آرزو دهقانی دانشجوی دکترای سلامت در بلایا و فوریتها و دبیر انجمن علمی دانشجویی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به سالگرد زلزله بم، به اهمیت نقش پرستاران در زمان وقوع حوادث طبیعی پرداخت.
به گزارش شفاآنلاین:آخرین روز هفته پرستار مواجه شد با هفدهمین سالگرد زلزله بم. در کنار بیش از ۳۴ هزار جانباخته این حادثه مرگبار، پرستاران هم بودند.
شمار کادر پرستاری در بیمارستانهای خصوصی و دولتی بم پیش از وقوع زلزله ۱۶۲ نیروی استخدامی، ۳۲ نیروی طرحی در بیمارستانهای دولتی و ۴۶ نیروی قراردادی در بیمارستان خصوصی بود.
گزارشها حاکی از آن است که در این فاجعه هولناک ۵۸ نفر از پرسنل پرستاری جان باختند و ۸ نفر مجروح شدند (زن و مرد). از این تعداد ۲ سرپرستار مرد، ۵ سرپرستار زن، ۱۸ پرستار زن، یک بهیار مرد و ۱۰ بهیار زن، ۲ کمک بهیار مرد و ۵ کمک بهیار زن، ۷ دانشجوی پرستاری پسر و ۸ دانشجوی پرستاری دختر هم بودند و این حالی است که خانواده شمار دیگری از پرستاران قربانیان این واقعه بودند.
یک هفته پس از وقوع زلزله جلسه فوری پرستاران با ریاست بیمارستان، مترون و سوپروایزرها تشکیل و مقرر شد یک سوپروایزر به همراه شمار اندکی نیروی پرستار در ساختمان پیش ساخته در جوار بیمارستان امام خمینی (ره) به مداوای بیماران سرپایی در کمتر از ۲۴ ساعت بستری با میزان مراجعه روزانه ۲ هزار نفر بپردازند.
طی سالها پرستاران در برخی از مهمترین دستاوردهای بهداشت عمومی در جهان مشارکت داشته اند. همچنین آنان در بحبوحه تمامی بحرانهای مهم از جمله بلایای طبیعی مانند طوفانها و سیلابها و همه گیری بیماریها حضور داشتهاند.
با توجه به ماهیت بلایا به خصوص زلزله که با مصدومین زیادی مواجه است در روزهای اولیه اغلب خدمات به مصدومان ترومایی (آسیب ناشی از ضربه) ارائه میشود. با گذشت زمان و با وجود زندگی در چادر یا کانکس، وجود مشکلات غذایی و…، مراجعه به بیمارستانها به دلایل دیگری افزایش مییابد. از بحرانهای پرستاری در ۶ ماهه نخست پس از وقوع زلزله هم میتوان به آمار زیاد تصادفات داخل شهری به علت شرایط موجود، بازگشت بیماران مستقر در شهرهای دیگر، آمار فراوان سوختگی به علت زندگی در چادر و کانکس، دل نگرانی پرسنل از خانوادههایشان در محل کار و بالاخره مسافت زیاد چادرهای محل زندگی با محل کار اشاره کرد.
کادر درمان در زمان بروز بلایا اولین گروهی هستند که در محل کار خود حاضر شده و به ارائه خدمت میپردازند. به همین دلیل پرستاران جهت ارائه پاسخی مؤثر به این شرایط باید با مفهوم و فرآیند «پرستاری بحران» آشنا باشند. آموزش پرستاری بحران و مشارکت آنها در این زمینه میتواند نتایج مثبتی برای جوامع و افراد داشته باشد.
پرستاری بحران یعنی استفاده سیستماتیک از دانش و مهارتهای تخصصی پرستاری به جهت ارتقا عملکردها و کاهش خسارات جسمی و روانی ناشی از بحران با مشارکت دیگر حرفهها حیطههای تخصصی. مهمترین اصل در این راستا آموزش تخصصی مدیریت سلامت در بلایا به پرستاران است که میتواند منجر به کاهش مرگ و میر، ارتقا سلامت جامعه و کاهش آسیبهای حوزه سلامت در منطقه و کشور شود.
علاوه بر این، آموزش پرستاری بحران، پرستاران را قادر میسازد که درک مناسبی در خصوص بحران داشته و در زمان بروز بلایا پاسخ مناسبی از خود نشان دهند و اقدامات مبتنی بر دانش و شواهد را در جهت کاهش اختلالات روانی از جمله اختلال استرس بعد از حادثه، ارائه دهند.
پرستاران بایستی آموزش لازم در زمان بحرانهایی همچون حملات بیوتروریسم، نشت گازهای شیمیایی، بروز اپیدمیها و پاندمی ها، حوادث طبیعی و…، داشته باشند. زیرا پرستاران اولین پاسخ دهندگان در حوزه سلامت در شرایط بلایا و فوریتها هستند.
علاوه بر آشنایی با شرح وظایف پرستاری و ارائه خدمات سلامت، مدیریت بیمارستان، بخش اورژانس، تریاژ مصدومان و آسیب دیدگان، مدیریت سیستم فرماندهی حادثه، مدیریت ازدحام، آموزش عمومی به مردم و…، از دیگر نقشهایی است که توسط پرستاران در زمان بلایا ایفا میشود.
پرستاران با توجه به قابلیتهای جسمی، دانشی، روحی و تجارب ارزشمند در حوزه مدیریت بیماران، میتوانند نقشهای تخصصی و مدیریتی در بحث پاسخ به بلایا و فوریتها داشته باشند.
این روزها هم پرستاران یکی از سربازان اصلی در سنگر مقابله با بحران کووید ۱۹ هستند. به گزارش سایت weforum، در سطح جهان پرستاران به شکل گستردهای در کمپینهای مصونسازی که منجر به ریشه کنی آبله مرغان شد، نقش داشتهاند. همچنین در طول تاریخ فعالیتهای زیادی برای مقابله با بیماریها انجام گرفته که پرستاران از کمپینهای واکسیناسیون مشابه حمایت کردهاند که از آن جمله میتوان به کمپینهای مقابله با بیماریهایی از قبیل وبا، دیفتری، سرخک، اوریون، هپاتیت A و B و بسیاری دیگر اشاره کرد.