چی بزنیم؟

شفاآنلاین>سلامت> واکسن کرونا با هزار اما و اگر و مشکلات بسیار در کشور ما تزریق شد. اکنون و با اینکه هنوز بسیاری از مردم واکسن نزده اند و استدلال‌های حتی عجیب و غریب برای کارشان مطرح می‌کنند، مشخص شده که در کنار رعایت پروتکل‌های بهداشتی تنها چیزی که کرونا را به سراشیبی می‌اندازد و می‌تواند آن را به یک بیماری عادی در جامعه تبدیل کند تزریق واکسن است.

به گزارش شفاآنلاین: البته کار واکسیناسیون به همین جا ختم نمی‌شود و علاوه بر صحبت‌هایی که درباره تزریق واکسن کرونا هر ۶ ماه یک بار مطرح می‌شود، بحث درباره دُز زوم واکسن یا دُز یادآور داغ است. به این دُز «بوستر» هم می‌گویند. دُز یادآور یا بوستر کمک می‌کند آنتی بادی که پس از تزریق واکسن در بدن ایجاد شده حفظ شود یا افزایش پیدا کند.

این دُز پیش از این هم برای واکسن‌هایی چون کزاز و هپاتیت تزریق می‌شد تا ایمنی بدن به قبل از تزریق واکسن بازنگردد. حالا که کرونا همچنان مرموز و جدی است حفظ ایمنی ایجاد شده در بدن در برابر ویروس کرونا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اما در این مدت سوالات زیادی هم در ذهن مردم شکل گرفت؛ اینکه دز سوم هم از نوع واکسن دو دز قبلی باید باشد؟ اصلا چقدر لازم و ضروری است که دز بوستر را تزریق کنیم؟

پادتن‌ها نباید کم شوند

به گفته متخصصان بیماری‌های عفونی که در این نزدیک به دو سال حسابی سرشان شلوغ بوده تزریق دز سوم واکسن کرونا ضروری است. با توجه به اینکه این ویروس همچنان ناشناخته است و احتمال دارد انواع جهش یافته آن دوباره شیوع پیدا کند بهتر است همه دز سوم را بزنند.

واکسیناسیون در مرحله اول سلول‌های ایمنی بسیار زیادی تولید می‌کند و در نتیجه سطح پادتن و مولکول‌های دیگر افزایش پیدا می‌کند. اما این روند پس از مدتی کاهش پیدا کرده و از مقدار پادتن‌های موجود در بدن کم می‌شود. البته بخش کمی از لنفوسیت‌های «بی» و «تی» دستگاه ایمنی بدن که دارای حافظه طولانی‌مدت هستند باقی می‌مانند تا در صورت مشاهده عامل بیماری‌زا در آینده از بدن محافظت کنند.

یکی از ایمنی‌شناس‌های دانشگاه واشنگتن می‌گوید: «دز یادآور واکسن باعث چند برابر شدن لنفوسیت‌های «بی» می‌شود و مقدار پادتن‌ها را یک بار دیگر علیه عامل بیماری‌زا بالا می‌برد. پس از واکسیناسیون با گذشت زمان از مقدار پادتن‌ها کاسته می‌شود اما با تزریق دز سوم، تعداد لنفوسیت‌های «بی» بیش از گذشته در بدن ایجاد خواهد شد.

این لنفوسیت‌ها به غدد لنفاوی می‌روند و در آنجا جهش یافته و پادتن‌ها را در برابر عامل بیماری‌زای کووید۱۹ قوی‌تر می‌کنند و بدن در برابر بیماری کرونا از مصونیت بیشتری برخوردار می‌شود. مقدار لنفوسیت‌های «بی» در افرادی که واکسن یادآور کووید۱۹ را دریافت کرده‌اند، بسیار بیشتر از افرادی است که دز سوم را نزده‌اند.

مطالعات نشان داده افرادی که دز سوم واکسن را دریافت کرده‌اند، در مقایسه با افرادی که از دز دوم واکسن‌شان حداقل ۵ ماه گذشته است، ۹۳درصد کمتر در خطر بستری شدن در اثر ابتلا به کووید۱۹ هستند. همچنین شدت بیماری و خطر مرگ ناشی از ویروس کرونا در افرادی که دز سوم واکسن را دریافت کرده‌اند به‌ترتیب ۹۲ و ۸۱درصد کمتر خواهد شد.

البته برای تزریق دز سوم اولویت‌هایی مطرح است. از ابتدا گفته شد افرادی که لازم است این دز بوستر را بزنند کادر درمان، کارکنان مراکز سلامت، افراد دارای نقص ایمنی و افراد بالاتر از۵۰ سال هستند که اکنون وزارت بهداشت از افراد بالای ۶۰ سال درخواست کرده برای تزریق دز سوم به مراکز واکسیسناسیون مراجعه کنند. اما چه زمانی باید این دز را تزریق کنیم؟ به گفته دکتر محمدرضا صالحی متخصص بیماری‌های عفونی در افراد مسن بعد از ۴ ماه تزریق دز سوم لازم است و سایر افراد جامعه باید بعد از ۶ ماه، دز سوم را بزنند.

چی بزنیم؟

سوال دیگری که برای بسیاری از افراد مطرح شده نوع واکسنی است که در دز بوستر باید بزنند. اینکه به طور مثال اگر دو دز را سینوفارم زده ایم می‌توانیم برای دز سوم آسترازنکا تزریق کنیم یا نه؟ به گفته دکتر صالحی وزارت بهداشت پروتکلی برای تزریق دز سوم واکسن کرونا در کشور دارد که براساس آن برای کسانی که دز اول را اسپوتنیک زده‌اند، واکسن آسترازنکا برای دز سوم مشخص شده است.

فناوری استفاده شده برای تولید واکسن‌ سینوفارم مبتنی بر استفاده از ویروس غیرفعال شده برای تحریک سیستم ایمنی بدن است و گزینه جایگزین اصلی برای ایرانیانی که دو دز از واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند اغلب در غیاب واکسن‌های فایزر و مدرنا، واکسن آسترازنکا است.

در تولید واکسن آسترازنکا از خود ویروس برای تحریک سیستم ایمنی بدن استفاده شده است. برخلاف واکسن سینوفارم که در تهیه آن ویروس غیرفعال شده مورد استفاده قرار گرفته در واکسن آسترازنکا از ویروسی که از نظر ژنتیک دگرگون شده استفاده شده است.

نهادهای پزشکی در توصیه‌نامه‌های خود تاکید می‌کنند که ترکیب واکسن‌های متفاوت در جریان روند واکسیناسیون می‌تواند سطح ایمنی بدن فرد را در برابر ویروس کرونا بالا ببرد. با این حال باید توجه داشت که پژوهشی معتبر درباره استفاده از واکسنی متفاوت از سینوفارم برای تزریق دز سوم و فواید یا مضرات آن انجام نشده است. به تازگی اعلام شده با توجه به اینکه بعضی کشورها اعلام کرده اند که واکسن سینوفارم را نمی‌پذیرند کسانی که قصد سفر به خارج از کشور را دارند آسترازنکا تزریق کنند.

دکتر مصطفی قانعی عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و فوق تخصص ریه می‌گوید: «اگر فردی با توجه به دریافت دو دز واکسن سینوفارم به دلیل اقدام برای سفر به خارج از کشور خواستار دریافت واکسن آسترازنکا باشد، با رعایت فاصله چهار تا ۶ ماه مشکلی برای دریافت دز این واکسن نخواهد داشت. قبل از سپری کردن این محدوده زمانی، تزریق واکسن با رضایت خود فرد صورت می‌گیرد چون هنوز پیش بینی نشده که تزریق دز واکسن کرونا پیش از گذراندن این مدت عارضه ایجاد می‌کند یا نه.»

از عوارض نترسید

ترس از عوارض جانبی دز سوم یکی از مواردی است که بعضی‌ها را مردد کرده است اما باید بدانید که عوارض جانبی دز سوم واکسن‌های کووید۱۹ مانند عوارضی است که برخی از افراد هنگام دریافت دوزهای قبلی این واکسن مبتلا شده بودند. این عوارض موقتی است که می‌توان به درد و تورم در محل تزریق، تب، بدن‌درد، سردرد و احساس خستگی یک یا دو روزه اشاره کرد. البته در برخی موارد تب‌ولرز و تورم غدد لنفاوی هم گزارش شده است. بروز این علایم به معنای ابتلا به کووید۱۹ نیست، بلکه نشان می‌دهد سیستم ایمنی بدن به واکسن واکنش نشان داده و خود را برای مقابله با ویروس کرونا آماده می‌کند. البته اگر فردی گرفتار عوارضی شدید مانند درد در قفسه سینه، تنگی نفس و تپش شدید قلب شد باید به مراکز درمانی مراجعه کند. همچنین اگر فردی هنگام دزهای قبلی واکسن کووید۱۹ دچار عوارض جانبی شدیدی شده بود باید پیش از دریافت دز سوم واکسن، پزشک را در جریان بگذارد.روزنامه اطلاعات