به گزارش شفا آنلاین،دکتر احسان شمسی کوشکی، متخصص اخلاق پزشکی و مدیر اداره اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی، درباره مراقبت‌های پایان حیات بیماران، گفت: در مراحل پایانی حیات، وضعیت‌هایی داریم که برای پزشکان سوالاتی را ایجاد می‌کند. معماهایی که پاسخ دادن به آنها مستلزم دانشی فرای دانش پزشکی است و بار فلسفی، اخلاقی و مذهبی دارد. از این رو یکی از مهمترین نقاط تلاقی پزشکی و علوم انسانی، حوزه اخلاق پزشکی به ویژه در پایان حیات بیماران است.
تکنولوژی، مرگ را به چالش کشانده است
وی با اشاره به اینکه در گذشته انسان‌ها بیمار شده و بعد فوت می‌کردند، افزود: از این رو مرگ هرچند ناشناخته، "چالش برانگیز" نبود اما تکنولوژی جدید، مفهوم مرگ را به چالش کشانده است. روند مرگ طولانی تر شده و موارد بسیاری که در گذشته منجر به مرگ می‌شد، امروز دیگر باعث مرگ افراد نمی‌شود. در زندگی امروزی، با مواردی مانند مرگ مغزی و زندگی نباتی مواجهیم، مفاهیمی که پیش از این وجود نداشت.
شمسی بیان کرد: تکنولوژی جدید، باعث ایجاد سوال‌هایی مانند چگونگی مراقبت از بیماران سرطانی در لحظات پایانی عمر، یا نگهداری از افراد مسن و بیمار شده است. امروزه بیشتر مرگ‌ها در اثر بیماری‌های مزمن است در حالی که در گذشته بیماری‌های عفونی، بیشتر باعث فوت می‌شدند.
وی افزود: در چند سال گذشته، پژوهش هایی در این زمینه انجام شده و سوالات مشخص است. اما لازم است تعیین شود که چه کارهایی را باید برای این گونه افراد انجام داد و چه کارهایی را نه. آیا برای افراد در چنین وضعیتی، باید تمام درمان‌ها و حتی درمان های کم اثر و نابجا را انجام دهیم و یا سوال این است که چگونه در هزینه کردن منابع اولویت بندی کنیم؟
این متخصص اخلاق پزشکی با تاکید بر اینکه منظور این نیست که مثلا افراد پیر را رها کنیم، ادامه داد: می گوییم نباید درمان نا به جا داشته باشیم. بسیاری از اوقات، درمان‌های ما بی فایده است و فقط چون می خواهیم کاری انجام داده باشیم، دست به درمان‌هایی می زنیم که نتیجه‌ای به دنبال ندارد.
شمسی در ادامه با بیان اینکه ما نمی‌گوییم نباید بیمار را نجات داد، گفت: فلسفه پزشکی، طولانی کردن حیات است نه طولانی کردن روند مرگ و در مواردی که بیمار محتضر است نباید بر ادامه درمان‌های بی فایده یا کم فایده اصرار کرد.
وی با تاکید بر اینکه مرگ، یک روند است نه یک اتفاق مقطعی، افزود: گاهی مرگ اتفاقی است مانند سکته قلبی یک جوان و گاهی نیز مرگ فرآیند طولانی‌تری دارد مثل بیماری که سرطان بدخیمی دارد. در مورد اول ما باید با تمام تلاش برای نجات بیمار اقدام کنیم و تلاش نماییم تا زندگی وی را طولانی‌تر کنیم. اما در مورد بیماران محتضر چون مرگ را به عنوان یک روند تعریف نکرده‌ایم و تدریجی بودن آن را به رسمیت نشناخته‌ایم، وظایفی را که مربوط به دوران حیات است به دوران مرگ چنین بیمارانی هم تعمیم می‌دهیم و روند مرگ آنها را طولانی تر می کنیم.
شمسی با بیان اینکه مباحث پیرامون "احتضار" در منابع فقهی شیعه، بسیار غنی است و می‌توان از احکام آن استفاده کرد، افزود: با کمک احکام فقهی، می توان وضع موجود را اصلاح کرد چرا که این احکام از ما الزاما نمی خواهند که روند مرگ را طولانی کنیم بلکه به وجود یک فضای معنوی و آرام در هنگام مرگ توصیه می‌کنند.
دستورالعمل اخلاقی برای پزشکان، در حال تهیه است
مدیر اداره اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی و مدیر گروه اخلاق پزشکی پژوهشکده سرطان پستان، در ادامه از تهیه دستورالعمل اخلاقی برای پزشکان خبر داد و گفت: برنامه داریم این دستورالعمل را تهیه کنیم و در اختیار پزشکان بگذاریم تا طبق آن، بدانند با مشورت بیمار و خانواده او، چه اقداماتی را می‌توانند انجام دهند. برای این که این دستورالعمل تهیه شود، باید ابعاد فقهی، حقوقی و اخلاقی آن کاملا مشخص باشد و در تعارض نباشد.
دبیر نخستین سمپوزیوم ملی بررسی جنبه‌های فقهی، اخلاقی و حقوقی در مراقبت‌های پایان حیات بیماران که هفته گذشته برگزار شد، با اعلام اینکه با بررسی های از پیش صورت گرفته توانسته ایم پیش فرضی را تهیه کنیم که در تعارض با جنبه‌های مختلف نیست، از تمام متخصصان حوزه های مختلف دعوت به همکاری کرد و گفت: از هر نهادی که می تواند در این حوزه به ما کمک کند، درخواست همکاری داریم.
