محمدحسین عمادی
بی‌شک سال ۲۰۲۰ را باید سال سلطه مطلق کرونا بر سرنوشت جهان و جهانیان نامید، سالی که با تغییرات فراوان بر حیات بشری آغاز شد
شفاآنلاین>سلامت>سال میلادی جاری به نفس‌نفس افتاده و روزهای پایانی خود را با کابوس کرونا و امید به واکسن سپری می‌کند. بی‌شک سال ۲۰۲۰ را باید سال سلطه مطلق کرونا بر سرنوشت جهان و جهانیان نامید، سالی که با تغییرات فراوان بر حیات بشری آغاز شد و ادامه آن نیز با بیش از یک میلیون و نیم قربانی و ده‌ها میلیون مبتلا هنوز بر کسی آشکار نیست! با مروری بر تحولات پرفراز و نشیب سال میلادی گذشته شگفتی‌های فراوانی را از آغاز تا سرانجام آن می‌توان نظاره کرد. بسیاری از هنجارها و پیش‌داوری‌هایی که
نه تنها جامه عمل به‌خود نپوشید، بلکه نتایح و آثاری کاملا معکوس برجای گذاشت. باورهای دیرینه‌ای که دگرگون شد و برآوردهایی که با خطای آشکار روبرو شد. عمق، سرعت و وسعت تاثیرگذاری کرونا بر ابعاد سلامت، اقتصاد و معیشت انسان‌ها در گستره زمین به‌حدی بوده که داوری آنرا باید به آیندگان واگذار کرد.
یکی از آثار این زلزله عظیم را باید در عرصه تحول در رتبه‌بندی کشورهای جهان و در زمینه تغییرات در سرنوشت جغرافیای سیاسی جهان دید. به گمان بسیاری از صاحب‌نظران جهان، آنچه که شوک کرونا نام گرفته است، عملا باعث تشدید تحولات جهان شده و سرعت تغییرات در واحد زمان را به‌شدت افزوده و لاجرم آینده دور را به حال نزدیک‌تر کرده است.
یکی از پدیده‌ها و شگفتی‌های تحولات یکسال اخیر بی‌شک تغییر شگرف در عملکرد و داوری جهان نسبت به کارکرد و لاجرم در جایگاه دو اقتصاد برتر جهان یعنی کشور آمریکا و چین در عرصه تحولات جهانی است. سال میلادی جاری که با آتش جنگ تجاری آمریکا علیه چین آغاز شده بود با زلزله ظهور کرونا در کشور چین همراه شد به‌نحوی‌که عملا تعطیلات سال نو چینی - یعنی بزرگترین جابجایی بشر در دومین اقتصاد جهان- را متوقف کرد و اقتصاد چین را با بزرگترین شوک در سه‌دهه گذشته روبرو ساخت. آشفتگی و عدم انسجام در شناسایی و کنترل انتشار ویروس در شهر ووهان از یک سو سیستم به‌شدت متمرکز حاکمیت چین و جامعه جهانی را از سوی دیگر با بهت روبرو ساخت. در آغاز سال ۲۰۲۰ تصور می‌شد این بیماری فراگیر موجب زمین خوردن چین و بحران اعتمادبه‌نفس ناشی از ناتوانی در برابر این همه‌گیری شود و در کنار جنگ تجاری با آمریکا، چین را به زانو درآورد. اما در کمتر از سه ماه همراه با انتشار ویروس به سراسر جهان، میدان مقایسه عملکرد دولت‌ها برای جهانیان گشوده شد و آمار مبتلایان و کشته‌شدگان این بیماری به داغ‌ترین خبر و اصلی‌ترین شاخص مقایسه و رتبه‌بندی موفقیت بین دولت‌ها و ملت‌ها تبدیل شد.با اوج گرفتن سرسام‌آور این بیماری در ایالات متحده موضوع به‌شدت سیاسی شد و با توجه به تاثیر فراوان این بیماری بر شاخص‌های اقتصادی و در راه بودن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، مقایسه نظام مدیریت بیماری، کنش نظام سیاسی و رفتار فردی سیاستمداران نیز زیر ذره‌بین مردم و رسانه‌ها قرار گرفت. در صحنه عمل نیز این ویروس کرونا (که دونالد ترامپ آنرا ویروس چینی می‌خواند) بود که نه تنها رئیس‌جمهور را شخصا مبتلا کرد بلکه نتیجه انتخابات آمریکا را
رقم زد. بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند که رقیب اصلی ترامپ در این انتخابات ویروس عالم‌گیر کرونا بود و نه حزب دموکرات. آنها معتقدند که باخت ترامپ در انتخابات اخیر نه در قبال بایدن بلکه در مقابل کرونا و اثرات و عواقب آن بود. بی‌شک ترامپ و ستاد انتخاباتی او قبل از هرکس و بیش از یکسال قبل می‌دانستند که رقیب اصلی و نهایی در انتخابات بایدن خواهد بود و به‌همین دلیل با استعانت از دولت اوکراین به‌دنبال حذف وی از میدان انتخابات بودند که نهایتا به غائله استیضاح انجامید. اما از ابتدای ظهور ویروس ناشناخته کووید-۱۹ اهمیت و نقش تعیین‌کننده آن را نشناخته و نمی‌دانستند که ممکن است بازی نهایی را به او ببازند. بی‌شک ویروس کرونا تمامی معادلات و پیش‌بینی‌های ترامپ در بهبود چهره اقتصاد این کشور را به‌هم ریخت و بسیاری از وعده‌های وی را نقش بر آب کرد. در کمتر از یکسال بیش از 250 هزار نفر از مردم آمریکا قربانی و میلیون‌ها نفر به بستر بیماری کشانده شدند و مهمتر آنکه شیوه نگرش و مدیریت وی در مواجهه با این بیماری به زیر سوال رفت. برگ برنده ترامپ در قیاس با دیگر کاندیداهای ریاست‌جمهوری وفای به عهد و برآورده کردن قول‌هایی بود که به حامیان خود داده بود؛ اعم از افزایش حداقل دستمزد و افزایش فرصت‌های شغلی و جلوگیری از موج مهاجرین حتی از طریق ساختن دیوار مرزی با مکزیک و یا رونق صنعت انرژی‌های فسیلی به بهای بیرون آمدن از معاهده پاریس. تمامی پیش‌بینی‌ها و نظر‌سنجی‌های انجام شده یکسال قبل از شروع کارزار انتخاباتی هم نشان‌دهنده محبوبیت وی در میان حامیان و احتمال قوی انتخاب مجدد وی بود. با شروع سریع و شیوع ویروس کرونا در آمریکا و همزمان با ظهور رکود اقتصادی و افت شاخص‌های اشتغال و درآمدْ رقبای سیاسی وی از حزب دموکرات، کرونا و اثرات آنرا به اصلی‌ترین نقطه ضعف وی تبدیل کرده و مواجهه وی با ویروس کرونا را به تمسخر گرفتند. شکست ترامپ در انتخابات نه تنها شکست شعار معروف وی برای بازگرداندن شکوه و عظمت به آمریکا بلکه شکست هژمونی و برتری آمریکا بود. شکستی که نه تنها در صندوق آرا بلکه در صحنه جهانی با به پایین کشیده شدن رویای آمریکایی در نزد جهانیان همراه بود؛ شکسته شدن طلسم برتری قدرت مدیریت در مواجهه با یک ویروس و بروز شکنندگی اقتصاد و زوال ارزش‌های انسانی و عدالت در برخورداری از حق حیات و سلامت شهروندان.همان‌طور که یوشکا فیشر، وزیرخارجه اسبق آلمان، گفته سال ۲۰۲۰ نه تنها پایانی بر تصدی شرم‌آور دونالد ترامپ خواهد بود، بلکه آن را باید سال پیروزی چین در کنترل کرونا و تقویت جایگاه چین در آسیا و جهان نامید. به گفته وی؛ جایگاه چین در پایان سال۲۰۲۰ در تمام زمینه‌ها بهتر از قبل به نظر می‌آید. شکست‌های چین در شروع بحران همه‌گیری، به‌ویژه در درون چین، هم‌اکنون فراموش شده است. دیگر ردی از بی‌اعتمادی به توانایی نظام سیاسی چین و رهبران آن دیده نمی‌شود. دولت تک‌حزبی چین به‌سرعت و با ابزارهای بنیادین توانست کووید-۱۹ را مهار کند و نشان داد با داشتن چشم‌اندازی روشن، توان برگشت کامل به زندگی طبیعی و بازگشت اقتصاد کشور به حالت عادی را دارد. چین در جنگ تجاری با ایالات متحده امتیاز ناچیزی داده است و احتمالا با بهانه کردن شرایط خاص دوره همه‌گیری کرونا از اجرای کامل توافقاتش با آمریکا هم سرپیچی خواهد کرد. بحران هنگ‌کنگ را در جو خبری کرونا کنترل کرد. با خروج از توافق جامع همکاری منطقه‌ای اقتصادی یا همان پیمان ترانس‌پاسیفیک، آمریکا عملا بازار بزرگ و بالقوه خود را دو‌دستی به چین هدیه داد. چین هم با سرعت با همتایان خود در نشست ملت‌های آسیای جنوب شرقی- از اندونزی و سنگاپور و ویتنام گرفته تا متحدان سنتی ایالات متحده همچون ژاپن، کره‌جنوبی، استرالیا و زلاندنو- جایگزین آن را ایجاد کرد تا در بلند‌مدت بتواند جایگاه خود را برای سلطه اقتصادی و تجاری چین در منطقه تقویت کند. در سال میلادی جاری که بیشترین تاثیر کرونا بر اقتصاد جهان بوده، اقتصاد چین شاهد 3 درصد رشد مثبت اقتصادی است؛ این در حالی است که اقتصاد هر دو سوی آتلانتیک شاهد حداقل 5 درصد رشد منفی اقتصادی هستند و این به‌معنای 8 درصد تفاوت در قدر مطلق تفاوت رشد اقتصادی چین و دنیای غرب است.
هرچند سال ۲۰۲۰ با تلخ‌ترین شکل ممکن برای چین آغاز شد اما در صحنه رقابت با آمریکا با کامی شیرین برای این کشور به پایان رسید. شاید درک این شیرینی را باید در مضمون دو ضرب‌المثل قدیمی چینی یافت؛ اولی می‌گوید «میزان موفقیت شما را ضعف رقبا تعیین می‌کند» و دومی: «آنچه میزان شیرینی واقعی را تعیین می‌کند مقایسه باتلخی قبل از آن است» !
آفتاب یزد
نظرشما
آخرین اخبار