داروهایی به قیمت جان!

به گزارش شفا آنلاين،با رعایت مسائل ایمنی هم می‌شد امیدوار بود که به هپاتیت مبتلا نشد. اما این، پایان داستان هپاتیت نبود. هپاتیتc نوع دیگری بود که در محافل پزشکی مطرح شد. ویروسی که تازه کشف شده بود و به همین جهت آگاهی‌ها در مورد آن زیاد نبود.

راه‌های انتقالش مشابه هپاتیت b عنوان شد اما خبر بد این بود که هپاتیت c واکسن نداشت؛ تا همین حالا هم واکسنی برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس کشف نشده، اما با وجود این زیاد هم نباید در زمینه درمان آن ناامید بود.


وضعیت هپاتیت و بیماری‌های کبدی در ایران را بخوانید از زبان دکتر سید مؤید علویان، فوق‌تخصص گوارش و کبد و رئیس شبکه هپاتیت ایران به بیان نکات قابل توجهی در این باره می‌پردازد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی در زمینه پیشگیری و درمان بیماری‌های کبدی و هپاتیت در ایران صورت گرفته است، می‌گوید:

« از سال 1373 تاکنون اتفاقات خوبی در این رابطه رخ داده است. در حال حاضر در سطح کشور مراکز متعددی در زمینه بیماری‌های کبدی و هپاتیت فعالیت می‌کنند و حتی در دورترین نقاط کشور همچون زابل و ایرانشهر، این مراکز فعال هستند و به آموزش، درمان و پژوهش درباره این گونه بیماری‌ها می‌پردازند. حاصل این اتفاق هم ایجاد «شبکه هپاتیت ایران» است که هدف اصلی‌اش، فعالیت‌هایی است که در زمینه بیماری‌های کبدی و آموزش و درمان صورت می‌گیرد و یکسان‌سازی درمان، راهی است که این شبکه در راستای رسیدن به اهداف خود پیش گرفته است.»


علویان، وضعیت کنترل هپاتیت b وc و بیماری‌های کبدی در ایران را بسیار مطلوب می‌داند و ادامه می‌دهد: «ما در طول 20 سال شیوع هپاتیت b‌ از بالای 5 درصد به زیر 2 درصد کاهش پیدا کردیم. علت آن هم واکسیناسیون و انجام اقدامات پیشگیرانه در کشور بود. از 20 سال پیش که واکسیناسیون آغاز شد، شیوع هپاتیت در تمام استان‌ها بجز گلستان و سیستان و بلوچستان به زیر 2 درصد رسید که این، اتفاق خوبی است.»

شما هم حتماً اسم هپاتیت b بیشتر از سایر انواع هپاتیت به گوش‌تان خورده است. اما نوع دیگری از هپاتیت یعنی هپاتیت c، با وجود آثار مخربی که روی کبد دارد، کمتر شناخته شده و مورد توجه عموم قرار گرفته است.

شما هم حتماً اسم هپاتیت b بیشتر از سایر انواع هپاتیت به گوش‌تان خورده است. اما نوع دیگری از هپاتیت یعنی هپاتیت c، با وجود آثار مخربی که روی کبد دارد، کمتر شناخته شده و مورد توجه عموم قرار گرفته است.


مؤسس و رئیس مراکز بیماری‌های کبدی خاورمیانه، این مسأله را تأیید می‌کند و می‌گوید:« در مورد هپاتیت b آگاهی مردم بیشتر است چون هم شایع‌تر بوده و از قدیم وجود داشته و هم برای جلوگیری از ابتلا به آن واکسیناسیون انجام می‌شود اما در مورد هپاتیت c متأسفانه آگاهی چندانی وجود ندارد. ویروس هپاتیت c از سال 1990 شناخته شد و پیش از آن، این ویروس کاملاً ناشناخته بود به همین دلیل هم افرادی مثل مجروحان جنگی که قبل از سال 1375 خون دریافت کرده بودند، در معرض ابتلا به این ویروس تشخیص داده شدند. همچنین ریسک ابتلا در افرادی که قبل از این سال اعمال جراحی انجام داده بودند یا اعتیاد تزریقی داشتند، بالا رفت.


باید به این نکته توجه داشت که هپاتیت c هم همانند هپاتیت b از راه خون منتقل می‌شود و راه انتقال آن به هیچ عنوان از طریق خوراکی و آشامیدنی نیست. متأسفانه این ویروس در برخی بیماران هموفیلی، تالاسمی و دیالیزی تشخیص داده می‌شود که البته تحت کنترل قرار می‌گیرند. معتادان تزریقی هم طیف پرخطری هستند.


به هرحال باید توجه داشت جامعه ما، جامعه جوانی است و این جوانی، هم فرصت است و هم تهدید. اعمال جنسی پرخطر هم زمینه‌ای برای ابتلا به ویروس هپاتیت c است. همچنین انجام نادرست برخی کارهای غیرعلمی مثل تاتو و حجامت و رعایت نکردن نکات بهداشتی در اماکنی مثل آرایشگاه‌ها و باشگاه‌های بدنسازی، می‌تواند ریسک ابتلا به هپاتیت c را بالا ببرد.»


داروهایی به قیمت جان
درمان هپاتیت c با درمان هپاتیت b تفاوت دارد. این را دکتر علویان می‌گوید و ادامه می‌دهد: «‌در هپاتیتb به بیمار دارو می‌دهیم تا بیماری را کنترل کنیم اما در هپاتیت c، هدف این است که بیماری ریشه کن شود که این دو کاملاً با هم متفاوت است. واقعیت این است که نوع ویروس هپاتیت c و میزان نفوذ آن در بدن متفاوت است.

در افراد مبتلا به ویروس هپاتیت c تاکنون از داروی «پگ اینترفرون» peginterferon استفاده می‌شد. این دارو آمپولی است که افراد مبتلا به هپاتیت c هفته‌ای یک بار تزریق می‌کنند تا بتوانند ویروس را از بین ببرند و همراهش یک قرص ضد ویروس است به نام «ریباویرین» (Ribavirin) که باید مصرف شود.

این داروها می‌توانند ویروس را در بهترین شرایط بین 50 تا 70 درصد نابود کنند اما داروهای جدیدی در حال حاضر ارائه شده که حتی می‌شود آنها را بدون اینترفرون استفاده کرد. این داروها خوراکی هستند و 3 حسن دارند : یکی اینکه اثربخشی درمان را از 50 تا 70 درصد، به نزدیک صددرصد می‌رساند، یعنی بیماری را تقریباً ریشه کن می‌کند. دوم اینکه مدت درمان را از یک سال در ژنوتایپ به 12 هفته یعنی یک چهارم، کاهش می‌دهد و نکته سوم این که عوارضی را که با مصرف اینترفرون داشتیم، دیگر با مصرف داروهای جدید با آن مواجه نیستیم. داروهای جدید که «سوفوسبویر» sofodbovir و «لدیپاسویر» (Ledipasur) نام دارند در یک پست و در ترکیب با هم استفاده می‌شوند و بیماری را کاملاً از بین می‌برند، حتی در مواردی که بیمار در اثر ابتلا به هپاتیت c به سیروز کبدی که بیماری پیشرفته‌ای است، مبتلا شده می‌توان از این داروها استفاده کرد تا بیمار بهبود پیدا کند.»


داروی جدید البته گران است و هرکسی توانایی تهیه آن را ندارد برای همین هم هست که تعداد مبتلایانی که در ایران توانسته‌اند دارو را دریافت کنند به 20 نفر هم نمی‌رسد.


سردبیر مجله هپاتیت البته به این نکته اشاره می‌کند که این دارو به دلیل جدید بودن، در همه جای دنیا گران است و صد البته که در ایران بیمه‌ای هم به آن تعلق نمی‌گیرد. گرچه به گفته او، ایران با توجه به توانمندی بالا در صنعت دارو، قطعاً به دنبال تولید داروی مشابه خواهد بود اما تا آن موقع تکلیف بیمارانی که فرصت‌شان هم چندان زیاد نیست، چه می‌شود؟! سیروز کبدی در بیشتر موارد به سرطان کبد تبدیل می‌شود و دردی بر دردهای بیمار اضافه می‌کند؛ بیماری که معمولاً بار درد دیگری را هم به دوش می‌کشد، چرا که براساس آنچه گفته شد، بیماران هموفیلی و تالاسمی، بیشترین مبتلایان به هپاتیت c هستند. طبق گفته علویان، این بیماران یا به درمان‌های قبلی مقاوم بوده‌اند یا بیماری‌شان عود کرده و دنبال درمان‌های جدید هستند.


زندگی در وقت اضافه
قرار است با یکی از بیماران مبتلا به هپاتیت c صحبت کنم. یکی از همان‌هایی که بیماری امانشان را بریده و او را به ته خط رسانده است. تلفن پنج، شش بار زنگ می‌زند. مردد می‌شوم که قطع کنم یا نه. فکر می‌کنم شاید دارد استراحت می‌کند. نزدیک است گوشی را بگذارم که کسی آن طرف خط جواب می‌دهد. صدایش به زور درمی‌آید؛ از ته چاه انگار. بیشتر شبیه ناله است. 55 ساله و معلم بازنشسته:« اطراف قزوین زندگی می‌کنم؛ بوئین زهرا. حقوق مختصری دارم. خرج و مخارج هم که زیاد است؛ با داشتن عروس و داماد...»


مرد، انگار نفس کم می‌آورد. کمی صبر می‌کند و ادامه می‌دهد:« قبلاً به خاطر مشکل سیروز کبدی، یک بار پیوند انجام داده‌ام اما به دلیل ابتلا به ویروس هپاتیت c، دوباره دچار مشکل سیروز شدم و کبد پیوندی‌ام دوباره تخریب شد. حالا باید دوباره پیوند کبد انجام دهم اما با وجود ابتلا به این ویروس، دوباره مشکل پیدا خواهم کرد و هپاتیت، کبد جدید را هم از بین خواهد برد. به همین دلیل باید اول هپاتیت‌ام درمان شود تا بتوانم پیوند کنم.»


از قیمت داروها می‌پرسم. می‌گوید:« 180 میلیون تومان می‌شود. از کجا بیاورم؟! چند جایی مراجعه داشته‌ام اما بی‌فایده بوده. می‌پرسند، خودت چقدر داری؟ مگر چقدر از این پول را می‌توانم فراهم کنم؟! کم نیست. امیدم به خیران است. کاش شما بتوانید برایم کاری کنید. در روزنامه‌تان. اسم‌ام را ولی نیاورید. من فرهنگی بازنشسته هستم و دوست ندارم آشناها مشکل‌ام را بفهمند. باید این ماه دارو را می‌گرفتم اما نتوانستم، حالا می‌رود تا ماه بعد، اگر دیر نشود!»


180 تا 200 میلیون، قیمتی است که برای داروی جدید عنوان می‌شود. رقم کمی نیست، شنیدم که یکی از بیماران خانه‌اش را فروخته و دارد توی یک اتاق اجاره‌ای زندگی می‌کند اما خیلی‌های دیگر حتی این امکان را هم ندارند. موضوع وقتی شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد که بدانیم بر اساس گفته علویان، نیم درصد جمعیت کشور به هپاتیت c‌ مبتلا هستند و نکته قابل تأمل این است که با کمال تأسف، بیشتر مبتلایان به ویروس هپاتیت c یعنی چیزی حدود 80 درصدشان، ناشناخته‌اند که باید در این زمینه تدابیر لازم اندیشیده شود و با اقداماتی نظیر انجام آزمایش در گروه‌های پرخطر، مبتلایان را به‌موقع تشخیص داد.


شمارش معکوس برای برگزاری کنگره بین‌المللی هپاتیت
از جمله فعالیت‌های شبکه هپاتیت، برپایی «کنگره هپاتیت تهران » است که یک سال در میان برگزار می‌شود. امسال البته این کنگره متفاوت از سال‌های پیش قرار است برگزار شود. پروفسور علویان در این باره توضیح می‌دهد:« انتخاب اسم تهران برای این کنگره به این دلیل است که تهران به عنوان مرکزیتی برای بیماری‌های هپاتیت در منطقه مطرح شده است. این کنگره ششمین کنگره‌ای است که در کشور برگزار می‌شود و تفاوت‌اش با کنگره‌های قبلی این است که امسال جامعه کبدی اروپا، ایران را در حد صلاحیت علمی و عملی در زمینه بیماری‌های کبدی دانسته است. در این کنگره که روزهای چهارم، ششم، هشتم و نهم خرداد برگزار می‌شود، شرکت‌کنندگان و سخنرانانی از جامعه اروپا شرکت دارند. کنگره سه روز اول در تهران برگزار می‌شود و برای همه گروه‌های پزشکی امتیاز بازآموزی دارد و روز نهم خرداد هم کنگره در شیراز است که مرکز پیوند کبد و درمان سرطان کبد ایران است.»


او ادامه می‌دهد:« 50 مرکز علمی در این کنگره مشارکت کرده‌اند و بخش دانشجویی هم کاملاً فعال است. طبق روال سال‌های گذشته هم جایزه بین‌المللی «کوثر» به یکی از دانشمندان برتر دنیا اهدا می‌شود که بر اساس شاخص‌های خیلی سخت و مشخص است. علاوه بر این برای کنگره امسال جایزه «یاس» هم تعریف شده که به دانشجوی محقق برجسته تعلق می‌گیرد و در واقع جایزه دانشجویی به شمار می‌رود و شامل یک سمبل و معادل ریالی هزار دلار است.


یکی از نوآوری هایی که در این کنگره وجود دارد، روز آخر کنگره یعنی روز جمعه است که ساعت 2 تا 4 بعدازظهر برای بیماران کبدی و عموم مردم جلسه‌ای گذاشته می‌شود که جنبه آموزشی و اطلاع‌رسانی دارد.»

دکتر حیدر شرفی، دبیر اجرایی کنگره هپاتیت نیز می‌گوید:« بحث پزشکی کنگره بسیار مهم است. آموزش پزشکان و همچنین ارائه راهکارهای درمان هپاتیت c و آخرین درمان‌هایی که در دنیا انجام می‌شود، جزو برنامه‌های این کنگره است که همگی به صورت مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است.

دکتر حیدر شرفی، دبیر اجرایی کنگره هپاتیت نیز می‌گوید:« بحث پزشکی کنگره بسیار مهم است. آموزش پزشکان و همچنین ارائه راهکارهای درمان هپاتیت c و آخرین درمان‌هایی که در دنیا انجام می‌شود، جزو برنامه‌های این کنگره است که همگی به صورت مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است. همچنین در برنامه‌هایی که روز آخر برگزار می‌شود، گروه هدف، خود مردم هستند. در این برنامه بیماران هپاتیتی هم حضور پیدا می‌کنند و ضمن ارائه راه‌های کنترل و درمان بیماری، برای مردم توضیح داده می‌شود که هپاتیت، بیماری خیلی بدی نیست و بیمار می‌تواند سال‌ها با بیماری‌اش زندگی کند، ازدواج کند و بچه دار شود و روال عادی زندگی را داشته باشد.»


موفقیت ایران در رابطه با کنترل و درمان بیماری‌های کبدی و هپاتیت، این امیدواری را می‌دهد که روزی به جایگاهی بالاتر در این زمینه برسیم. با وجود این، هزینه بالای درمان، سنگ بزرگی است پیش پای رنجور بیماران که امیدشان به خداست و چشم‌شان به یاری متخصصان و خیران.

کودکانی با کبد چرب
اصطلاح «کبد چرب» حتماً به گوش تان خورده است. حتی شاید خود یا اعضای خانواده‌تان درگیرش باشید. جای تعجب هم ندارد چرا که 40درصد افراد جامعه درگیر کبد چرب هستند و خبر بدتر اینکه 7 درصد این آمار را دانش‌آموزان تشکیل می‌دهند. اگر می‌خواهید بیشتر درباره کبد چرب و راه‌های ابتلا به آن بدانید، ادامه مطلب را بخوانید از زبان پرفسور علویان که در این باره می‌گوید: «ذخیره‌سازی و سوخت و ساز چربی‌ها در بدن، از جمله فعالیت‌های مهم کبد است. کبد طبیعی حاوی حدود 5 گرم چربی خالص در 100 گرم وزن خود است.

هرگاه مقدار چربی در کبد بیش از 5 درصد وزن آن افزایش یابد به این حالت کبد چرب گفته می‌شود که بیماری شایعی است. کبد چرب در اثر عادت‌های بد غذایی یا در نتیجه بسیاری از بیماری‌ها در بدن ایجاد می‌شود. انباشته شدن چربی در سلول‌های کبدی، می‌تواند به التهاب این سلول‌ها منجر شود.

هرگاه مقدار چربی در کبد بیش از 5 درصد وزن آن افزایش یابد به این حالت کبد چرب گفته می‌شود که بیماری شایعی است. کبد چرب در اثر عادت‌های بد غذایی یا در نتیجه بسیاری از بیماری‌ها در بدن ایجاد می‌شود. انباشته شدن چربی در سلول‌های کبدی، می‌تواند به التهاب این سلول‌ها منجر شود. همچنین مصرف برخی داروها، چاقی و اضافه وزن، کم تحرکی و مصرف مشروبات الکلی منجر به بروز کبد چرب می‌شود.»


او ادامه می‌دهد: «در واقع شکل غیرالکلی کبد چرب به دلیل تغییر در شیوه زندگی مردم، در حال افزایش است. کبد چرب غیر الکلی بیماری خاموشی است که در مراحل ابتدایی علائم خاصی ندارد ولی در واقع کبد‌چرب نشان‌دهنده وجود یک نقص متابولیک در بدن انسان است و با وجود آن، احتمال بروز بیماری دیابت و همچنین سکته‌های قلبی و مغزی بالا می‌رود.»


اما وجود کبد چرب میان دانش‌آموزان، مسأله‌ای نیست که بشود براحتی از کنار آن گذشت. همه فکر می‌کنند فشار خون بالا، دیابت قندی و کبد چرب مخصوص بزرگسالان است اما باید توجه داشت این عوارض در نتیجه وجود سندروم متابولیک از سال‌ها قبل است. در نتیجه مطالعه‌ای که از سوی دکتر علویان و همکاران او روی 966 فرد 7 تا 18 ساله انجام دادند، شیوع غیرطبیعی بودن آنزیم کبدی در 8/1 درصد و تغییرات کبد چرب در سونوگرافی، میان 1/7 درصد موارد گزارش شد.


علویان در این‌باره می‌گوید: «متأسفانه بزرگسالان توجه به سلامت کودکان خود ندارند و براحتی غذاهای آماده یعنی فست فودها و تنقلات ناسالم مثل پفک و چیپس را در اختیار کودکان خود قرار می‌دهند، غافل از اینکه ریشه مشکلاتی نظیر فشار خون بالا، دیابت و کبد چرب در بزرگسالی، داشتن کبد چرب در کودکی است و باید همانطور که برای آینده فرزندان‌مان همچون تحصیل و ازدواج سرمایه‌گذاری می‌کنیم، به فکر سلامتی آنها و اصلاح رفتار تغذیه‌ای‌شان هم باشیم و فرزندان‌مان را به جای صرف کردن وقت طولانی برای بازی‌های رایانه‌ای، به تحرک بیشتر تشویق کنیم.»


اینکه آمار دانش‌آموزانی با کبد چرب، بالا رفته و مدام در حال بالا رفتن است، زنگ خطر و هشداری جدی است. کافی است کمی به اطراف‌تان نگاه کنید. بچه‌ها دیگر علاقه‌ای به تحرک و بازی فیزیکی از خود نشان نمی‌دهند، در عوض تا دلتان بخواهد به بازی‌های رایانه‌ای تمایل دارند. اصلاً هر کدام برای خودشان یک تبلت دارند که همراه همیشگی شان است و به زحمت می‌توان از آن جدایشان کرد. البته پدر و مادرها هم دلایل خودشان را برای خرید تبلت دارند. بعضی از آنها بیان می‌کنند برای کمک به تحصیل فرزندشان تبلت خریده‌اند و بعضی دیگر هم در مقابل اصرار کودک، چاره دیگری نداشته‌اند؛ مثل مادری که می‌گفت: <خب، همه بچه‌ها دارند. طفلک بچه‌ام دلش می‌خواهد!»



ایران