مهتاب کرامتی:
شفا آنلاین-با بانوی سینمای ایران صحبت میكنیم؛ متولد ماه مهر. در طالع آنها قبل از هرچیز نوشته شده: «مهرماهیهای صلحطلب» و ما یكی از آنها را در جریان گفتوگو از نزدیك دیدیم؛ كسی كه هم بازیگر است، هم طراحی لباس و دكوراسیون میكند و مهمتر از همه اینكه سالهاست سفیر صلح یونیسف در ایران است.
به گزارش شفا آنلاین،اسم بچهها را كه میشنود چشمهایش برق میزند، انگار تمام
انرژیهای خوب دنیا در او جمع شده تا همه آنها را صرف یاری مردمان سرزمینش
كند. صحبتهای ما با خانم مهتاب كرامتی البته به شاخههای مختلفی كشیده شد.
از نقشآفرینیهایش در سینما تا مفهوم زیبایی از زبان كسی كه زیبایی
چهرهاش درست مثل قلب مهربانش به دل مینشیند، هرچه باشد او سفیر مهربانی و
صلح یونیسف است؛ یك مهرماهی صلحطلب.
چگونه هنرپیشه شدم!
من كلاسهای بازیگری آقای تارخ را رفتم. قبل از پایان دوره به من كار اصحاب
كهف كه سریال تلویزیونی بود پیشنهاد داده شد، البته بعد از اتمام كار
اصحاب كهف دوباره برای اتمام دوره به كلاسها برگشتم.
تا قبل از بازیگری به چه كاری مشغول بودید؟
مهتاب كرامتی :درسم تمام شده بود. در رشته میكروبیولوژی درس خوانده بودم.
اما دلم میخواست وارد عرصه هنر شوم ولی از طریق آكادمیك. آن موقع بود كه
كلاسهای بازیگری آقای تارخ به من پیشنهاد داده شد كه به نظرم دورههای
بسیار عالیای بود. هنوز هم از آموختههایم، استفاده میكنم.
سال 75 بود كه به كلاسهای بازیگری رفتم و یك سال بعد هم بازیگری را شروع
كردم. ما اتود میزدیم از ما فیلمبرداری میشد و آرشیو تمریناتمان باقی می
ماند. دوستانی كه میخواستند برای نقشهایشان بازیگر انتخاب كنند،
میآمدند و به آن آرشیو مراجعه میكردند. خب آنها تمریناتم را دیدند و من
انتخاب شدم. در عین حال قبل از پخش سریال اصحاب كهف مشغول بازی در فیلم
سینمایی مردی از جنس بلور كار آقای سهیلی بودم. در همان سال در 4 فیلم كار
كردم و یك تئاتر هم بازی كردم. منظورم این است كه برای من همه چیز همزمان
اتفاق افتاد. آن سال یكی از شلوغترین سالهای كاریام بود. از آن به بعد
از این اتفاق پرهیز كردم به این دلیل كه پیشنهاد خیلی زیاد بود اما فكر
میكردم بازیگر باید تمام تلاشش را بكند كه چهرهاش تكراری نشود و یك نقش
را تكرار نكند. باید سعی كند همیشه دیده نشود و شاید عدم حضور در تلویزیون
به طور دائم به همین دلیل بود. به این دلیل كه دیگر سریالهایی مثل خاك سرخ
كه خیلی شاخص باشند به ندرت اتفاق میافتند. درواقع من از تكرار شدن پرهیز
كردم.
این پرهیز از بازی در نقشهای مختلف را كسی به شما توصیه كرد یا تصمیم خودتان بود؟
من همیشه برای انتخاب نقشهایم با تعدادی از دوستانم مشورت میكنم. تعداد
این مشاورهها خیلی زیاد نیست اما چند نفری هستند كه نظرشان را قبول
دارم.خانوادهام دوست نداشتند بازیگر شوم
برای كسانی كه میخواهند وارد دنیای بازیگری شوند چه توصیهای دارید؟
مهتاب كرامتی :همیشه این نكته را به كسانی كه به من مراجعه میكنند،
گفتهام، اگر قرار است وارد دنیای هنر شوید و بازیگر شوید حتما درس بازیگری
بخوانید، یعنی از طریق آكادمیك این هنر را دنبال كنید؛ تحصیلات آكادمیك هم
میتواند دانشگاهی باشد هم كلاسهای آزاد بازیگری كه حداقل مطمئن هستیم
كلاسهای خوب و موثری هستند.
آن موقع كه من كار را شروع كردم تعداد كلاسها خیلی محدود بود، آن زمان
كلاسهای امین تارخ بود و كلاسهای مرحوم استاد سمندریان. برای آن دسته از
كسانی كه میخواهند وارد سینما شوند بینهایت صحبت دارم. آن زمان كه ما
میخواستیم به كلاس بازیگری برویم باید با خانوادههایمان میجنگیدیم تا به
ما اجازه رفتن به این دورهها را بدهند. خانواده خود من به هیچ عنوان راضی
نبودند من بازیگر شوم. نگاه خانوادهها به سینما طور دیگری بود. الان
علاوه بر تغییر نوع نگرش تعداد كلاسهای بازیگری هم زیاد شده و مقوله بازی
راحت و در دسترس است. در آن دوره ما باید كلی تست میدادیم و هر كسی را هم
قبول نمیكردند كه حتی بهراحتی تست دهد. الان دوستان عزیزی كه میخواهند
وارد عرصه بازیگری شوند خیلی قدر آن را نمیدانند یا شاید خیلی برای آن
تلاش نمیكنند.
مادرم از ما درسخوانتر بود!
معمولا دختری كه تحصیلش را به اتمام رسانده، شغلش را دارد، ازدواج هم كرده
است دیگر جرات تغییر مسیر ندارد. آن هم تغییر مسیری كه شما از رشته
میكروبیولوژی به سمت دنیای هنر داشتید چه اتفاقی افتاد كه شما این جسارت را
پیدا كردید؟
من درسم را تا پایان خواندم. خانواده من علم را ترجیح میدهند. مادرم
همزمان با من فوقلیسانس میخواند، خواهرم داروسازی میخواند و ما هر سه با
هم دانشجو بودیم البته مادرم همیشه شاگرد اول بود. حتما یادتان هست آن
موقع نمیشد همزمان در دو رشته تحصیل كرد. یكی از دوستانم كه
همدانشگاهیام بود در نیمه كار رشته میكروبیولوژی را ول كرد و كلاسهای
سوره را ادامه داد و از آن طریق وارد عرصه هنر شد. او جسارتش از من بیشتر
بود. اما من درسم را تمام كردم. بعد از آن هم فكر كردم خب دیگر امیدی نیست
چون فكر میكردم بدترین حالت شروع بازیگری از طریق آشناییهایی است كه در
خیابان به تو پیشنهاد بازی دهند.
جزوههای مرتب مادر
مهتاب كرامتی :آنموقع كه من، مادر و خواهرم هر سه همزمان با هم دانشجو
بودیم درشب امتحان من و خواهرم دربهدر دنبال كسی میگشتیم كه جزوه كامل
داشته باشد. اما درمورد مادرم این اتفاق برعكس بود تمام هم دانشكدهایهای
مادرم میآمدند و جزوههای مادرم را كه همیشه مرتب بود، قرض میگرفتند. پدر
من ارتشی و بازنشسته شده است و حضورش كمك مهمی بود به مادرم تا بتواند
همزمان با بزرگ كردن بچهها درس هم بخواند. من از زمانی كه به یاد دارم،
كار كردهام؛ وقتی دانشجو بودم، تدریس خصوصی میكردم، در آزمایشگاه
دانشگاه نیز مشغول به كار بودم. همیشه یاد گرفتم كه باید كار كنم. پول تو
جیبیام را از پدرم میگرفتم ولی همیشه كارم را هم انجام میدادم.
با آرایش بازیگر نخواهید شد
مهتاب كرامتی :بعضی از خانمها میآیند هفت قلم آرایش كردهاند ما آنها را
حتی راه هم نمیدهیم كه وارد ساختمان شوند. ما میگوییم باید ظاهرتان از
ابتدا ظاهر یك دانشجو و دانشآموز باشد كه ما بدانیم برای شما چه چیزهایی
اهمیت دارد و بعد از آن وارد مراحل آشنایی آنها با هنر و سطح مطالعات و
آشنایی آنها با ادبیات و شعر و سینما و تئاتر میشویم. بعضیها از ابتدا
هدفشان این است كه با چهره، فیزیك و نوع آرایش و برخوردشان به شما بگویند
كه من باید انتخاب شوم، در فیلم بازی كنم و تبدیل به یك سوپراستار شوم.اما
اصلا چنین اتفاقی قرار نیست پیش بیاید.
در دنیا زیبا بودن یك بازیگر امتیاز منفی برای او نیست. مثلا كری گرانت
هیچوقت حاضر نبود بدون كت و شلوار حاضر شود.این اتفاق در ایران خیلی برای
یک بازیگر امتیاز خوبی نمیشود مثلا شما در اسب حیوان نجیبی است سعی داشتید
با ظاهر متفاوت دیده شوید.
چرا باید یك بازیگر خوشچهره اصرار به شكستن ظاهرش داشته باشد؟
مهتاب كرامتی :من مسیر تغییر چهره را از خاك سرخ در تلویزیون و در مدیوم
سینما از فیلم بیست شروع كردم. برای خود من این كارها تجربه لذتبخشی بود
چون میدانستم در آن حیطه تعداد نقشهایی كه به من فكر میشود و من
میتوانم در آنها ایفای نقش كنم بیشتر است. این برای یك بازیگر ایدهآل است
كه بتواند در نقشهای متفاوت بازی كند و فقط یك استایل را تكرار نكند.
البته آن هم روشی است كه شاید خیلی از دوستان به آن توجه نكنند. ولی من
احساس كردم یا حداقل سعی كردهام روش متفاوتتری داشته باشم. همچنین دوست
دارم با كارگردانهای جوان و جسور كار كنم كه ایده متفاوتتری برای حضور در
سینما دارند. آشنایی من با كاهانی باعث شد كه یكی از این تجربهها شكل
بگیرد. البته این تجربه دلیل بر آن نیست كه تا ابد بخواهم چهرهام را
بشكنم. اما این ترس را هم ندارم كه اگر قرار شد این اتفاق بیفتد پا پس
بكشم. اما از آنجایی كه باید تلاش كرد كه این موضوع تكرار نشود و به كلیشه
تبدیل نشود فیلمهایی را هم بازی میكنم كه چهره خود واقعی من است. مثلا در
كارهایی مثل چیزهایی هست كه نمیدانی، گریمور به من میگفت خب چه كار
كنیم. گفتم همان كاری كه خودم همیشه میكنم. همان بودم و در فیلم همان
اتفاق افتاد. آن نوع ظاهر برای خودم ایدهآل است ولی نمیشود این دو مسیر
جایگزین هم شوند، دوست دارم هر دو راه را با هم ادامه دهم و جلو بروم.
زود بخواب، صبحانه را کامل بخور و...
چطور جوانی خود را حفظ میكنید؟ آیا مراقبتهای خاصی برای انجام ظاهر لازم است؟
مهتاب كرامتی :من سعی میكنم شبها خیلی زود بخوابم، به تغذیهام میرسم و
پرخوری نمیكنم. به دلیل اینكه مادرم متخصص تغذیه است و در خانوادهای بزرگ
شدهام كه خیلی به نوع خورد و خوراك توجه میشود. صبحها ساعت 8- 03/7
بیدار میشوم. حتما 8 ساعت در روز را میخوابم. شبها زود شام میخورم و
معتقدم نباید لحظهای كه میخواهی بخوابی شام بخوری. چون اگر این كار را
انجام دهی كابوس میبینی. (یعنی من میبینم) صبحها كه بیدار میشوم حتما
آب میخورم. ولی آب خیلی یخ نمیخورم. آب خوردن جزو جداییناپذیر زندگی من
است و آب را با درجه حرارت اتاق یكنواخت میكنم. زیرا آب خیلی یخ میتواند
اذیتتان كرده و ایجاد اسپاسم معده كند. صبحانه را حتما كامل میخورم.
زیرا این موضوع میتواند كمك كند كه اندامم ثابت بماند. برنج را محدود
میخورم و اگر قرار باشد همراه با غذایم برنج بخورم حتما شام كمتری
میخورم، من با خانوادهام زندگی میكنم طبیعی است كه غذای ایرانی در خانه
جایگاه همیشگی را دارد. اما شام در خانه ما همیشه سبك سرو میشود اكثرا یا
سبزیجات پخته میخوریم یاسالاد یا حتی نان و پنیر.
شلختگی ممنوع!
مهتاب كرامتی :شلخته نبودن و اینكه بتوانید لباسهایتان را مرتب نگه دارید
به شما كمك میكند كه بتوانید از لباسهای سالهای گذشتهتان هم استفاده
كنید. من در یك برنامهای روشی دیدم این كار میتواند خیلی مثبت باشد. در
این برنامه به ما گفتند بعد از تركیببندی رنگی، لباسهایتان را در كمد پشت
و رو آویزان كنید به این دلیل كه بعد از یك فصل متوجه میشوی كدام یك از
لباسهایت را هیچوقت نپوشیدهای و بدانی كه نباید اینها در كمد تو باقی
بماند.
صورت طبیعی بهتر است
مهتاب كرامتی :خیلیها فكر میكنند با هفت قلم آرایش زیباتر به نظر میرسند
در صورتی كه آراستگی با میكاپ متفاوت است. من كسانی را میبینم كه بعضی
مواقع با خودم میگویم اینهایی كه با این ظاهر به خیابان میروند وقتی به
یك مهمانی دعوت میشوند با چه ظاهری میروند. خب این سلیقه است شاید
بعضیها بپسندند اما من به هیچ وجه نمیتوانم با این تیپ قیافهها كنار
بیایم. به نظر من سادگی خیلی خوب است. خود من هیچوقت موهایم را رنگ
نكردهام. من اهل آن نیستم كه بخواهم در چهرهام تغییر و تحول ایجاد كنم در
عین حال سعی میكنم همیشه آراسته و مرتب باشم. اگر قرار است لباس بپوشم
سعی میكنم طوری بپوشم كه همه چیز با هم هماهنگ باشد. قرار نیست نوع پوششم
توی ذوق بزند یا ظاهرم مثل فلش برق بزند. در كل نمیخواهم با ظاهرم
جلبتوجه كنم. البته نمیتوان به دخترخانمها گفت چرا با این شكل و شمایل
خودتان را درست میكنید چون همه چیز به سلیقه برمیگردد.
تا به حال دخترهای جوان از شما پرسیدهاند كه چطور میتوانی ظاهر آراسته داشت؟
مهتاب كرامتی :نه فكر نمیكنم به نفعشان باشد این سؤال را از من بپرسند
برای اینكه هیچ كاری نباید انجام دهند تا مثل من باشند. به همه میگویم
سادگی میتواند از همه چیز زیباتر باشد اگر قرار باشد یك بازیگر نقشی را
بازی كند كه احتیاج به گریم یا آرایش مضاعف داشته باشد، اجازه بدهد گریمور
این كار را انجام دهد ولی اگر قرار باشد تو دیده شوی بهتر است با همان خودت
دیده شوی. بعضیها آنقدر ظاهرشان را دستكاری میكنند كه دیگر تو ظاهر
واقعیشان را نمیبینی و كاملا یك فرد دیگر از خود میسازند. در بیشتر
مواقع چهره طبیعی خانمها زیباتر از چهره آرایش كردهشان است.
نوشابه فقط یک قلپ!
مهتاب كرامتی :نوشابه به طور كامل از زندگی من حذف شده است. بعضی مواقع دلم
میخواهد نوشابه بخورم اما متاسفانه هرچیز خوشمزهای ضرر دارد. نوشابه
نمیخرم كه در خانه باشد و وسوسهام كند ولی اگر خیلی هوس كنم در حد یك قلپ
میخورم كه فقط مزه آن را چشیده باشم و خیلی خودم را محدود نكنم كه عطش آن
باقی بماند. در مورد شیرینی و شكلات هم همینطور، فقط یك ذره میخورم كه
ولعم نسبت بهآن از بین برود. این قضیه هم به تثبیت وزنم كمك میكند.
تغذیه سالمی كه مدیون مادرم هستم
مهتاب كرامتی :در كل این روال زندگی یعنی زیاد نخوردن و سبزیجات را به صورت
سالم خوردن (نه سرخ كرده) را مدیون مادرم هستم، مثلا قورمهسبزی مادر من
با تمام قورمهسبزیها متفاوت است به هیچ عنوان سیاهرنگ نیست. سبزی آن
خیلی سرخ نمیشود زیرا مادرم آن را بخارپز میكند. ما غذای فریزری
نمیخوریم تا آنجایی كه امكان دارد سعی میكنیم غذا را به صورت تازه صرف
كنیم.
چیزهایی كه رعایت میكنم
مهتاب كرامتی :خوردن فستفود خیلی لذیذ است اما سعی میكنم خوردن این نوع
غذاها را محدود كنم. اگر یك شب فستفود بخورم فكر میكنم باید تا چند روز
تقاص خوردن آن را پس بدهم. من سر سفره هیچ وقت آب نمیخورم. بهتر است كه
03دقیقه قبل از غذا آب بخورم تا اذیت نشوم.این را به یاد داشته باشید اگر
03دقیقه قبل از خواب آب خورده شود از سكته قلبی جلوگیری میشود.
صبحانه را فراموش نكنید
مهتاب كرامتی :خیلیها به دلیل تنبلیشان صبحانه نمیخورند. اما خوردن
صبحانه به شما كمك میكند در طول روز كمتر غذا بخورید. من نتیجه گرفتهام
كه خوردن صبحانه خیلی كمك میكند به ثابت نگه داشتن وزن و مهمتر از آن
سلامت. به همین دلیل اگر قرار باشد در یك وعده پرخوری كنم آن وعده حتما
صبحانه خواهد بود.
اهمیت حفظ عادات غذایی نگه داشتن عادت غذایی برای ما بازیگران خیلی مهم
است. بهخصوص در پروژه فیلمبرداری كه هستیم نمیتوانیم آنطور كه خودمان
میخواهیم غذا بخوریم. من سعی میكنم در اینطور مواقع غذای رژیمی بخورم یا
برنج غذا را نخورم یا سعی كنم نان و پنیر با گوجه و خیار بخورم. در آفریقا
نوع خوراكشان باب طبع ما ایرانیها نبود به همین دلیل من در آن سفر خیلی
زیاد لاغر شدم.
تمرین کنید که آرام غذا بخورید
مهتاب كرامتی :كاری را كه از دوستم یاد گرفتهام و خیلی سخت است آرام غذا
خوردن است. آرام غذا خوردن كمك میكند كه همیشه فرم بدن یكطور باقی بماند،
برای اینكه همیشه بعد از 20 دقیقه مغز فرمان میدهد كه تو سیری. حالا اگر
در این 20 دقیقه حجم كمتری غذا خورده باشی خیلی موفقتری. فرانسویها بیشتر
موقع غذا خوردن حرف میزنند و معاشرت میكنند اما ما ایرانیها عادت داریم
تندتند غذا بخوریم. خب فرهنگ ما اینطور است كه غذای سرد دوست نداریم.
البته نوع تغذیه ایرانی سنتی خیلی میتواند به سلامت ما كمك كند. سبزی
خوردن، سالاد، ماست اینها غذاهایی هستند كه به سلامت ما كمك میكند.
اگر كارگردانی به شما بگوید برای یك فیلم باید 30-20 كیلوگرم وزن اضافه داشته باشی آن موقع چه كار میكنید؟
خیلی به این پیشنهاد فكر میكردم و شاید حتی آن را قبول نمیكردم برای
اینكه با بالا رفتن سن كاهش وزن خیلی مشكل میشود. در سن كم اگر شما 2 روز
غذا نخورید خیلی راحت وزنتان به حالت عادی برمیگردد. متابولیسم بدن در سن
بالا، با سن كم خیلی فرق دارد و به نظر من این تغییر وزن در سن و سال من
كمی دشوار است. فكر میكنم در چنین شرایطی بر سر دوراهی قرار میگیرم كه
آیا نقش را قبول كنم یا نه. نمیدانم شاید این پیشنهاد را قبول نكنم. اما
در عین حال تغییر وزن اینچنینی میتواند خیلی جالب باشد؛ به هر حال تو
میتوانی یك مدت هرچه دلت میخواهد بخوری و این قانونشكنی بسیار جذاب است.
نباید وزنم پایین بیاید چون...
مهتاب كرامتی :البته خیلی سخت میتوان مهتاب كرامتی چاق را تصور كرد.مهتاب
كرامتی صورت پرتری داشت، اما به مرور كودكی چهره از بین میرود و صورت
زاویهدارتر میشد اتفاقا من نباید وزنم پایین بیاید باید سعی كنم وزنم را
ثابت نگه دارم وگرنه صورتم خیلی زود شادابی خود را از دست میدهد. به نظر
من بازیگرها دردسر بیشتری باید تحمل كنند، چون مجبور هستند خیلی بیشتر به
خودشان برسند، چه از نظر خواب و چه از نظر تغذیه و قدرت بدنیشان. چون شغل
مشكلی دارند. در پروژه «فرزند چهارم» كه در آفریقا فیلمبرداری میشد واقعا
به انرژی بدنی نیاز بود. به این دلیل كه ساعت كاریمان زیاد و هوا بینهایت
گرم بود و تغذیه خوبی هم به دلیل تنوع كم غذایی نداشتیم. طبیعی است در
چنین شرایطی باید انرژی لازم برای كار كردن را داشته باشی. ما زمانی كه
كارمان را شروع میكنیم ممكن است مدت یكماه شب كار باشیم. خب در این مدت
به طور كامل سیستم غذایی به هم میریزد. شما زمانی كه شبها بیدارید و كار
میكنید باید میزان پروتئینی كه میخورید بیشتر از قبل باشد وگرنه به
بدنتان لطمه میزنید و پروتئین دفع میكنید. خواب روز هیچوقت جبران خواب
شب را نمیكند. به همین دلیل در چنین شرایطی باید نوع تغذیهتان عوض شود
تا به بدن كمترین آسیب برسد. بدن ما خیلی مهربان است معمولا با نوع زندگی
ما خودش را وفق میدهد. البته شبكاری یك حسن هم دارد آن هم آرامش آن است.
آنقدر همه جا ساكت است كه شما میتوانی با تمركز بیشتری كار كنی.
دغدغه بالا رفتن سن
مهتاب كرامتی :نمیتوانم بگویم به بالا رفتن سن فكر نمیكنم اگر اینطور
بگویم دروغ گفتهام. میدانم دغدغه بالا رفتن سن خانمها بهخصوص در بین
سینماگرها خیلی اهمیت دارد. به خصوص در ایران كه فیلمنامهها بیشتر
داستانهای مردانه دارد كه به زنها كمتر توجه میشود. اما من در كنار
بازیگری به كارهایی كه به آن علاقهمند بودم را شروع كردم، مثل کار یونیسف و
تبعات دیگر آن. این كار به من آرامش میدهد كه اگر قرار باشد به دلیل بالا
رفتن سنم كمتر فعالیت سینمایی داشته باشم كارهای جالبی برای انجام دادن
داشته باشم، یعنی اینطور نیستم كه بخواهم به طور كامل زندگی كاریام را
تحتالشعاع قرار دهم.
اهمیت به مد و رنگها
مهتاب كرامتی :در دورهای كه تولیدی لباس داشتم خیلی به موضوع مد اهمیت
میدادم همیشه حواسم را جمع میكردم كه در هر فصلی چه رنگی مد است و خیلی
برایم مهم بود كه مدهایی كه خارج از ایران بورس بود را بتوانم ایرانیزه كنم
و در ایران بیشتر از آن استفاده كنم. برای اینكه ممكن است ما از خیلی از
چیزها خوشمان بیاید ولی هیچوقت جایی را نداشته باشیم كه از آن استفاده
كنیم. خیلی از لباسهای خانمها معمولا در كمد باقی میماند برای اینكه جای
پوشیدن آن را پیدا نمیكنند. در حال حاضر خیلی كمتر به موضوع مد اهمیت
میدهم. یكسری رنگها همیشه مد هستند آنها را ترجیح میدهم. بعضی از رنگها
هم به شما یك انرژی میدهد كه به نظر من به مد مربوط نیست. البته شاید
زیاد دیده شدن آن رنگ است كه شما دلتان میخواهد آن رنگ لباس را داشته
باشید.