سواد سلامت در دوران سالمندی

شفاآنلاین:سلامت>در دنیای مدرن و پیشرفته امروزی، توسعه اجتماعی و اقتصادی منجر به کاهش رشد جمعیت و افزایش امید به زندگی شده است و اکنون جهان در شرایطی به سر می‌برد که ساختار سنی جمعیتش سبب خواهد شد طی ۳۰ سال آینده برای نخستین‌بار در تاریخ، تعداد سالمندانش بیشتر از کودکان شود. این تغییرات جمعیتی و حرکت به سمت سالمندی، ضرورت ایجاد زیرساخت‌های مهم بهداشتی، شهری و آموزشی را دوچندان می‌کند. به اعتقاد مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در کنار ایجاد زیرساخت‌های مهم شهری برای ورود به حوزه سالمندی، توجه به اهمیت سواد سلامت سالمندی نیز نکته‌ای است که نباید از آن غافل شویم.

برگزاری اولین کارگاه کشوری برای پیاده‌سازی شبکه شهرهای سالم
به گزارش شفا آنلاین:دکتر فرشید رضایی، مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به برگزاری اولین کارگاه کشوری ظرفیت‌سازی برای پیاده‌سازی شبکه شهرهای سالم می‌گوید: دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای تأکید بر فرهنگ‌سازی تکریم سالمندان و ایجاد فضای شهری مناسب برای این گروه از جامعه، اولین کارگاه کشوری ظرفیت‌سازی برای پیاده‌سازی شبکه شهرهای سالم را به میزبانی تبریز و با مشارکت سازمان جهانی بهداشت برگزار کرد. این کارگاه‌ها گامی مهم در راستای ایجاد شهرهای سالم و دوستدار سالمند در ایران به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه سالمندی یک فرصت است، نه یک تهدید ادامه می‌دهد: شهرهای سالم شهرهایی هستند که در آنها همه شهروندان از جمله سالمندان به طور برابر از خدمات بهداشتی و رفاهی بهره‌مند ‌شوند. این امر مستلزم ایجاد محیط‌های شهری قابل دسترسی، تقویت مشارکت اجتماعی سالمندان و توجه به نیازهای خاص آنها در برنامه‌ریزی‌های شهری است که در همین زمینه دو شهر آذربایجان‌شرقی تاکنون گواهی شهر سالم را با معیارهای جهانی دریافت کرده‌اند و نشان داده‌اند که دریافت این گواهی با همت فرمانداران و مدیریت فنی مدیران آموزش و ارتقای سلامت در معاونت بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی امکان‌پذیر است.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه وزارت کشور با همکاری معاونت بهداشت وزارت بهداشت باید بر اساس الگوهای آموزش و ارتقای سلامت این تجربه جهانی را در کشور توسعه دهد، می‌افزاید: با توجه به فرا رسیدن روز جهانی سالمندان، بر اهمیت تکریم سالمندان و توجه به نقش ارزشمند آنها در جامعه بیش از پیش تأکید می‌شود. ایجاد شهرهای دوستدار سالمند، نه تنها به بهبود کیفیت زندگی آنان کمک می‌کند، بلکه به پایداری اجتماعی و توسعه همه‌جانبه کشور نیز کمک خواهد کرد و وزارت بهداشت همگام با تجربیات موفق جهانی سعی دارد خدمات بهتر و مطلوب‌تری به جامعه ارائه دهد.

کلید زندگی سالم، سواد سلامت در سالمندی است
دکتررضایی به موضوع سواد سلامت سالمندی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در سالمندی موضوع سواد سلامت از جمله موضوعات مهم ارتقای سلامت محسوب ‌می شود و بسیار اثربخش است. در واقع سواد سلامت در سالمندی به‌ عنوان کلید زندگی سالم و باکیفیت خواهد بود. سواد سلامت، توانایی افراد برای درک، ارزیابی و استفاده از اطلاعات بهداشتی برای تصمیم‌گیری بهتر در مورد سلامت خود بوده و برای افزایش سواد سلامت نه تنها آموزش‌های استاندارد و متناسب با سن در سالمندی لازم است بلکه ایجاد محیط‌های دوستدار سالمند و حامی سلامت برای این سرمایه‌های کشور ضرورت دارد به طوری که در جمعیت سالمندان، سواد سلامت از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است.
وی در این‌باره توضیح می‌دهد: با افزایش سن، نیاز به مراقبت‌های بهداشتی منظم پیچیده‌تر و مهم‌تر می‌شود و سالمندان با اطلاعات پزشکی متنوعی روبه‌رو خواهند شد. سواد سلامت به آنها کمک می‌کند این اطلاعات را درک کرده، داروهای خود را به درستی مصرف کنند و سبک زندگی سالم‌تری داشته باشند. سواد سلامت پایین در سالمندان می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند عدم کنترل بیماری‌های مزمن، مصرف نادرست دارو و کاهش کیفیت زندگی شود. برای ارتقای سواد سلامت سالمندان، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند آموزش ساده و قابل فهم، استفاده از رسانه‌های مختلف، برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی، تشویق به پرسشگری و توجه به تفاوت‌های فردی سالمندان، استفاده کرد. همچنین خانواده سالمندان و جامعه نیز نقش مهمی در ارتقای سواد سلامت سالمندان ایفا می‌کنند.

توجه به تغذیه، سلامت در دوران جوانی و میانسالی
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه برای سالمندی سالم باید از دوران جوانی و میانسالی اقدام کرد، می‌گوید: در همین راستا تغذیه و فعالیت بدنی کافی موضوعات مهمی هستند. استخوان سالم و عضلات قوی می‌تواند از زمین خوردن‌های سالمندی و شکستگی‌های استخوان جلوگیری کند. در بسیاری از سالمندان شکستگی استخوان در سالمندی زمینه‌ساز مشکلات بعدی به صورت آبشاری می‌شود. با حمایت از سالمندان و ایجاد محیط‌های حمایتی و جلب مشارکت آنها در سیاستگذاری‌ها، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کرد.

شش برابر شدن جمعیت سالمندی در ایران

دکتر رضایی با اشاره به افزایش سن سالمندی در دنیا و شیب آن در کشور می‌گوید: در نیم قرن گذشته جمعیت سالمندان در سراسر جهان بیش از پنج برابر شده، اما این افزایش در ایران کمی بیشتر بوده و به بیش از شش برابر رسیده است. هرچند کاهش مرگ‌ومیر، بویژه میان کودکان و بزرگسالان، عامل اصلی این افزایش جمعیت است اما نمی‌توان از پیشرفت‌های پزشکی، بهداشتی، افزایش سطح آگاهی مردم و بهبود شرایط زندگی آنها که منجربه افزایش امید به زندگی شده است، نام نبرد. افزایش سریع جمعیت سالمند در ایران یک چالش و فرصت همزمان است؛ از یک سو این افزایش نشان از بهبود شرایط بهداشتی و افزایش سلامت جامعه است و از سوی دیگر نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و جامع برای ارائه خدمات مناسب به سالمندان با مشارکت خود آنها دارد، نیازهایی که رو به رشد است. به گفته وی، سالمندی موهبت الهی است و به دلیل آنکه مخاطرات ویژه سلامت ممکن است برخی سالمندان را از طعم شیرین سالمندی محروم کند، ضرورت دارد در یک حرکت جمعی و هماهنگی بین‌بخشی، سلامت و رفاه بیشتری برای سالمندان و توجه به نیازهای ایشان خلق کرد. نقش سالمندان در سیاستگذاری و تصمیم‌سازی‌های ملی و استانی بسیار اهمیت دارد و باید فرصتی فراهم شود تا سالمندان بتوانند نقش فعال‌تری در خلق سلامت خود ایفا کنند.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه سالمندان به دلیل توانمندی‌های ذهنی و تجربه بالایشان در ارتقای کیفیت برنامه‌های مشارکت اجتماعی سلامت می‌توانند نقش مهمی را به عهده بگیرند، می‌گوید: تنها از مسیر مشارکت سالمندان است که می‌توان از کیفیت خدمات ارائه شده در حوزه شهرسازی و خدمات مختلف اطلاع یافت تا خدمات سلامت‌محور با کیفیت بیشتر به این گروه از جامعه ارائه شود./ایران