اگر سفرتان بین‌جاده‌ای است
آنچه در کشور ما بیش از هر چیز، در جاده‌های پرتردد رخ می‌دهد تصادف‌های بین‌جاده‌ای است. بهتر است همیشه تاکید و آموزش‌مان روی این حادثه ویرانگر باشد که سالانه جان هزاران نفر از هموطنان را می‌گیرد.
تصادفات ناشی از رانندگی یک علت بیشتر ندارد: یا خودمان قوانین راهنمایی و رانندگی را نادیده گرفته‌ایم یا دیگری قانون را نقض کرده است، اما خاطیان قانون فراوانند و حادثه خواه‌ناخواه اتفاق می‌افتد. پس اگر حادثه رخ داد، اول خونسردی خود را حفظ کنید. خیلی زود از امدادگران اورژانش کمک بخواهید. هرگز خودتان برای نجات بازماندگان اقدام نکنید؛ مگر این‌که دراین باره آموزش دیده باشید. درآوردن مجروحان حادثه‌دیده ممکن است آسیب جدی به آنها وارد کند. خیلی از آسیب‌های نخاعی موقع حمل‌ونقل مصدومان اتفاق می‌افتد.
اگر مشکل خاصی دارید، رانندگی نکنید
بعضی افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی، صرع یا بیماری خاص هستند که هر آن ممکن است حال‌شان بد شود یا داروهایی مصرف می‌کنند که باعث خواب‌آلودگی می‌شود و تمرکزشان را به هم می‌زند. این افراد جدا از رانندگی خودداری کنند.
خطرات طبیعت را مدیریت کنید
طبیعت زیباست، ولی حیوانات و راه‌های پرپیچ‌وخم و آب‌وهوای متغیر آن ممکن است روز زیبای شما را به روزی مخاطره‌آمیز تبدیل کند. قبل از رفتن به کوه یا جنگل کمی درباره وضع آب و هوای آن منطقه اطلاعات کسب کنید. همیشه لباس گرم با خود همراه داشته باشید. نواحی کوهستانی، مناطق مناسبی برای چادر زدن و سپری‌کردن شب نیست و کاهش دما در این مناطق بسیار زیاد است. رفتن به کوه نیز فوت و فن‌های خود را دارد. باید کوهنوردی بلد باشید.
کفش‌های ساقه‌بلند و مناسب، لباس گرم و بادگیر هم تن کنید. سعی کنید همیشه چند نفری به کوه و مناطق ناشناخته سفر کنید. در این مناطق آنتن‌دهی موبایل مناسب نیست و در صورت وقوع حادثه کسی به دادتان نخواهد رسید.
اگر شب را بیرون از هتل یا هر منطقه مسکونی دیگر سپری می‌کنید، مراقب حیوانات باشید. ممکن است مار یا حیوان گزنده خطرناکی اطراف‌تان باشد. در موارد نیش‌زدگی بهترین راه، قرار دادن عضو پایین‌تر از سطح قلب و رساندن خود یا بیمار به نزدیک‌ترین مرکز درمانی است.
غذا و دارو بردارید
بعضی داروها مانند انسولین بر اثر حرارت خراب می‌شود؛ مثلاً وقتی به مایع نگاه می‌کنید رنگ و شفافیت آن کاملا تغییر کرده است. بنابراین دقت کنید انسولین را پشت شیشه و در معرض گرما قرار ندهید. سعی کنید داروی اضافه هم با خودتان حمل کنید. حمل غذا هم همین‌طور است. غذا را باید در قسمت خنک‌تر ماشین قرار دهید که نور آفتاب به آن نمی‌رسد. غذا نباید فاسدشدنی باشد. غذاهایی مانند تخم مرغ، سوسیس و کالباس، سالاد الویه و غذاهای گوشتی فسادپذیر است. حتما چند بطری آب تمیز با خود همراه داشته باشید. از خریدن آب‌هایی که پلمب‌نشده هستند یا خوردن آب از چشمه خودداری کنید. حتی‌الامکان در رستوران‌های بین‌جاده‌ای غذا صرف نکنید، مگر این‌که به سلامت غذاهای آن اطمینان داشته باشید. ضمنا از خوردن قارچ یا گیاهان ناشناس خوداری کنید.
اگر مسموم شده‌اید
مسمومیت‌های غذایی چندان خطرناک نیست. فقط تا می‌توانید مایعات تمیز بنوشید. اغلب مسمومیت‌ها با دل‌درد، دل‌پیچه و اسهال و استفراغ همراه است و آب زیادی از بدن دفع می‌شود و باید بسرعت مایع ازدست‌رفته جبران شود.
اگر دچار پارگی پوست یا شکستگی شده‌اید
از خونریزی نترسید. فقط زود دست به کار شوید. بلافاصله پارچه تمیزی تهیه کنید و روی زخم قرار دهید. اگر خونریزی زیاد بود و پارچه خیس شد، پارچه بعدی را روی آن بگذارید. برداشتن پارچه اول موجب کنده‌شدن لخته‌ها می‌شود و خونریزی را سرعت می‌بخشد. مصدوم را زیاد حرکت ندهید و از اورژانس کمک بخواهید. مواقعی که عضوی شکسته، از حرکت دادن مصدوم، بخصوص عضو آسیب‌دیده خودداری کنید. می‌توانید با دو چوب بلند عضو را ثابت نگه دارید (آتل بستن). هرگز استخوان خارج‌شده از گوشت را به جای اولش برنگردانید. این کار بافت اطراف را پاره می‌کند.
اگر قصد دارید شنا کنید
شنا کردن باید در آب‌هایی باشد که مراقبان و غریق‌نجات‌ها در آنجا حضور دارند. شنا در دوردست و دور از دید خطرناک است. اگر کسی دچار غرق‌شدگی شد، بسرعت او را از آب خارج کنید و به پشت بخوابانید (دقت کنید بیرون کشیدن فرد در حال غرق شدن کار غریق‌نجات حرفه‌ای است. اگر این کار به دست فردی غیرحرفه‌ای انجام شود ممکن است به غرق شدن خود او ختم شود). لازم نیست مایعات داخل معده‌اش را خارج کنید؛ اگر تنفس دهان به دهان و ماساژ قلبی را می‌دانید خودتان اقدام کنید، وگرنه از فرد حرفه‌ای کمک بخواهید. اگر عفونت یا زخم سطحی دارید یا به بیماری خاصی مبتلا هستید که هر لحظه امکان دارد سطح هوشیاری‌تان را پایین بیاورد اصلا وارد آب نشوید. بیماران قلبی - عروقی نیز باید دقت کنند ورود به آب سرد باعث تحریک قلب نشود.
اگر با هواپیما سفر می‌کنید
عمده‌ترین مشکلی که در مسافران هواپیما دیده می‌شود، گوش‌درد است. به همین دلیل همان ابتدای ورود به مسافران شکلاتی داده می‌شود تا بمکند. مکش یا قورت دادن آب دهان می‌تواند در دو طرف شیپور استاش گوش توازن ایجاد کند. برای کودکانی که قادر به خوردن شکلات نیستند، می‌توان با دادن شیر آنها را وادار به مکش کرد. مشکل اساسی دیگری که در پروازهای طولانی‌مدت دیده می‌شود، بی‌حرکت ماندن مسافران است (بخصوص کسانی که مبتلا به بیماری قلبی - عروقی، اختلال انعقادی یا دیابت هستند). اگر فردی به مدت طولانی با پاهای آویزان بی‌حرکت بماند، ممکن است دچار عارضه‌ای به نام آمبولی شود، یعنی لخته‌ای در پا ایجاد شود. اگر لخته جدا شود و به قلب و ریه برسد ممکن است منجر به فوت فرد شود. هر کسی که با هواپیما سفر می‌کند، بهتر است هر چند وقت یکبار از روی صندلی بلند شود و قدم بزند.
افشین امینی/ متخصص طب اورژانس، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
جام جم
