا باید در نظر داشت یک وعده غذایی ایده آل باید حداقل حاوی سه گروه غذایی اصلی باشد که این مساله در مورد صبحانه نیز صدق می کند. بنابراین یک صبحانه خوب باید شامل مواد غذایی از گروه های لبنیات ، غلات ، گوشت ها و ... باشد تا بتواند علاوه بر تامین انرژی ، ترکیب مناسب و با کیفیتی از مواد مغذی را در اختیار بدن قرار دهد و سلامت جسمی و سیستم عصبی را برای فعالیت مناسب در ادامه روز تامین کند.     دکتر مهدی شادنوش متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی mshadnoush@gmail.com