هشدار درباره بيماري میلیونی«واتسلاين وايبرينگ ولاينفولانزاتلگراماتونيسم

آيا اين نشانه ها براي شما آشنا نيستند؟ تا به حال چند‌بار از اين علائم را در شبانه روز داشته‌ايد؟اگر شما مانند بسياري از کاربران شبکه‌هاي اجتماعي به اين علائم گرفتاريد، بايد اين حقيقت تلخ را بپذيريد که به دنياي مجازي درون رايانه‌هاي شخصي و گوشي‌هاي همراه‌تان وابسته شده‌ايد و متاسفانه در حال تجربه اعتياد جديدي از نوع فضاي مجازي هستيد.

خسته از محيط پيرامون به شبکه‌هاي اجتماعي پناه‌مي‌آوريم. از اين صفحه به آن صفحه، نمايه(پروفايل‌هاي مختلف را زير و رو مي‌کنيم.عکس‌هاي مختلفي را نگاه مي‌کنيم و به‌دنبال يک ارتباط تازه در اين شبکه‌ها مي‌گرديم.پيغام مي‌فرستيم،مي‌پسندند (لايک مي‌کنند)،نظر(کامنت) مي‌گذارند،درخواست دوستي براي افراد آشنا و ناآشنا مي‌فرستيم(فالو مي کنيم)،شکلک مي‌گذاريم،عکس نمايه را مرتب با وسواس خاصي عوض مي‌کنيم،سعي مي‌کنيم در عکس هايي که اشتراک مي‌گذاريم لباس‌هاي تکراري نپوشيده باشيم،به هنگام ناهار يا شام از نيمرو تا چلوکباب، آبگوشت تا استيک،عکس مي‌گيريم و به اشتراک مي گذاريم.اين موارد خلاصه‌اي از تعاملاتي است که در فضاهاي شبکه‌هاي اجتماعي شکل مي‌گيرد.

پيامدهاي منفي عضويت در شبکه‌هاي‌اجتماعي

در چند سال گذشته،فضاي مجازي يکي از دغدغه‌هاي جامعه شناسان و روانشناسان شده بود، چرا که افراد وقت زيادي را صرف اين شبکه‌ها مي‌کردند که تعدادشان نيز محدود بود و بيشتر به وب‌گردي معروف بودند تا وابستگي به شبکه هاي اجتماعي. تاثيرات اين وب‌گردي‌ها روي خود فرد و اثرات جانبي اش بسيار کم بود ومسئله چندان مهمي ايجاد نمي کرد، اما امروزه ما با حجم وسيعي از شبکه‌ها و نرم افزارهاي اجتماعي روبه رو هستيم که کافي است با داشتن گوشي همراه هوشمند در کمتر از 30 ثانيه با تمامي آنها ارتباط برقرار کنيم(کانکت شويم).

اگرچه گفته مي‌شود شکل‌گيري اين اجتماعات‌جديد براي فرصت‌هاي تجاري و تبليغاتي تاسيس شده است، اما طبق آمارها به زودي در ميان بسياري از کاربران جنبه سرگرمي پيدا کرد و به يکي از مشغله‌هاي ذهني‌شان تبديل شد.پوريا پاکرو،روانشناس درمورد تاثير شبکه‌هاي اجتماعي روي افراد جامعه ايران مي‌گويد:« بايد دو جنبه منفي و مثبت اين شبکه ها را نظرگرفت؛1-جنبه مثبت آن است که وجود تکنولوژي و شبکه هاي اجتماعي باعث پيشرفت در کار و ارتباطات شده و افراد را نسبت به راهکارهاي مخصوص شغلي به‌روزتر کرده‌است.

بسياري از افراد موفق استفاد‌ه‌هاي مثبتي در زمينه‌هاي کاري تنها با وجود اين شبکه ها داشته‌اند.2-جنبه ديگر آن که منفي است و متاسفانه در حال حاضر در جامعه ما وجه منفي آن بر مثبت مي‌چربد، اين است که ما در حال تجربه‌کردن اعتياد تازه‌اي هستيم، اين که فرد دائم شبکه هاي اجتماعي خود را چک مي‌کند و به اصطلاح برايش مهم است چه کسي لايک کرده، چه کسي کامنت گذاشته و... از لحاظ روانشناسي، حس توجه‌طلبي و توجه خواهي براي فرد اهميت دارد تا احساس خوبي به وي دست دهد و فکر مي‌کند با استفاده از اين شبکه‌ها ، حس توجه و نوازشش، ارضا مي‌شود.»

مهدي ملک محمد،کارشناس ارشد روانشناسي مهم‌ترين جنبه‌هاي منفي استفاده نادرست از شبکه‌هاي‌اجتماعي را اين‌گونه بر مي‌شمرد:«حسادت و اختلافات زناشويي:بسياري از افراد از طريق شبکه‌هاي اجتماعي،طرف مقابلشان را زير نظر مي‌گيرند.تحقيقات جديدي توسط دانشکده حقوق مارتي مونيال آمريکا صورت گرفته‌است که نشان مي‌دهد، در برخي از ايالت‌هاي اين کشور،80 درصد درخواست‌هاي طلاق به استناد موارد غيراخلاقي که در شبکه‌هاي اجتماعي مطرح مي‌شود بوده است.عذاب وجدان و تجربه طرد‌شدن:نتايج يک تحقيق نشان مي‌دهد افرادي که درخواست دوستي‌شان در اين شبکه‌ها رد مي‌شود همان قدر ناراحت مي‌شوند که رد شدن در زندگي واقعي آنها را آزرده مي‌کند.

چرخه تنهايي، نارضايتي و افسردگي:گروهي از محققان دانشگاه ميشيگان امريکا دريافته‌‌اند که احساس تنهايي، نارضايتي از زندگي و افسردگي که يک چرخه معيوب را تشکيل مي‌دهند، از پيامدهاي حضور فراوان در شبکه‌هاي اجتماعي است. دليل به وجود آمدن اين چرخه اين است که افراد به دليل احساس تنهايي به شبکه‌هاي اجتماعي پناه مي‌برند.افت تحصيلي:دانش آموزان و دانشجوياني که درگير اين شبکه‌ها مي‌شوند، تمرکزشان را بر درس از دست مي‌دهند و افت تحصيلي گريبانگيرشان مي‌شود.کاهش اتلاف زمان:اين دسته از کاربران، گذر زمان را فراموش مي کنند. به خطر افتادن سلامت جسمي: به گفته گراهام جونز،روانشناس انگليسي،اغلب کاربران شبکه‌هاي اجتماعي، وعده‌هاي غذايي کافي و خواب مناسبي ندارند.»

دلايل استفاده

طي يکي از تحقيقاتي که اخيرا روي کاربران شبکه‌هاي اجتماعي در ايران صورت گرفت، مصاحبه‌شوندگان دلايل زيادي را براي استفاده از آنها ذکر کردند که شامل مواردي چون؛ پيدا‌کردن دوستان قديمي، فعاليت در عرصه اجتماعي، تبادل نظر با ديگران،يافتن افراد همفکر، رفع نيازهاي رواني،يافتن هويتي جديد خارج از مکان و زمان،دسترسي به اخبار جديد،ابراز نظر مخالف که امکان بروز آزادانه آن وجود ندارد.

پاکرو در اين مورد توضيح مي دهد: «با توجه به پاسخ هاي مخاطبان، بايد گفت تمامي اينها به اين معني ست که من خواهان توجه هستم اما چون ما در ارتباطات مجازي هستيم،اين توجه محدود و ناقص است، مارا سيراب نمي کند و محتاج آن هستيم که دائما از اين شبکه به آن شبکه برويم. زماني که ما در ارتباطات واقعي هستيم نيازهاي ما پاسخ داده و ارضا مي شود اما در رابطه‌هاي غير مجازي اين اتفاق رخ نمي‌دهد.بهتر است به يک سوال پاسخ دهيم، آيا با حضور در اين شبکه‌ها حالمان بهتر مي‌شود؟سود بيشتري عايدمان مي‌شود؟ بيشتر جواب ها نه است ،چرا که ما در شبکه‌هاي اجتماعي اطلاعات سطحي دريافت مي‌کنيم که عمقي ندارد.بيشتر مطالب کپي شده و ما در يک سطحي از موضوعات و معناها مي‌مانيم.واقعيت داستان اين است که اگر حتي در اين شبکه ها رشد و يادگيري هم باشد به شکل عميق وجود ندارد.

اثرات اين اعتياد اين مي‌شود که سرانه مطالعه کم مي شود و کتاب‌خواني ديگر وجود ندارد، روابط خانوادگي و دوستانه کمرنگ مي شود، روابط بين اعضاي خانواده سرد مي شود، دوستانمان در هر جايي که هستند از عروسي گرفته تا در فرودگاه دائما سرشان به گوشي و يا کامپيوتر‌هاي کوچکشان گرم است، تنش ميان زوج ها به وجود مي‌آيد چرا که رابطه‌‌اي، رابطه سالمي است که در آن مذاکره رد و بدل شود و مهم‌تراز آن زبان بدن است که در دنيا مجازي وجود ندارد و.... تمامي اين موارد سعي مي‌کند انسان را به سوي تنهايي بکشاند.درواقع ما وارد دنياي مجازي مي‌شويم که تنها نباشيم ،اما راه را بيراهه رفته‌ايم چرا که حضور دائم در اين شبکه‌ها ما را بيشتر در تنهايي فرو مي‌برد.»او در مورد تفاوت زندگي پدران و مادران ما در گذشته با زندگي کنوني مي‌گويد:«تحقيقات نشان داده کار با وسايل الکترونيک بيش از يک ساعت باعث افسردگي مي‌شود و به همين دليل است که امروزه تعداد افراد افسرده نسبت به گذشته بسيار است.در گذشته حال مردم خوب و شاد بود.رابطه‌ها در گذشته عمق داشت اما امروزه رابطه ها بسيار سطحي و در حد يک پيامک شده است.»

اين توصيه‌ها را جدي بگيريد

پوريا پاکرو چند توصيه را براي استفاده از اين شبکه‌ها لازم مي‌داند:

اول آن که بايد حواسمان باشد که اين شبکه‌ها اطلاعات عميقي به ما نمي دهند در نتيجه براي داشتن يک زندگي موفق و متعالي،اين شبکه ها کمک نمي‌کنند.

دوم آن که زمان استفاده از شبکه ها را محدود کنيد.به عنوان مثال يک ساعت از زمانتان را صرف گشتن در اين شبکه‌ها کنيد.

سوم از آنجا که شبکه هاي اجتماعي ،ارتباطات گسترده‌اي را مي‌طلبد، جوانب اخلاقيات و حريم شخصي‌تان را نگه داريد و به نوعي از فضاي خصوصي‌تان مراقبت کنيد.
و در نهايت به گزينش و انتخاب شبکه ها بپردازيد .لازم نيست در همه شبکه ها فعال و عضو باشيد.عضويت همه شبکه ها باعث آشفتگي ذهني مي شود.سپید