عادت‌هایی که موجب‌ مرض‌ است!

از کندن چند تار موی سفید تا تریکوتیلومانیا
بیشتر مردم به محض دیدن نخستین موهای خاکستری شروع به کندن آنها می‌کنند تا دیده نشوند. کندن چند تار مو مشکل چندانی به بار نمی‌آورد، اما تصورش را بکنید روزی فرا برسد که دیگر نتوانید بر این عادت غلبه کنید. در این صورت بیماری «تریکوتیلومانیا» بروز می‌کند که عبارت است از جنون بی‌وقفه کشیدن و کندن موها. بعضی‌ها تا جایی این کار را ادامه می‌دهند که دچار طاسی جزئی می‌شوند. برخی دیگر به کندن موهای دست و پا یا نیم‌تنه و همچنین مژه‌ها می‌پردازند.

در واقع افراد مبتلا به این بیماری هر نقطه‌ای از بدن که مو رشد می‌کند را نشانه می‌روند. دلیل ابتلا به این مشکل چندان مشخص نیست. این جنون برای برخی افراد روشی برای رفع استرس است و برای برخی دیگر در نتیجه عوامل حسی یا محیطی کلید می‌خورد. این افراد از جانب اطرافیان درک نمی‌شوند و بشدت از کاری که انجام می‌دهند شرمگین و عاجز هستند.

به عقیده متخصصان سال‌ها جنون کندن مو نوعی خودآزاری تلقی می‌شد، اما واقعیت این است که این افراد به دنبال آزار رساندن به خود نیستند ، بلکه قصد تسکین خود را دارند. برخی از این افراد تاکید می‌کنند بعد از کندن موها احساس بهتری تجربه می‌کنند، اما در حالت کلی از مشکلی که دارند عذاب می‌کشند.

از جویدن موها تا مرگ
برخی افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا تنها به کندن موها بسنده نکرده و موهایشان را می‌جوند. در دهه‌های گذشته این تصور وجود داشت که خوردن موها راهی برای تسکین و کاهش کمبود آهن است. برخی افراد نوک موها را می‌جوند یا بعد از کندن آنها ریشه و پیاز آن را می‌خورند. برای مبتلایان به این اختلال خوردن مو کاری رضایت‌بخش و آرامبخش است، اما این کار عادت خطرناکی است چون امکان دارد که موهای خورده شده در روده‌‌ گیر کند و توپ‌های بزرگی از موها تشکیل دهد که برای خارج شدن نیاز به عمل جراحی دارد. اگر این موهای گیرافتاده در روده‌‌ به موقع خارج نشود، مرگبار می‌شود.

از کندن پوست لبه ناخن تا درماتیلومانیا
برای همه ما پیش می‌آید که پوسته‌های ایجاد شده در لبه‌های ناخن یا هر قسمت را بکنیم و احساس خوشایندی پیدا کنیم. البته بیشتر افرادی که پوست خود را می‌کنند این کار را به دلیل واکنش طبیعی بدن نسبت به خلاص شدن از شر کنه‌ها و هر موجود ریز دیگر انجام می‌دهند. مشکل زمانی حاد می‌شود که فردی به طور وسواسی و جنون‌‌آمیز اقدام به کندن پوست می‌کند و باعث ایجاد زخم، عفونت، جراحت و تغییر رنگ پوست می‌شود.

در این صورت صبحت از مشکل «درماتیلومانیا» به میان می‌آید. افراد مبتلا به این بیماری کندن پوست را راهی برای خلاص شدن از هر نوع نقص و عیبی می‌دانند. این افراد زمانی که تحت اضطراب، هیجانات منفی یا خستگی قرار می‌گیرند شروع به کندن پوست خود می‌کنند. افراد مبتلا به درماتیلومانیا ساعت‌های طولانی در مقابل آینه می‌ایستند و به پوست خود نگاه می‌کنند. این مشکل نه‌تنها خود فرد، بلکه خانواده و زندگی حرفه‌ای او را نیز آزار داده و به خطر می‌اندازد.

از دوش ساده تا وسواس شست‌وشو
اکثر ما برای تمیز بودن و رعایت بهداشت روزانه یک روز در میان دوش می‌گیریم، اما برخی افراد به طور افراطی این کار را انجام می‌دهند، به طوری که روزانه سه تا چهار مرتبه بدن خود را می‌شویند. این افراد به صورت وسواسی دوش گرفتن را تبدیل به آیینی می‌کنند که اگر به درستی انجام نگیرد یا وقفه‌ای در آن بیفتد باید از سر گرفته شود.

این افراد لذتی از کاری که انجام می‌دهند، نمی‌برند و ارتباطی بین شست‌وشوی بدن و اتفاقات زندگی خود می‌بینند. به عقیده متخصصان همه ما عادت‌های کمابیش عجیبی داریم. به عنوان مثال موقع در زدن سه ضربه به در می‌زنیم یا از راه رفتن زیر نردبان خودداری می‌کنیم. مشکل زمانی بروز می‌کند که این عادت‌ها تبدیل به جنونی غیرقابل کنترل می‌شود. افراد مبتلا به این نوع وسواس تا جایی پیش می‌روند که حتی خود را در خانه حبس می‌کنند.

از جراحی بینی تا «دیس مورفوفوبیا»
امروزه بسیاری از افراد برای رفع عیوب ظاهری بدن، عمل جراحی زیبایی انجام می‌دهند، اما بعضی به طور افراطی در دام این جراحی‌ها می‌افتند که به آن «دیس مورفوفوبیا» گفته می‌شود. در این صورت فرد کوچک‌ترین نقص یا ایرادی را تحمل نکرده و نسبت به آن واکنش‌های جدی نشان می‌دهد. این افراد خودخوری زیادی نسبت به کوچک‌ترین ایرادی نشان داده و به هر قیمتی برای رفع آن تلاش می‌کنند.

در نتیجه تن به انجام انواع جراحی‌های زیبایی غیرضروری می‌دهند. در حالی که قبل از مراجعه به متخصص زیبایی باید با یک روانپزشک مشورت کنند. افراد مبتلا به «دیس مورفوفوبیا» برای تغییر بینی، چانه، ابروها و حتی عضلات ، بازوها و شکم خود را به تیغ جراحی می‌سپارند. به عنوان مثال افرادی هستند که تصور ریزش موی افراطی و کچلی دارند، به طوری که چندین بار کاشت مو انجام می‌دهند بدون این‌که ریزش موی آنها غیرطبیعی باشد. متاسفانه مبتلایان به این مشکل دچار افسردگی می‌شوند.

از برنزه شدن معمولی تا سرطان
امروزه محققان اعلام کرده‌اند برنزه کردن‌های افراطی بسیار خطرناک است. با این حال رنگ پوست برای برخی افراد یک دغدغه جدی محسوب می‌شود. به طوری که پوستشان از فرط قرار گرفتن در معرض آفتاب شبیه چرم شده و خطر سرطان آنها را تهدید می‌کند. در ابتدا تصور بر این بود افرادی که شیفته برنزه شدن هستند در پی مخفی کردن ایرادات سطحی پوست هستند، اما بررسی‌ها نشان داد که برنزه شدن برای این افراد مثل مواد مخدر عمل می‌کند.

واکنش بدن نسبت به اشعه‌های ماورای بنفش که باعث برنزه شدن پوست می‌شود در عین حال در بدن آندورفین و هورمون‌های کنترل‌کننده استرس تولید می‌کند. این مساله احساس خوبی به افراد داده و به مرور اعتیادآور می‌شود. به طوری که فرد خود را بی‌امان به نور خورشید سپرده و زمینه ابتلا به سرطان پوست را فراهم می‌کند.

از شست‌وشوی دست‌ها تا اختلال وسواس
شست‌وشوی دست‌ها عادتی پسندیده برای رعایت بهداشت است، اما گاهی همین کار ساده تا جایی پیش می‌رود که تبدیل به اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) می‌شود. افرادی که به طور افراطی و وسواسی دست‌های خود را می‌شویند به دلیل ترس از آلودگی این کار را انجام می‌دهند، اما واقعیت این است که هیچ نوع صابونی نمی‌‌تواند تمام میکروب‌های روی پوست را نابود کند. این افراد با فکر کردن به آلودگی و کثیفی دچار اضطراب شده و استرس خود را با شست‌وشوی جنون‌آمیز دست‌ها جبران می‌کنند. این کار به مرور علاوه بر سلامت روحی فرد سلامت جسمی او را نیز با خطرات جدی مواجه می‌کند.