به گزارش شفاآنلاین:صد‌ها سال است که انسان‌ها شکلات مصرف می‌کنند. در بخش اعظم این بازه زمانی شکلات به شکل کاکائو مایع و ساخته شده از دانه‌های کاکائو تولید می‌شد. برخی از فرهنگ‌ها (اما نه همه) از آن زمان شکر و شیر را به شکلات افزوده اند. در همین حال، کسانی که هنوز کاکائو را به طور سنتی مصرف می‌کنند بحثی را در مورد این که آیا شکلات می‌تواند برای سلامتی‌مان مفید باشد یا خیر مطرح کرده‌اند.
«مارجی مک کالو» مدیر ارشد علمی تحقیقات اپیدمیولوژی در انجمن سرطان آمریکا می‌گوید: «برای مثال، سرخپوستان کونا که در جزایر سان بلاس پاناما زندگی می‌کنند فشار خون پایینی دارند که با افزایش سن بالا نمی‌رود. بروز حملات قلبی، سکته مغزی، دیابت و سرطان در میان آنان پایین است و اکثرا در پیری فوت می‌کنند».
برخلاف اجماع علمی بر سر این که نمک بیش از حد می‌تواند فشار خون را افزایش دهد رژیم غذایی آنان به اندازه یک فرد معمولی در ایالات متحده نمک دارد. «مک کالو» برای آن درک کند سرخپوستان کونا چه موادی را به صورت روزانه مصرف می‌کنند از محل زندگی آنان بازدید به عمل آورد. او متوجه شد که آنان هر روز حدود چهار فنجان کاکائو مخلوط با آب و مقادیر کمی شکر مصرف می‌کنند. با این وجود، مک کالو نمی‌توانست سلامت عالی سرخپوستان کونا را با اطمینان خاطر به نوشیدن کاکائو نسبت دهد به خصوص بدان خاطر که آنان دو برابر بیش‌تر از رژیم غذایی شهروندان ایالات متحده میوه و چهار برابر بیش‌تر ماهی می‌خوردند. به علاوه، آنان سبک زندگی فعال‌تری نسبت به غربی‌ها داشتند.
«جوآن مانسون» استاد پزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد می‌گوید: «بسیاری از مطالعات دیگر فواید شکلات تلخ برای قلب را مورد بررسی قرار داده‌اند، اما ممکن است نتیجه گیری قطعی در این مورد عجولانه باشد، زیرا افرادی که بیش‌تر شکلات می‌خورند نگرانی‌های کمتری در مورد وزن خود دارند».
نتیجه یک پژوهش که در آن ۲۰ هزار نفر مورد بررسی قرار گرفتند نشان داد که خوردن تا ۱۰۰ گرم شکلات از جمله شکلات شیری در روز با کاهش خطر بیماری قلبی و سکته مرتبط است. پژوهشگران در آن پژوهش عوامل دیگری را که ممکن است بر این موضوع تاثیر بگذارند از جمله میزان سیگار کشیدن و ورزش کردن را کنترل کردند و اشاره داشتند که به جای شکلات می‌توان توضیحات دیگری نیز در این باره داشت.
سپس یک کارآزمایی بالینی بزرگ انجام شد که می‌توانست علل احتمالی دیگر مانند رژیم غذایی و سبک زندگی را کنترل کند. تصور غالب این بود که فواید بالقوه کاکائو برای سلامتی می‌تواند به سطح بالای فلاونوئید‌ها ترکیبات گیاهی موجود در انواع توت‌ها و چای مرتبط باشد.
مطالعه پیامد‌های مکمل کاکائو و مولتی ویتامین با شرکت ۲۱۰۰۰ نفر در یک بررسی نشان داد که مصرف روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرم مکمل فلاوانول کاکائو می‌تواند با کاهش فشار خون و التهاب در بدن خطر مرگ بر اثر بیماری قلبی را کاهش دهد.
مانسون که پژوهشگر اصلی آن کارآزمایی بود گفت: «دانشمندان از مکمل‌ها به جای کاکائو واقعی استفاده کردند، زیرا غلظت فلاونوئید‌ها در برند‌های مختلف شکلات بسته به نوع برداشت، تولید و فرآوری می‌تواند بسیار متفاوت باشد.»
شکلات تلخ ممکن است تا چهار برابر بیش‌تر از چای فلاونوئید داشته باشد، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که محتوای فلاوانول در طول فرآیند تولید کاهش می‌یابد. «گونتر کوهنل» استاد تغذیه و علوم غذایی در دانشگاه ریدینگ می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم هیچ رویکردی برای افزایش محتوای فلاوانول در شکلات‌ها آن را به یک غذای سالم تبدیل کند».
او می‌افزاید: «در نتیجه، در حال حاضر درباره میزان فلاوانول‌های کاکائو که برای مشاهده فواید سلامتی نیاز دارید اتفاق نظر وجود ندارد».
در حالی که سازمان استاندارد‌های غذایی اروپا (EFSA) می‌گوید حدود ۲۰۰ میلی گرم فلاونوئید‌های کاکائو یا ۱۰ گرم شکلات تلخ مفید است داده‌های جدیدتر نشان می‌دهند که حدود ۵۰۰ میلی گرم فلاونوئید در روز به احتمال زیاد تاثیر زیادی بر سلامت ما دارد. این معادل کمی کمتر از یک شکلات کوچک ۳۰ گرمی است.
شکلات تلخ هم چنین حاوی چیز دیگری است که ما در مورد آن نمی‌دانیم. شکلات تلخ یکی از معدود منابع (به غیر از قهوه) مولکول گیاهی تئوبرومین است.
«کریس آلفورد» استاد روان شناسی کاربردی در دانشگاه غرب انگلستان می‌گوید: «در حالی که تئوبرومین که در خانواده کافئین قرار دارد یک ماده روان گردان است می‌تواند به شما به اصطلاح ضربه ملایم‌تری نسبت به کافئین وارد سازد و هر چه شکلات تیره‌تر باشد ضربه قوی‌تر خواهد بود». او می‌افزاید: «اگر مقدار زیادی شکلات تلخ می‌خورید ممکن است یک ضربه واقعی به شما بخورد و تئوبرومین ممکن است بهتر از کافئین باشد».
برای کسانی که نگران این هستند که شکلات خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد برخی از پژوهشگران می‌گویند که در واقع نیازی به اجتناب از مصرف آن نیست.
شکلات تلخ معمولا حاوی قند نیز می‌باشد، اما یکی از راه‌های جلوگیری از قند انتخاب شکلات‌هایی با درصد کاکائو بالاتر از نسبت موجود در شکلات شیری است.
سمت تاریک شکلات
آزمایش اثرات مکمل‌های فلاوانول کاکائو سایر اجزای شکلات تلخ را نادیده گرفته است: قند و چربی اشباع شده. شکلات تلخ اغلب حاوی کره کاکائو است که سرشار از چربی اشباع شده است که با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط می‌باشد. چربی‌های موجود در شکلات همگی از کره کاکائو به دست می‌آیند، اما در حالی که شواهد نشان می‌دهد اسید استئاریک تاثیر خنثی بر کلسترول دارد یک سوم چربی موجود در کره کاکائو اشباع شده و برای سلامتی مضر است.
علیرغم آن که پژوهشگران صراحتا خوردن شکلات را برای جلوگیری از بیماری قلبی توصیه نکرده‌اند در نتیجه گیری مقاله حاصل از یک پژوهش این گونه ذکر شده که خوردن منظم شکلات تلخ احتمالا مزایای خالصی برای سلامتی ما دارد و قوی‌ترین شواهد مربوط به سلامت قلب است.
«دوان ملور» متخصص تغذیه در دانشکده پزشکی استون می‌گوید خوردن مقدار کمی شکلات تلخ می‌تواند به مقابله با عادات غذایی ناسالم کمک کند. او می‌افزاید: «مقدار کم شکلات مضر نخواهد بود و ممکن است رابطه شما با شکلات را به چالش بکشد، زیرا می‌توانید از مقدار کمی آن لذت ببرید و احساس گناه نکنید و تلخی آن را محدود می‌کند».
مشکل این است که هر چه محتوای فلاونوئید کاکائو در یک تخته شکلات بیش‌تر باشد طعم آن تلخ‌تر است و هر چه طعم آن تلخ‌تر باشد مشتری کمتری در بازار دارد.
اگر فرآیند حفظ طعم دانه کاکائو نیز اتفاقا منجر به شکلات سالم‌تری شود چطور؟
برای پیچیده‌تر کردن مسائل ممکن است چربی و شکر به دسترسی زیستی بیش‌تر فلاونوئید‌های موجود در شکلات کمک کند که به این معنی است که بدن راحت‌تر به سمت آن جذب می‌شود. برخی از این فلاوانول‌ها ترکیبات آلی پیچیده‌ای هستند و یکی از راه‌هایی که می‌توانیم آن‌ها را در دسترس قرار دهیم چسباندن شکر به آن است. کوهنل می‌گوید: «شکلات غذای سالمی نیست و با توجه به میزان قند و چربی موجود در اکثر شکلات‌ها این احتمال وجود دارد که فواید فلاوانول‌ها در مقایسه با اثرات نامطلوب خوردن آن ناچیز باشد».
ما می‌دانیم که اگر سبزیجات را به مدت طولانی بپزیم مواد مغذی کمتری دست نخورده باقی می‌مانند، اما این که آیا می‌توان همین موضوع را در مورد شکلات تلخ و به اصطلاح میوه‌ای (دانه کاکائو) که از آن به دست می‌آید نیز گفت هنوز مشخص نیست و در این باره باید پژوهش‌های بیش‌تری صورت گیرد.
با این وجود، در حالی که می‌توانید فلاوانول‌ها را در بسیاری از غذا‌های مختلف در کنار شکلات پیدا کنید، مطالعات نشان می‌دهند که شکلات تلخ می‌تواند در یک رژیم غذایی سالم قرار گیرد.
مانسون می‌گوید: «معقول است که چند بار در هفته شکلات تلخ مصرف کنید البته تا زمانی که از دریافت کالری بیش از حد اجتناب کنید، اما نباید آن را به عنوان یک غذای سالم تلقی کرد که سعی می‌کنید بیش‌تر از آن بخورید».
او می‌گوید: «سعی کنید فلاوانول‌ها مصرفی را از طریق رژیم غذایی، با چای، انواع توت‌ها، انگور و سایر میوه‌ها و هم چنین مقدار معقول و متوسط شکلات با کاکائو بالا افزایش دهید».
