به گزارش شفا آنلاين،بسیاری از بیماران زمانیکه به متخصص مراجعه میکنند، اصطلاح غلیظ
شدن خون را به کار میبرند که درست نیست و غلظت خون تعریف خاص خود را
دارد. به لحاظ پزشکی، غلظت خون یعنی بخش گلبولهای قرمز، چند درصد از خون
کامل را اشغال کرده است. نحوه کار نیز به این شکل است که از فردی 2 سیسی
خون گرفته میشود.
علت اولیه: مغز استخوان بدون هیچ محرکی از بیرون، خود به خود رفتار
آنارشیستی نشان داده و شروع به تولید گلبول قرمز میکند که به آن پلیستمی
میگویند و افزایش غلظت اولیه نامیده میشود بدون وجود علت ثانویه. درصد
کمی از غلظت خون شامل علت اولیه میشود. علت ثانویه: بین 95-90 درصد از کسانیکه با غلظت خون به متخصص مراجعه
میکنند، افرادی هستند که غلظت خون ثانویه دارند و این موضوع زمانی اتفاق
میافتد که اکسیژن کافی به بافتهای بدن نرسد. با کمبود اکسیژن در بدن،
هورمونی بهنام اریتروپویتین از کلیه ترشح میشود که این هورمون، مغز
استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک میکند تا بتواند کمبود
اکسیژنرسانی به بافتهای بدن را با افزایش تولید گلبول قرمز جبران کند.
نمونه کسانیکه با این مشکل مواجه میشوند، افرادی هستند که در ارتفاعات
بلند و کوهستانی زندگی میکنند و چون با کمبود اکسیژن روبهرو هستند، دچار
بیماری غلظت خون میشوند. چه کنیم که دوباره غلیظ نشود؟ 2. سرتان گیج میرود؟
چرا خون غلیظ میشود؟
تنها راهی که نشان
میدهد فردی غلظت خون دارد یا نه، دادن آزمایش خون و اندازهگیری
(اچ.تی.سی) هماتوکریت است. بعد از اینکه جواب آماده شد، پزشک دو دسته علت
اولیه و ثانویه پیش رو دارد:
غلظت خون بیماری پیرمردهاست؟
این بیماری
بسته به اینکه بر اثر علت اولیه یا ثانویه در فرد ایجاد شده باشد، ممکن است
در هر سنی بروز پیدا کند. ما افرادی داریم که در سن نوجوانی و به دلیل
ارثی این مشکل را دارند. بچههایی هستند که دیواره پایین قلبشان باز است
یا مشکل ریوی دارند که آنها ازجمله کسانی هستند که درگیر غلظت خون
میشوند.
چطور درمان میشود؟
وقتی پزشک متخصص باتوجه
به جواب آزمایش متوجه شد که علت بروز غلظت خون در فرد، اولیه است یا
ثانویه، درمان را آغاز میکند. اگر علت ثانویه بود، درمان علت زمینهای -
قلبی یا ریوی – را در صورتیکه امکانپذیر باشد، آغاز میکند و در کنار آن
هرگاه غلظت خون از 56درصد در مردان و 52درصد در زنان بالاتر برود، بخشی از
خون کشیده و دور ریخته میشود. این کار نیز به شکل استاندارد انجام
میشود تا غلظت خون کاهش پیدا کند. اینعمل تا زمانی ادامه دارد که یکی از
مهمترین مواد خونساز بدن بر اثر خروج از بدن کم شود. در واقع به بیمار
فقر آهن میدهیم تا دچار غلظت خون نشود. حال اگر علت پرخونی براثر علت
اولیه یعنی ناشی از مغز استخوان باشد، در این حالت باید به درمان علت
بیماری خونی بپردازیم و با خروج خون از یکی از رگها، میزان گلبولهای
قرمز خون تنظیم شوند.
یکی از سوالات
افرادیکه خونشان به حالت طبیعی برگشته این است که چه کارهایی انجام دهیم
تا خونمان دوباره غلیظ نشود؟ این افراد بهتر است هم برای جلوگیری از غلیظ
شدن خون و هم برای کمک به نیازمندان، به طور مستمر خون بدهند. مردان بهتر
است هر سه ماه و زنان هر چهار ماه یکبار خونشان را اهدا کنند.
این نشانهها میگویند خونتان غلیظ است:
1. لبهایتان بنفش شده؟
وقتی میزان هموگلوبین
بدون اکسیژن بیش از حد باشد، مخاطهای بدن مثل لب به رنگ بنفش درمیآیند.
انگشتان دست و پا و زیر ناخنها بنفش شده، چشمها پرخون و پوست صورت نیز
بر افروخته میشود. با دیدن این علائم ظاهری میتوانید نسبت به غلیظ شدن
خونتان شک کرده و برای تشخیص نهایی حتما به متخصص مراجعه کنید.
وقتی غلظت هموگلوبین خون
زیاد میشود، سیالیت، روانی و حرکت خون کم شده و فرد دچار سرگیجه و رخوت
شده و خون دماغ میشود. اگر سرگیجه و رخوت بدون هیچ دلیل زمینهای دیگری
سراغ شما بیاید و گاه و بیگاه بینیتان هم خونریزی کند، باید نسبت به
غلیظ شدن خونتان مشکوک شوید و این نشانهها را بررسی کنید.
کسانیکه مشکل ریوی دارند،
تنگی نفس پیدا میکنند و نفسنفس میزنند هم ممکن است بهخاطر غلظت
خونشان دچار تشدید این علائم شده باشند. پس هر تنگی نفسی را به حساب آلرژی
یا آلودگی هوا نگذارید. گذشته از این، افرادیکه مشکل قلبی دارند و تپش
قلب پیدا میکنند هم میتوانند دچار این مشکل باشند.
طب سنتی چه میگوید؟
گرچه به باور طب رایج،
افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون میتواند نشانه غلیظ شدنش باشد، اما طب
سنتی تعریف نسبتا متفاوتی از غلظت خون ارائه میدهد. دکتر قدیر محمدی،
متخصص طب سنتی میگوید که این علم، مشکل غلظت خون را به شکل زیر توضیح
میدهد:
سرم خون غلیظ شود...
در طب رایج، میگویند
اگر تعداد گلبولهای خون در حجم بهخصوصی از خون بیشتر باشد، فرد مبتلا به
غلظت خون است و با بخش سرمی یا مایع کاری ندارند. اما در طب سنتی، اگر
گلبولهای خون کمتر شود، اما سرم خون غلیظتر باشد، میگوییم غلظت خون
وجود دارد. غلظت خون مشکل شایعی است که میتواند به علتهای متفاوتی فرد را
گرفتار خود کند.
دمای بدن شما هم بیتاثیر نیست
گاهی اوقات هم
اگر دمای بدن از آن حد طبیعی که 37درجه است، پایینتر بیاید و سردتر شود،
خون هم متراکم شده و غلیظ میشود. در این شرایط دمای بدن فرد میتواند
بدون وجود عوامل زمینهای دیگر، او را به مشکل غلظت خون دچار کند. درست مثل
یخ و آب که یخ نسبت به آب غلیظتر است چون ملکولهای آن نسبت به هم در
شرایط متراکمتری قرار دارند. اما آب رقیق است و ملکولهایش با فاصله
بیشتری از هم هستند. یعنی هرچه دمای بدن پایین باشد و خون سردتر،
گلبولهای خون به هم چسبیدهتر میشوند و در حجم بهخصوصی از خون زیاد به
نظر میآیند، ضمن اینکه ممکن است همین فرد دچار کمخونی باشد.
خون تیره همیشه غلیظ نیست
خونی که در
سرخرگها جریان دارد، شفاف و قرمزرنگ است، اما خونیکه در سیاهرگها وجود
دارد، تیرهرنگ است و اکسیژن کمی دارد. اکسیژن این خون در سیاهرگ مصرف شده،
به بافتها آمده و حین گردش، مقداری از فضولات گردش سلولی هم به آن اضافه
شده و این خون به قلب و ریه برمیگردد تا دوباره اکسیژن بگیرد، بنابراین
نمیتوانیم بگوییم لزوما خونیکه تیره است، غلیظ هم هست. به بیان دیگر،
خون تیره، لزوما غلیظ نیست، ولی خون غلیظ به طور قطع تیره هست. ممکن است
خون تیره داشته باشیم اما غلیظ هم نباشد. به همان دلیلی که اشاره شد ممکن
است سلولها به هم چسبیده باشند و به نظر بیاید خون تیره است، اما در واقع
غلیظ نیست.