شفا آنلاین-همان طور که همه ما می دانیم، چاقی در حال حاضر به یک بحران جهانی تبدیل شده است که با پیشرفت بیماری های بسیاری مانند بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و فشار خون بالا همراه است. مطالعات جدیدتر نشان داده اند اثرات چاقی محدود به اختلالات جسمی نشده و می تواند بر سلامت ذهنی و روانی نیز موثر باشد. در واقع اکثر افراد با خطرات شناخته شده ی چاقی بر سلامت و ایجاد بیماری های متابولیکی آشنا هستند، اما در زمینه ارتباط وسیع چاقی و اختلالات ذهنی از جمله اختلال در عملکرد مغز و حافظه اطلاع چندانی ندارند.
نتایج مطالعه ای در سال 2009 در دانشگاه UCLA آمریکا نشان داد بافت مغزی در افراد چاق 8٪ و در افراد دارای اضافه وزن 4٪ کمتر از افراد دارای وزن نرمال است. این کاهش قابل ملاحظه می تواند منجر به اختلال درعملکرد شناختی مغز و افزایش خطر بیماری هایی مانند آلزایمر شود . مطالعات بیشتر در این زمینه نشان داد کاهش بافت مغزی در افراد چاق عمدتا در لوب هایی از مغز رخ می دهد که برای برنامه ریزی ، تمرکز و حافظه حیاتی هستند. در واقع مغز افراد چاق بر اساس این مطالعه 16 سال مسن تر از افراد دارای وزن نرمال بود.
مطالعه دیگری در دانشگاه UCL انگلستان نشان داد افراد چاق سریع تر از افراد دارای وزن نرمال توانایی های ذهنی خود را از دست می دهند. پیگیری افراد چاق برای یک دهه نشان دهنده 22.5٪ کاهش سریع تر در عملکرد شناختی مغز آنها بود. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا کاهش وزن ، تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی و کنترل سایر عوامل خطر مرتبط با چاقی که برای بهبود وضعیت جسمانی و بیماری ها در افراد چاق توصیه می شود، می تواند در بهبود عملکرد مغز و حافظه نیز موثر باشد و خطر ابتلا به آلزایمر و زوال مغزی را کاهش دهد؟
در پاسخ باید گفت در واقع مطالعات جدید تر نشان داده اند که این فرضیه تا حدی درست است. مطالعه ای در سوئد نشان داد که حافظه در زنان دارای اضافه وزن و مسن که از طریق رژیم غذایی وزن خود را کاسته بودند بهبود پیدا کرد. فعالیت مغزی این افراد به ویژه در نواحی مرتبط با حافظه در مغز نیز تغییر یافته بود.
محققان از چگونگی اثر گذاری اضافه وزن و چاقی بر عملکرد حافظه به خوبی مطمئن نیستند؛ اما تصور می شود افزایش تجمع چربی در بدن فرد می تواند تغییراتی از جمله تغییر در سطوح هورمون ها را ایجاد کند. سطوح تغییر یافته این هورمون ها می تواند بر نحوه عملکرد مغز موثر باشند. همچنین بر اساس یافته های برخی مطالعات ارتباط بین چاقی و کاهش عملکرد مغزی می تواند ناشی از افزایش مقاومت به انسولین و اختلال در متابولیسم قندها باشد. براین اساس گفته می شود در این شرایط کارایی بدن در استفاده از گلوکز و سایر قندها کاهش یافته و در نتیجه جریان اکسیژن خون به خوبی به نواحی مختلف بدن از جمله مغز نخواهد رسید. تصور می شود که به همین دلیل بیماران چاق مبتلا به دیابت دارای اختلالاتی در حافظه طولانی مدت خویش می باشند.
دکترمهدی شادنوش:متخصص تغذیه ورژیم درمانی
mshadnoush@gmail.com