مدیریت بحران دومینوی کرونا

شفاآنلاین>سلامت> افزایش سریع مبتلایان و فوتی‌های ناشی از همه‌گیری بیماری کرونا هشداری بود تا برای حل این مسئله، اقدامات و برنامه‌ریزی دقیق‌تری انجام شود. با این حال باید راه‌های برون‌رفت از این وضعیت هرچه سریع‌تر ترسیم و مسیر اجرا و تحقق آن هموار شود.

با نگاه به همه‌گیری کرونا این 4مرحله را می‌توان تشریح کرد.

۱- پیشگیری و کاهش اثرات
پایه و اصول پیشگیری مبتنی بر خطرپذیری یا ریسک است. اینکه تا چه میزان ریسک را بپذیریم، آن را مدیریت کنیم، ریسک را منتقل (بیمه) و ریسک را کم کنیم. بسیج عمومی و تسریع در واکسیناسیون همگانی و افزایش سرعت آن نسبت به انتشار بیماری برای جلوگیری از موج‌های آتی و شکستن زنجیره انتقال همه‌گیری به‌عنوان اصلی مهم و ارتقای سطح تاب آوری است که به‌عنوان راهکاری در قالب مدیریت ریسک مطرح می‌شود.

2- آمادگی
در قانون مدیریت بحران کشور، آمادگی، «مجموعه تدابیر و اقداماتی است که ظرفیت جامعه و دستگاه‌های مسئول را برای پاسخ مؤثر به حوادث و سوانح افزایش می‌دهد به‌طوری که خسارات انسانی و مادی ناشی از آن را به حداقل برساند.» پس باید آمادگی لازم را ایجاد کنیم.
مصادیق آمادگی عبارتند از: «پژوهش» و مثلا توجه ویژه به مبحث آینده پژوهی، «برنامه‌ریزی» (تهیه و بهنگام‌سازی‌ برنامه) و مثلا ارائه برنامه برای ابتلای خانوادگی کرونا و ابعاد مختلف آن، «آموزش» مستمر حتی در برابر اینفودمیک‌ها یا همان هجمه‌های اطلاعات نادرست که در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با حجم زیاد منتشر می‌شوند و «تمرین» برای موارد احتمالی که ممکن است در آینده پیش بیاید.
شرایط اضطراری و بحران‌ها همواره نقطه عطفی برای تغییر به شمار می آیند که بسته به پهنای باند ذهنی برنامه‌ریزان و مدیران می‌تواند مثبت یا منفی باشند. هر چه پهنای باند ذهنی برنامه‌ریزان و مدیران بیشتر باشد، که به عوامل زیادی ازجمله نوع رویدادها، روندها، تصاویر ذهنی (که براساس تجربیات، تحصیلات و...) و اقدامات متنوع ربط دارد، درک و فهم انواع شرایط اضطراری عمیق‌تر بوده و به همان نسبت تغییر مثبت بیشتر خواهد بود.

۳- مقابله یا پاسخ

4- بازیابی
به مجموعه تدابیر و اقداماتی گفته می‌شود که برای ترمیم و بهبود خدمات و ساختارها، معیشت، توانمندی و شرایط زندگی جوامع متاثر از حوادث و سوانح انجام می‌شود؛ به‌نحوی که موجب ارتقای توانایی و ظرفیت آنها در جهت کاهش خطر حوادث آتی شود. مثلا کادر درمان نه‌تنها تحت‌تأثیر فشار فیزیکی ناشی از شیفت‌های کاری و پوشش حفاظتی فردی ویژه بلکه از نظر روحی هم تحت‌تأثیر کمبودها، بیماران متوفی و عکس العمل‌های خانواده آنان و نمونه‌های مشابه قرار دارند. لذا این مدافعان سلامت نیازمند بازتوانی و تجدید قوا هستند تا بهتر بتوانند خدمت کرده و آسیب نبینند.
نتیجه اینکه باید چرخه مدیریت جامع شرایط اضطراری را برای ایجاد تاب آوری مطلوب به‌صورت یک کل درنظر گرفت و برای عناصر مختلف آن برنامه‌ریزی لازم را انجام داد. همه باید در کنار هم به مدیریت ریسک و شرایط اضطراری بپردازند. دولت، مردم و همه با هم باید پا به عرصه بگذارند. درخصوص همه‌گیری بیماری ناشی از ویروس کرونا، مدیریت ریسک می‌بایستی صورت پذیرد و برنامه‌ریزی باید به‌گونه‌ای باشد که دیرهنگام به رخدادها واکنش نشان داده نشود و تصمیم‌گیری‌ها سریع انجام شود. تاب آوری که برآیند چرخه مدیریت جامع شرایط اضطراری است، زمانی حاصل می‌شود که همدلی، همفکری، همراهی، همکاری و هم افزایی تمامی بخش‌های جامعه تحقق یابد.