راه مقابله با مشكلات جوانی

 

 درمان بیماری‌های روانی 

امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه، اصالت روح آدمی، بیماری‌های روانی، روانشناسی درمانی و شیوه های صحیح روانكاوی و پالایش روح را از نظر كاربردی به بحث و بررسی گذاشته است. امام علی (علیه السلام) فرمود: «همانا این روح‌های شما چونان بدن‌های شما خسته و افسرده می‌شوند، برای درمان آن‌ها از كلمات زیبا و حكمت آمیز استفاده كنید».هرگاه ناراحت و افسرده‌اید، روح و روان را با شنیدن یك نوار اخلاقی، از یك استاد خودساخته اخلاق، دگرگون و شاداب سازید. در خدمت عارف پاك‌باخته‌ای زانو زده سخنان زیبا و پرجاذبه اخلاقی، عرفانی بشنوید. اشعار زیبا و حكیمانه‌ای را مطالعه كنید یا بشنوید.

 درمان روان

امام در رهنمود دیگری، قرآن و آشنایی با معارف گران‌سنگ آن را درمان انواع بیماری‌های روانی معرفی می‌كند زیرا مباحث در راستای شناخت روح و روان و روش‌های درمان بیماری‌های روانی است. امام علی (علیه‌السلام) فرمود: قرآن را بیاموزید كه بهترین گفته‌هاست، و در قرآن فراوان بیندیشید كه بهار دلهاست. شنیدن آیات قرآن و مطالعه و ارزیابی مطالب آن از نظر «گفتار درمانی» فوائد و آثار فراوانی دارد.

 مقابله با خجالت كشیدن

یكی از بیماری‌های روانی كه ممكن است مشكلات اخلاقی در روابط اجتماعی برای جوانان پدید آورد خجالت كشیدن افراطی است. البته بسیاری خجالت می‌كشند و در هر كاری و در هر اجتماعی شركت نمی‌كنند، هر حرفی را نمی‌زنند كه نوعی خویشتن‌داری و حفظ نفس است و می‌تواند پسندیده باشد و تا حدودی لازم است. اما خجالت كشیدن افراطی كه عامل انزواطلبی و كناره‌گیری از جامعه می‌شود، برای جوانان خطرساز است و می‌تواند آنان را از روابط اجتماعی دور نگه داشته و تبدیل به انسان‌های خود محور و ایده‌ال‌گرا نماید. امام علی علیه السلام فرمود: به جمعیت‌های بزرگ بپیوندید زیرا دست خدا با جماعت است. اگر جوانان دچار حالت خجالت كشیدن افراطی شدند یكی از راه‌های درمان آن، كشاندن آنها به زندگی اجتماعی و شركت دادنشان به مراسم عمومی و اجتماعات گوناگون در مناسبت‌های سیاسی است، تا روح انزواطلبی در زندگی اجتماعی تعدیل شود. امام نیز زندگی اجتماعی را توصیه می كنند. امام علی (علیه السلام) فرمود: از تنهائی و پراكندگی بپرهیزید، زیرا انسان تنها طعمه شیطان است چونان كه گوسفند تنها طعمه گرگ می‌باشد.نوجوان یا جوانی را كه دچار خجالت افراطی است باید به اجتماعات كشاند، تا در اجتماعات شركت كند، در میان دوستان و آشنایان مقاله‌ای بخواند، در روابط اجتماعی خانوادگی، مهمان‌ها را پذیرایی كند تا به تدریج خجالت‌كشیدن او تعدیل شود. 

 مقابله با ترسیدن

یكی دیگر از آفات جوانی، ترسیدن است. درست است كه ترس در انسان ریشه در غریزه دارد و تا حدودی غریزه ترس و ترسیدن برای انسان مفید است و عامل بازدارنده‌ای است كه دست به هر كاری نزند، و با احتیاط‌های لازم زندگی كند. اما اگر غریزه ترس از اعتدال خارج شد و جوان تبدیل به انسانی ترسو و بزدل گردید، دیگر نمی‌تواند در بازسازی جامعه خود نقشی داشته باشد و جرات كارهای مفید و لازم را نیز ندارد و تبدیل به انسانی ذلت‌پذیر و بی‌تفاوت می‌گردد.یكی از راه‌های درمان ترسیدن، تماس مستقیم یا دخالت كردن در همان كاری است كه انسان از آن می‌هراسد، باید نزدیك شد و از نظر كاربردی در عمل به مقابله پرداخت تا ترس زایل گردد. اگر از تاریكی می‌ترسد، سعی كند در تاریكی راه برود و قدم بزند اگر از آب رودخانه یا دریا می‌ترسد سعی كند با وسائل لازم در آنجاها شنا كند. وارد آب شود، و با عمق آب‌ها آشنا گردد. اگر می‌ترسد كاری را خراب انجام دهد، به همان كار بپردازد، و بارها و بارها تمرین كند تا ترس و واهمه از جان او رخت بربندد. امام‌علی‌(علیه السلام) فرمود: هرگاه از چیزی می‌ترسی، خود را در آن بیفكن كه گاهی ترسیدن از آن چیز مهم‌تر از واقعیت خارجی است.انسان باید بداند كه قابلیت‌های وجودی او والاتر از انواع ترس‌هاست، چیزی نیست كه قابل حل شدن نباشد، مشكلی نیست كه آسان نگردد، و ترسی نیست كه برطرف نشود. یکی دیگر از روش‌های مقابله با ترس، یاد خدا، و توجه به قدرت لایزال الهی است كه هرگونه ترسی را از دل‌ها می‌زداید، انسانی كه تنها از خدا می‌ترسد، از چیز دیگری هراس ندارد. امام علی (علیه السلام) فرمود: هر امیدی جز امید به پروردگار، بیهوده است، و هر ترس قطعی جز ترس از خدا نادرست است .

 مقابله با اضطراب‌های روانی

زندگی انسان به خصوص نسل جوان پر از تلخی‌ها و شیرینی‌هاست. تحولات مهم سیاسی و نگران‌كننده همواره با زندگی انسان شكل می ‌گیرد كه انواع اضطراب‌ها و نگرانی‌ها را به همراه دارند. چه باید كرد تا اضطراب‌های گوناگون، روح ما را متزلزل نسازند و سلامت روانی ما را تهدید نكند؟ 

 نقش یاد خدا در آرامش روان : یكی از راه‌های مقابله با اضطراب‌های روانی، یاد خدا در همه حالات است. امام علی (علیه السلام) فرمود: در یاد خدا غرق شوید كه یاد خدا بهترین یادهاست.

  یاد مرگ و آرامش روان:یكی دیگر از راه‌های مقابله با اضطراب‌های روانی یاد مرگ و توجه به قیامت است. آنان كه به آینده زندگی انسان توجه ندارند و مرگ و پایان زندگی را باور نمی‌كنند و فراموش كردند كه باید روزی از این دنیا بروند و زمان رفتن نیز معلوم نیست و فكر می‌كنند كه همیشه هستند، از تحولات گوناگون رنج می‌برند و برای از دست دادن مال یا موقعیت‌های سیاسی نگران شده دچار اضطراب می‌گردند و آرامش روانی را از دست می‌دهند. كه یاد قیامت، انسان را به واقع‌بینی نزدیك و با واقعیت‌ها آشنا می‌سازد. امام علی (علیه السلام) فرمود: ای پسرم، فراوان مرگ را به یاد آور، و به یاد آن باش كه به سوی آن می روی و برای پس از مرگ فراهم كرده ای. امیدواریم با شناخت نعمت‌های الهی، و مشكلات و آفت‌های رشد و تكامل و شناخت راه‌های صحیح مقابله با آن، دوران جوانی را شیرین و زیبا به پایان بریم.

زینب مجلسی راد