شفاآنلاین:سلامت>این خبر نشان می‌دهد که تحریم‌ها نتوانسته دست‌وپای ما را در تامین دارو برای بیماران ببندد و راهی برای گسترش تولید در داخل کشور شده است.صنعت تولید مواداولیه دارویی نقشی حیاتی در خروجی نهایی نظام دارویی و سلامت کشور دارد. خروجی این صنعت که همان مواد مؤثره جهت تولید دارو هستند، اثر انکارناپذیری بر کیفیت، اثربخشی و قیمت داروهای مصرفی مردم دارد.
به گزارش شفا آنلاین:از سوی دیگر با توجه به تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی علیه کشورمان، خودکفایی در تأمین اقلام ضروری همچون دارو مسئله‌ای حیاتی است. بنابراین، در طول سال‌های گذشته سیاستگذار حوزه دارو با هدف تضمین دسترسی مردم به دارو، حمایت‌های مختلفی همچون تخصیص ارز دولتی، ممنوعیت یا محدودیت واردات مواداولیه‌ای که مشابه تولید داخل دارند و نظایر آن را نسبت به این صنعت اعمال کرده است.
به‌گفته فرامرز اختراعی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی، تحریم‌ها سبب شده است که تلاش برای تولید داخل کشور افزایش پیدا کند به‌طوری که ٧١,٣درصد از مواد مؤثره ساخت دارو در داخل کشور تولید می‌شود. این به‌معنای آن است که کمتر از ٣٠درصد داروهای موردنیاز بیماران وارداتی است که خود به خوبی نشانگر توان تولیدکنندگان داخلی است.
اختراعی با بیان اینکه ما در تولید مواد مؤثره دارو به مراحل خوبی رسیده‌ایم و جزو کشورهای تراز اول در تولید دارو در منطقه به شمار می‌رویم می‌گوید: «براساس مستندات و آماری که همه ساله منتشر می‌کنیم حجم داروهایی که مواد مؤثره‌اش تولید داخلی است نسبت به کل داروهایی که در داخل کشور مصرف می‌شود بالغ بر ٧١,٣درصد است.»او با بیان اینکه قطع یقین و بدون هیچ شبهه‌ای مواد مؤثره این داروها در داخل ایران تولید می‌شود، ادامه می‌دهد: «برخی تلاش کرده‌اند که این افتخار ملی را کم‌نمایی کنند، این در حالی است که نباید کار موفق و برتر ایران و رسیدن به این جایگاه را در کشور دست‌کم گرفت.»
قیمت تمام‌شده دارو در ایران کمتر از دنیا
اختراعی با بیان اینکه ما به تولیدکننده‌ای قوی در بخش مواداولیه رسیده‌ایم و هر قلم ماده مؤثره را شاید چندین کمپانی داخلی به‌طور موازی تولید می‌کنند، ادامه می‌دهد: «تولید این مواد در داخل به‌شدت به نفع ماست و روی قیمت تمام‌شده دارو در کشور تأثیرگذار است.»اختراعی با اشاره به اینکه ارزی که برای واردات اختصاص می‌دهند، ٢٨هزار و ٥٠٠تومان است، توضیح می‌دهد که اگر این ارز را با نرخ ارز آزاد محاسبه کنیم، بی‌شک تولیدات داخلی کشور با توجه به ارزانی انرژی، نیروی کار، موجود بودن مواد پایه نفتی و گیاهی مواد مؤثره داروی داخلی با قیمت ارزان‌تری تولید می‌شود.
اهمیت تولید داخلی دارو در کشور
وی با بیان اینکه در سال گذشته وزارت صمت مقاله‌ای را منتشر کرد که نشان‌دهنده این دستاورد بزرگ در حوزه دارویی بود، ادامه می‌دهد: «متأسفانه برخی از افراد در تلاش هستند که این دستاوردهای صنعت تولید مواداولیه دارو را نادیده بگیرند. این در حالی است که ما در کشور از نظر تکنیک‌های ساخت دارو به مرحله‌ای از تولید رسیده‌ایم که حتی تمام مواد مؤثره داروهای شیمیایی ضدسرطان را که بسیار پیچیده است یا انواع آنتی‌بیوتیک، داروهای مغز و اعصاب و همچنین داروهای بیولوژیکی بسیار پیشرفته را داخل کشور تولید می‌کنیم.»
برنامه‌ریزی روی صادرات
البته باید به این موضوع تأکید کرد که هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد و باید صادرات را در این حوزه فعال‌تر کنیم. این موضوعی است که رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی به آن اشاره کرده و تأکید می‌کند که ایران وضعیت مطلوبی درخصوص تولید مواداولیه دارو دارد، اما هنوز نتوانسته‌ایم جایگاه مناسبی را در بازارهای جهانی برای صادرات محصولات‌مان داشته باشیم که این امر به‌خاطر تحریم و بسته بودن راه‌های ارتباط و مشکلات بانکی است و اینطور به‌نظر می‌رسد که تا دو سه سال دیگر، به یک درجه بزرگی از صادرات مواد مؤثره دارویی خواهیم رسید.
او ادامه می‌دهد که این را باید درنظر گرفت که در گذشته ظرفیت‌های تولیدی داخل کم بود و توان صادرات نداشتیم، اما اکنون ظرفیت‌های تولیدی کشور بسیار افزایش پیدا کرده است به‌طوری که محصولاتی که در داخل تولید می‌شود، به اندازه‌ای شده که بتوانیم آن را به کشورهای دیگر صادر کنیم.
اختیاری ادامه می‌دهد: «هم‌اکنون توافق ساخت ١٦کارخانه در کشورهای دیگر انجام شده و کشورهایی مثل روسیه، کوبا، نیکاراگوئه و ونزوئلا درخواست مشارکت دارند که ما شرکت‌های تولید مواداولیه دارویی را در کشورهایشان راه‌اندازی کنیم. درواقع باید گفت صنعت شیمی ما به درجه خاصی از رشد و توسعه رسیده که از مرزهای کشور عبور کرده و در حال توسعه این دانش در کشورهای دیگر هستیم.»
او به این نکته تأکید می‌کند که برای حل این مشکل باید موانع تحریم را هم از طریق راهکارهای تجربه شده پشت سربگذاریم: «البته در این میان مسئولان هم قول‌های مساعدی دادند تا از نظر تعهدات ارزی همراه‌مان باشند و به همین دلیل پیش‌بینی ما این است که در حوزه صادرات تا چندسال آینده تحول بزرگی در کشور شکل خواهد گرفت.»
کیفیت مواد مؤثره داخل با خارج از ایران فرقی ندارد
هیچ‌کس نمی‌تواند مدعی شود محصولی خارج از استانداردهای فارماکوپه در بازار ارائه می‌شود.این را اختراعی با تحکم می‌گوید و تصریح می‌کند: «همه مواد دارویی چه خارجی و داخلی باید از تأییدیه‌های مختلف عبور کنند و فرقی بین کیفیت مواد وارداتی و تولیدی وجود ندارد.»اختراعی درتشریح این موضوع که هر دارویی باید در شرایط ویژه‌ای تولید شود، ادامه می‌دهد: «برای ساخت مواد مؤثره دارو و تأیید کردن آن از ابزار بسیار پیشرفته استفاده می‌شود و ٣٠تا ٤٠آیتم از آن سنجیده می‌شود.
تمام مشخصات فیزیکی و ساختار مولکولی آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و این روشی است که برای تولید هر ماده مؤثره دارو در هر کجای دنیا مورد بررسی قرار می‌گیرد. اینطور نیست که بگوییم کیفیت این ماده مؤثره که در کشور دیگر تولید می‌شود بیشتر یا کمتر از تولید این مواد در کشور ماست.»او ادامه می‌دهد که مواد مؤثره‌ای که در داخل کشور ما تولید می‌شود عینا باید مورد تأیید فارماکوپرها یا سازمان‌های بازرسی کیفیت در دنیا قرار بگیرد.
چرا داروهای خارجی گران‌تر هستند
رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود این، تأثیر داروهای خارجی بیشتر از داروهای ایرانی است، می‌گوید: «برخی فکر می‌کنند که چون داروهای خارجی اصولا گران‌تر است، تأثیر بهتری هم دارد اما اصلا اینطور نیست و هیچ تفاوتی بین داروهای ایرانی و خارجی وجود ندارد و بخش اعظم آن به تلقین برمی‌گردد. از سوی دیگر مافیای واردات نیز در این میان نقش بازی می‌کند و برای آنکه سود بیشتری از واردات دارو به جیب بزند در این میان نقش‌آفرینی زیادی می‌کند.»اختراعی به این موضوع اشاره می‌کند که برای تولید هر دارو سه گروه دارو تهیه می‌شود؛ داروی بِرند یا همان داروی اولی که برای یک بیماری ساخته شده است. داروی جدیدی که ماده مؤثره آن تولید شده و دارونما.
پس از آن افرادی که به این دارو نیازمند هستند به‌صورت رندوم انتخاب می‌شوند و به سه گروه تقسیم و داروها برای استفاده در اختیار آنها قرار می‌گیرد. هیچ‌کدام نمی‌دانند چه دارویی را خورده‌اند. یک گروه داروی تازه ساخته شده، یک گروه داروی بِرند و یک گروه هم دارونما می‌خورد یعنی چیزی که می‌خورد شکل دارو است اما دارو نیست.
او اظهار می‌کند: «در آزمایش‌هایی که در زمان تأیید یک دارو انجام می‌شود یک نکته بسیار حائزاهمیت است و اینکه ٣٠درصد از کسانی که دارونما استفاده کرده‌اند بعد از آن اظهار کرده‌اند که بیماریشان بهتر شده و این اتفاق هم واقعا رخ می‌دهد. درواقع نباید از نقش تلقین در این میان به راحتی گذشت. در عین حال خیلی‌ها فکر می‌کنند چون برای یک دارو با برند خارجی پول بیشتری می‌دهند پس تأثیر بیشتری دارد.»
باید در مسیر خودکفایی قدم برداریم
رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی کشور با اشاره به راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های تولید مواد مؤثره دارو تأکید می‌کند که آرمان‌های انقلاب اسلامی براساس خودکفایی و کاهش وابستگی بنا شده است و باید تغییرات را از منشأ تصمیم‌گیری‌ها آغاز کنیم و به توانمندی‌های داخلی از لحاظ کمی و کیفی باور داشته باشیم. در سیاست‌های کلی نظام سلامت که در سال ١٣٩٧از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده است، تأکید شد نظام دارویی کشور باید ژنریک(نام غیرتجاری و عمومی) باشد، اما هنوز این تحولات صورت نگرفته به همین دلیل شاهد خروج بالای ارز از کشور در حوزه دارو هستیم.
