یوسفی ادامه داد: پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، توجه به طب سنتی (که با اهمال و خودباختگی سلسله قاجار و پهلوی رو به اضمحلال گذاشته بود) بار دیگر در جامعه مورد توجه قرار گرفت به ویژه آنکه بنیانگذار جمهوری اسلامی و رهبر معظم انقلاب نیز به صراحت در حمایت از طب سنتی و ضرورت احیای ارزشهای طبی در فرهنگ اسلامی ایرانی بیانات ارزشمندی فرمودند. به منظور ارتقای کمی و کیفی آگاهی جامعه در زمینة طب سنتی، میتوان از چند طریق عمل کرد.
مدیر کل توسعه سلامت طب سنتی معاونت طب سنتی ایرانی-اسلامی افزود: اول رسانههای دیداری و شنیداری است که صدا و سیما در رأس آن قرار دارد و با توجه به برد عملیاتی و عمق اثرگذاری و اعتماد جامعه، مهمترین ابزار به شمار میرود. نکتة مهم این است که میبایست از افراد واجد صلاحیتی که استفاده کرد بدون دیدگاههای افراط و تفریطی در زمینه طب سنتی هستند و دانشآموختگان دانشگاهی این رشته، جزو بهترین گزینهها به شمار میآیند.
وی بیان داشت: دوم رسانههای مکتوب و سوم همایشها به ویژه در محیطهای عمومی از جمله فرهنگسراها، چهارم گنجاندن مباحث طب سنتی در دروس دوره راهنمایی و دبیرستان و پنجم گسترش مراکز ارائه خدمات طب سنتی در سطح جامعه است که تمام این اقدامات میتوانند به ارتقای کمی و کیفی آگاهی جامعه یاری برسانند.
یوسفی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه تأکید طب سنتی بر اصلاح شیوة زندگی مردم است، خودمراقبتی چه جایگاهی پیدا میکند و چگونه میشود در مورد نهادینهسازی بحث خودمراقبتی به جای خوددرمانی اقدام کرد؟ گفت: در طب سنتی از مقولهای تحت عنوان «حفظالصحه» یاد میشود که به مفهوم حفظ تندرستی است و تندرستی با خودمراقبتی حاصل میشود. اگر آشنایی با مبانی طب سنتی در سطح جامعه فراگیر شود، هر کسی به خوبی میتواند مزاج خود را تشخیص دهد و برنامه زندگی خود را طراحی کند. حتی در بخش درمان، استفاده از تدابیر (به مفهوم تغییر سبک زندگی و اجتناب از عوامل بیماریزا که نوعی خودمراقبتی است) اولین قدم درمانی محسوب میشود.
وی افزود: برای نهادینه کردن خودمراقبتی در جامعه، از یک سو باید اطلاعات و سطح آگاهی و بینش جامعه نسبت به سلامت و بیماری، تغییر کند. از دیگر سو، حاکمیت باید به گونهای سیاستگذاری کند که عموم جامعه از عوامل خطرساز دور باشد و دسترسی آنها به عوامل آسیبرسان دشوار باشد. برای نمونه حاکمیت در زمینة آلایندگی هوای شهرها باید سیاستهای درست را طراحی و اعمال کند. در بحث تغذیه نیز به همین صورت باید اقدامات لازم صورت بگیرد. اما امروزه متأسفانه مشاهده میشود دسترسی آحاد جامعه به یک نوشابه مضر به مراتب آسانتر از نوشیدنیهای مفید است.
یوسفی در تشریح اینکه سطح آگاهی پزشکان و جامعه متخصص نسبت به طب سنتی را چگونه ارزیابی میکنید؟ و چرا برخی از پزشکان همچنان میل چندانی به بهرهگیری از طب سنتی ندارند؟ گفت: خوشبختانه سطح آگاهی پزشکان و متخصصان سیر صعودی پیدا کرده است. نهادینه شدن طب سنتی و خدمات آن در نظام سلامت، تشکیل و توسعه دانشکدههای طب سنتی، راهاندازی سلامتکدههای طب سنتی، چاپ و نشر کتب و مقالات، برگزاری همایشهای علمی، تهیه و نشر مستندات و شواهد آکادمیک در زمینه اثربخشی روشهای طب سنتی از راهکارهای ارتقای سطح بینش جامعه دانشگاهی به حساب میآید. با رویکرد پژوهشمحور و ارائه خدمات ضابطهمند درمانی میتوان توجه متخصصان و جامعة دانشگاهی را به مقوله طب سنتی، بیش از پیش فراهم کرد.
عضو شورای سیاستگذاری طب سنتی در توضیح اینکه با توجه به اهمیت بالای طب ایرانی و منابعی که در این حوزه وجود دارد، همچنان شاهد هستیم که طب سنتی مهجور مانده است، به عقیده شما علت این موضوع چیست؟ عنوان کرد: یکی از علل اصلی آن نداشتن باور به توانمندی و پتانسیل این رشته است. بسیاری از سیاستگذاران عرصة بهداشت و درمان در این باور که مکتب طب سنتی هنوز هم کارایی دارد، مردد هستند. این تردید آسیبهای زیادی وارد کرده است. گرچه توسعه ضابطهمند طب سنتی یک خواستة همگانی است، اما به این بهانه نباید کلیت آن را زیر سؤال برد.
وی ادامه داد:بسیاری از کشورهای دنیا حتی در آسیا، از 10 سال قبل گرایشی جدی به طب سنتی کشور خود پیدا کردند و از این رهگذر از وابستگی سیستم سلامت کشور خود جلوگیری کردند. خوشبختانه در سالهای اخیر توجهات ویژه مقامات ارشد نظام و وزرای بهداشت و درمان باعث بروز تحول در طب سنتی و خروج آن از مهجوریت شده اما انتظار میرفت کیفیت و کمیت توسعه این مکتب طبی در کشوری که خواستگاه آن است بیش از آنچه امروز شاهد آن هستیم، باشد.
یوسفی درباره اینکه برگزاری سمینارهای تخصصی طب سنتی چگونه میتواند در زمینه توسعه طب سنتی مؤثر باشد؟ و به عقیده شما تاکید سمینارها روی چه موضوعاتی باید باشد؟ گفت: برگزاری سمینارهای طب سنتی به ویژه اگر موضوعات کاربردی در آنها مطرح شود، بسیار کمککننده است. تبیین باورهای غلط در حوزه طب سنتی، ارائه راهکارهای ساده، ارزان، در دسترس، مفید و مؤثر جزو الزامات موضوعی این سمینارها باید باشد.
مدیر کل توسعه سلامت طب سنتی معاونت طب سنتی ایرانی-اسلامی عنوان کرد: موضوعاتی همچون روشهای کاهش استرس، راهکارهای کاهش ضررهای آلایندهها، اصول و مبانی ورزش، ضرورت پاکسازی عمومی بدن، پاکسازی بهاره، اصول تغذیه، روش طبخ غذاهای سنتی، ویژگیهای طبی غذاهای سنتی، راههای پیشگیری از تجمع سموم در بدن، جایگاه سلامت معنوی در نظام سلامت، سبک زندگی سالم برای مزاجهای مختلف از موضوعات پیشنهادی است.
یوسفی در پاسخ به این اینکه تاکنون چه اقداماتی از سوی شورای سیاستگذاری طب سنتی در زمینه توسعة طب سنتی صورت گرفته است؟ گفت: در وزارت بهداشت رویکرد وزیر مهمترین پشتوانه به حساب میآید. تشکیل شورای سیاستگذاری و برگزاری نخستین نشست و تصویب مواردی در خصوص توسعه دانشکدههای طب سنتی، ضرورت پوشش بیمهای خدمات طب سنتی، ساماندهی پژوهشهای حوزه طب سنتی، گنجاندن بستههای آموزشی در برنامههای آموزشی کارکنان، طراحی راهکارهای انگیزشی برای آموزش پزشکان، تسهیل مشارکت بخش خصوصی در ارائه خدمات طب سنتی از مهمترین مصوبات بوده که آییننامههای اجرایی آن در حال تدوین است.
وی در پاسخ به اینکه اداره توسعه سلامت طب سنتی تاکنون چه اقداماتی در رابطه با توسعه طب سنتی انجام داده است؟ خاطرنشان کرد:چشمانداز توسعه سلامت در برنامه 4 ساله معاونت طب سنتی تدوین و به دانشگاهها ابلاغ شده است. بر آن اساس برنامه عملیاتی و شاخصهای ارزیابی در حال تدوین است. پوشش بیمهای خدمات، گنجاندن خدمات طب سنتی در ارزش نسبی خدمات، حمایت مالی از راهاندازی سلامتکدهها و تدوین 2 آییننامه ساماندهی طب مکمل و توسعه خدمات طب سنتی از مهمترین اقدامات صورت گرفته در 6 ماه گذشته در دفتر توسعه سلامت به شمار میرود.
تسنیم