در هشت ماهه امسال 432 نفر بر اثر مسموميت با قرص برنج جان خود را از دست دادند، اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل كه آمار تلفات 449 نفر بود، 3.8 درصد كاهش يافته است.
بر اساس آمارهاي موجود در سازمان پزشكي قانوني كشور در ده سال گذشته (1383 تا 1392)، هشت هزار و 769 نفر در كشور بر اثر مسموميت با سم جان خود را از دست دادند. در تمامي اين سال‌ها مرگ بر اثر مسموميت با سم با افزايش مواجه بوده و از 713 نفر در سال 1383 به يكهزار و 101 نفر در سال گذشته رسيده است. اما در هشت ماهه امسال آمار مسموميت با سم روندي كاهشي در پيش گرفته كه اميد است تا پايان سال شاهد تداوم اين روند كاهشي در كشور باشيم.
افزايش تلفات مسموميت دارويي
اما
در اين مدت تلفات ناشي از مسموميت دارويي در كشور با رشد 5.8 درصدي مواجه
بوده و اين آمار از 497 فوتي در هشت ماهه سال گذشته به 526 فوتي در هشت
ماهه امسال رسيده است. در اين مدت استان‌هاي تهران با 141، فارس با 109 و
كرمانشاه با 38 فوتي بيشترين آمار تلفات ناشي از مسموميت دارويي را
داشته‌اند.
نكات مهم در پيشگيري از بروز مسموميت ها
عمده
ترين موارد مسموميت در بزرگسالان ناشي از داروهاي مسكن، آرامبخش،
ضدافسردگي و همچنين محصولات پاك كننده و شيميايي است كه ممكن است عوارض
جبران ناپذيري را براي فرد به همراه داشته باشد. در كودكان نيز مسموميت‌ها
در اثر خوردن مواد شيميايي و بهداشتي، مواد شوينده، داروها، اجسام قابل بلع
مثل باطري و يا گياهان آپارتماني به وجود مي آيد بنابراين لازم است والدين
ضمن آگاهي از خطراتي كه به دنبال ايجاد مسموميت، فرزندشان را تهديد مي
كند، هر گونه موادشوينده، سموم و داروها را از دسترس كودكان دور نگه
دارند. در اين بخش ضمن اشاره به برخي از انواع مسموميت‌ها، نكاتي را براي
آگاهي بيشتر و نيز پيشگيري از بروز آن بيان مي كنيم.
نكات مورد توجه براي پيشگيري از مسموميت دارويي:
- با مصرف خودسرانه داروها بدون تجويز پزشك، سلامت خود را به خطر نيندازيد.
- مقادير بالاي برخي از داروهاي به ظاهر كم خطر، مي توانند براي فرد كشنده باشند.
- داروها را دور از ديد و دسترس كودكان و در ارتفاع بالا ودر كمد مجهز به قفل نگه داري نماييد.
-
در هنگام مصرف دارو و يا استفاده از فرآورده هاي شيميايي حتماً در نور
كافي برچسب روي بسته بندي را مطالعه كرده سپس مصرف نمائيد. استفاده از
داروها و مواد شيميايي در تاريكي مي تواند خطرناك باشد.
براي پيشگيري از مسموميت با مواد شيميايي و شوينده ها توجه كنيم:
-
در صورت تماس پوست و يا چشم با مواد اسيدي و يا قليايي، هرگز از مواد
قليايي و يا اسيدي جهت خنثي سازي استفاده نكنيد بلكه پوست و چشم را با
مقادير فراوان آب شستشو داده و مصدوم را به مركز درماني منتقل نماييد.
-
در صورت بلع مواد با خاصيت خورندگي مانند اسيدها و قلياها، هرگز بيمار را
وادار به استفراغ نكنيد. اين كار مي تواند سبب وخيم شدن وضع بيمار شود.
- قبل از دور انداختن ظروف حاوي مواد شيميايي و شوينده داخل ظرف زباله، آن را آبكشي نماييد.
-
محصولات خانگي خطرناك مانند محلول لوله بازكن، جوهر نمك، محلول سفيد كننده
و لكه بر، مواد شوينده، گاز پاك كن، داروها و ديگر مواد شيميايي و همچنين
ضد يخ و الكل را در بسته بندي اصلي آن ها و با درب بسته و دور از دسترس
كودكان نگه داري نماييد.
- از قرار دادن ظروف حاوي مواد شيميايي در كنار مواد غذايي خودداري نماييد.
-
چنانچه در منزل كودكي داريد، از قرار دادن خمير دندان، دهان شويه و يا
ديگر فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي در دسترس كودكان خودداري نماييد.
-
موادي مانند نفت و بنزين را در ظرف اصلي آن ها نگه داري كنيد و ازريختن اين
مواد داخل ظروف مربوط به فرآورده هاي خوراكي و نوشيدني مثل نوشابه جداً
پرهيز كنيد.
- در هنگام استفاده از مواد شيميايي و فرآورده هاي شوينده و
پاك كننده، پنجره ها را باز كنيد تا هوا به خوبي در محيط جريان داشته
باشد.
- از اختلاط مواد شيميايي مانند جوهر نمك با فرآورده هاي سفيد
كننده جداً خودداري كنيد. بخارات و گازهاي ناشي از اين اختلاط بسيار سمي و
خفه كننده مي باشد.
- پس از مصرف مواد شوينده، سفيد كننده، جرم بر و
لوله بازكن در محيط هاي دربسته و كوچك مانند دستشويي و حمام، به هيچ عنوان
در اين مكان ها توقف نكنيد چرا كه گازهاي توليد شده در اين محيط خفه كننده و
سمي مي باشد.
- ضمن استفاده از مواد شيميايي حتماً از وسايل محافظت
كننده مانند دستكش بلند، كفش نفوذ ناپذير، لباس آستين بلند، شلوار بلند و
جوراب استفاده نماييد.
- هرگز سعي نكنيد با چشيدن و يا بوييدن يك ماده ناشناخته آن را شناسايي كنيد.
مراقبت ويژه از كودكان براي پيشگيري از مسموميت:
- كودكان زير 5 سال، پر خطرترين گروه سني از نظر بروز مسموميت هستند.
-
كودكان خردسال ممكن است هر چيزي را به دهان ببرند. اين عمل بخشي از آموزش و
درك اين گروه سني از محيط اطرافشان است و مي تواند زمينه ساز بروز مسموميت
باشد.
- در هنگام بروز مسائل و مشكلات خانوادگي، بيشتر مراقب كودكان
باشيد. در اين شرايط كودكان در برابر حوادث و مسموميت اتفاقي آسيب
پذيرترند.
- به كودكان بياموزيد هيچ چيزي ننوشند و يا نخورند مگر اينكه با اجازه بزرگسالان باشد.
- خطرات ناشي از مسموميت در كودكان، خانم هاي باردار و افراد سالمند مي تواند شديدتر از ديگر افراد باشد.
گياهان آپارتماني نيز گاه باعث بروز مسموميت مي شوند پس توصيه مي كنيم:
-
گل ها و گياهان آپارتماني را دور از دسترس كودكان قرار دهيد و هنگام بازي
كودكان در فضاي باز مراقب آن ها باشيد تا توسط گل ها و گياهان سمي، مسموم
نشوند.
- نام گياهان خانگي را به خاطر بسپاريد و آن را روي برچسبي
كنار آن ها بنويسيد. بسياري از گياهان و گل هاي آپارتماني مانند خرزهره و
ديفن باخيا، سمي هستند و تماس پوست با آن ها و يا به دهان بردن آن ها منجر
به مسموميت مي شود.
علائم مسموميت با گاز منوكسيدكربن و پيشگيري از آن:
-
منوكسيد كربن گازي بي رنگ، بي بو، بي مزه و غير محرك است كه در اثر سوختن
ناقص سوخت هاي فسيلي مانند نفت، گاز، بنزين، گازوئيل و ذغال چوب حاصل مي
شود.
- مسموميت با منوكسيد كربن يكي از مرگبارترين انواع مسموميت ها
است. براي پيشگيري از بروز آن توصيه هاي ايمني در مورد استفاده از وسايل
حرارتي را رعايت كنيد.
- تماس طولاني مدت با گاز منوكسيد كربن به ويژه در كودكان، مي تواند با بروز اختلالات رفتاري و كاهش حافظه و ضريب هوشي همراه باشد.
-
علائم تماس طولاني با منوكسيد كربن، سردرد، گيجي و خواب آلودگي مي باشد.
در ادامه تماس، فرد مسموم دچار تهوع، استفراغ و تپش قلب مي شود. تماس با
مقادير بالاي CO مي تواند سبب كاهش هوشياري و مرگ شود.
- در هنگام
استفاده از بخاري هاي نفتي و گازي، جهت پيشگيري از مسموميت با گاز منوكسيد
كربن، اطمينان از نصب صحيح و كاركرد مناسب دودكش ها الزامي است.
-
استفاده از بخاري هاي بدون دودكش تنها در محيط هايي كه داراي تهويه و جريان
مناسب هوا مي باشند(مانند مراكز تجاري و دفاتر كاري كه تردد زيادي دارند)
مجاز است. از بكار بردن اين وسايل در محيط هاي بسته و فاقد جريان هوا
خودداري نماييد.
- حضور در گاراژ هاي در بسته كه در آن اتومبيل با موتور روشن وجود دارد خطر بروز مسموميت با منوكسيد كربن را به همراه است.
و به طور كلي در صورت بروز هر نوع مسموميت به ياد داشته باشيم:
-
لحظات اوليه پس از بروز مسموميت، براي نجات فرد مسموم حياتي است. بلافاصله
پس از برخورد با موارد مسموميت ضمن تماس با اورژانس 115 براي انتقال فرد
به مراكز درماني، مي توانيد با تلفن 1490 (مركز اطلاع رساني داروها و سموم
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي) تماس بگيريد. اين مركز اطلاعات اوليه
در مورد برخورد با فرد مسموم را در اختيارتان مي گذارد.
- ايجاد استفراغ در فرد مسموم، هميشه بهترين راه خارج كردن سم از بدن نيست و گاهي ممكن است جان بيمار را به خطر بيندازد.
- از خوراندن مايعات به فرد مسمومي كه هوشياري خود را از دست داده است، خودداري كنيد.
