درمان مادر بیماری‌ها بیمه نیست!

از جمعیت 80 میلیونی ایران حدود 25‌میلیون نفر مبتلا به اضافه وزن و چاقی و حدود 90 تا 95‌درصد زنان و مردان بالغ در کشور دچار کم تحرکی هستند. البته 30‌درصد از غذای مورد استفاده مردم کشور ما اضافه است و اکثر مشکلات و بیماری‌های ناشی از چاقی و اضافه وزن از این موضوع نشات می‌گیرد. افراد چاق حرکت و فعالیتشان محدود می‌شود. برای مثال یک فرد چاق روزانه معادل 20 کیلوگرم وزن اضافه را با خود جا به جا می‌کند. همچنین چاقی موجب بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی، مرگ زودرس و دیابت می‌شود.

زنگ خبر چاقی در کودکان

بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۱۳۹۴ حدود ۲۰‌درصد کودکان هفت تا ۱۸ سال دچار اضافه وزن هستند و در کودکان زیر پنج سال هم در یک دوره ۱۰‌ساله شیوع چاقی در آنها حدود دو برابر بیشتر شده است. با این تفاسیر اگر روند چاقی در کودکان با همین شکل پیش رود باید منتظر سونامی بیماری‌های غیر واگیر در جمعیت بزرگسال سه تا چهار دهه آینده باشیم. در واقع کودکان چاق امروز در بزرگسالی به بیماری‌های غیر واگیر همچون دیابت نوع دو، فشار خون بالا، هایپرلیپیدمی، بیماری‌های قلبی و عروقی(Cardiovascular disease) و حتی سرطان‌های مختلف مبتلا می‌شوند. همچنین این مساله هزینه‌های فراوان را بر سیستم سلامت تحمیل می‌کند. زهرا عبداللهی، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره مقابله با هرگونه چاقی و اضافه وزن می‌گوید: «برای مقابله و کاهش آمار چاقی و اضافه وزن، آموزش و اطلاع‌رسانی رکن مهم محسوب می‌شود. در این میان نقش والدین و صدا و سیما با توجه به رسالتشان در امر فرهنگسازی تغذیه مناسب تاثیرگذار است.» از سوی دیگر مهم‌ترین علت چاقی در کشور ما به هم خوردن تعادل دریافت کالری و فعالیت بدنی است، یعنی هم ‌اکنون مردم غذاهای پرکالری را مصرف می‌کنند، اما فعالیت بدنیشان اندک است.

درمان اضافه وزن و چاقی با پیاده‌روی

این روزها اضافه وزن و چاقی یکی از دغدغه‌های جوامع بشری محسوب می‌شود. در این شرایط کمتر فردی است که حداقل سه یا چهار راهکار برای کاهش وزن را امتحان یا به پزشک تغذیه مراجعه نکرده باشد. در چند سال اخیر رژیم‌های غذایی مختلف همچون رژیم کانادایی، رژیم پروتئین، آب‌درمانی، رژیم موز و... به عنوان راهکاری‌هایی برای کاهش وزن مورد توجه قرار گرفته است، اما با بررسی هر یک از این رژیم‌ها باید گفت که اغلب افراد در روند این نوع رژیم‌ها با بیماری‌ها و نارسایی‌های فراوان از جمله ریزش مو، افتادگی پوست، بروز مشکلات دستگاه گوارش، نارسایی‌های قلبی و... مواجه شدند. برخی از افراد هم برای کاهش وزن به پزشک تغذیه مراجعه کرده‌اند، اما بعد از گذشت مدتی رژیم خود را رها کرده یا آن را بی‌تاثیر می‌دانند. در این میان پزشکان تغذیه بهترین روش برای کاهش وزن را کم کردن تدریجی مواد غذایی مصرفی بدون حذف هیچ‌ماده غذایی و افزایش تدریجی فعالیت‌های بدنی سبک و آرام می‌دانند. همچنین افراد دارای اضافه وزن جای گرفتن رژیم‌های غذایی سخت که گاهی برای آنها مشکلات روانی و جسمانی همچون ضعف‌های عمومی و اختلالات گوارشی ایجاد می‌کند، بهتر است میزان مواد غذایی روزانه مصرف را به تدریج کاهش دهند. در این زمینه سید ضیاء الدین مظهری،‌ نایب‌رئیس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران می‌گوید: «در کنار کاهش تدریجی و آرام میزان مواد غذایی مصرفی روزانه، باید فعالیت‌های بدنی را که بهترین آنها پیاده روی سبک و آرام است، افزایش داد؛ این فعالیت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که فرد هنگام راه رفتن بتواند اکسیژن مورد نیاز بدن را دریافت کند و بریده بریده حرف نزد.» در واقع هر قدر کاهش وزن آرام‌تر انجام شود و از منابع غذایی مناسب استفاده شود بهتر از رژیم‌های معمول است که با یک کاهش سریع وزن و بازگشت آن همراه است.

مرگ زنان جوان به دلیل جراحی لاغری

از دیگر درمان‌های چاقی می‌توان به عمل‌های جراحی سخت و گران قیمت همچون لیفت و لیپوساکشن اشاره کرد. لیپوساکشن به معنی کشیدن چربی‌های نامطلوب و موضعی است. در این عمل با ایجاد سوراخ‌هایی کوچک بدون نیاز به برش دستگاه مکنده وارد زیر پوست می‌شود، اما این عمل جراحی سالانه تعداد قابل توجهی از متقاضیان را به کام مرگ می‌کشاند. زنان بیشترین قربانیان جراحی زیبایی به شمار می‌روند و اغلب آنها در رده سنی ۲۵ تا ۳۰ سال بر اثر این عمل فوت کرده‌اند. علی محمدی، متخصص پزشکی قانونی در این زمینه می‌گوید: «لیپوساکشن و جراحی معده بیشترین عامل مرگ و میر در جراحی‌های زیبایی به شمار می‌رود و ممکن است زمانی که پزشک حجم وسیعی از چربی‌ها را بر می‌دارد، بدن بیمار در حین عمل بیش از حد خونریزی کرده و با لخته شدن چربی خون، فرد فوت کند.»

بیمه‌ها چاقی را پوشش نمی‌دهند

در دنیا از سال 2012 چاقی به عنوان یک بیماری محسوب شده است، اما در ایران درمان چاقی شامل خدمات درمان پوشش بیمه‌ای نمی‌شود. با توجه به سونامی چاقی و اضافه وزن در کشور باید از مسئولان امر خواست تا در زمینه درمان چاقی و ارائه راهکارهای مناسب اقدامات فرهنگی و بیمه‌ای انجام دهند. در کشور افراد برای مراجعه به پزشک تغذیه و مراکز لاغری باید به شکل آزاد ویزیت پرداخت کنند و این امر برای برخی افراد به معنای پرداخت هزینه‌های گران است. هم‌اکنون فردی که اقدام به درمان چاقی و گرفتن رژیم غذایی سالم می‌کند، باید برای یک دوره پنج‌ماهه 800 تا یک‌میلیون تومان هزینه کند. این هزینه شامل رژیم‌های کاهش وزن، دارو، ویزیت و آنالیز می‌شود. در ضمن برای درمان چاقی، بیمارستان‌های دولتی هزینه را نقد دریافت می‌کنند. در این زمینه عبدالرضا نوروزی، دبیر اجرایی سمینار تازه‌های چاقی و دیابت می‌گوید: «چاقی در دنیا بیماری شناخته شده‌ای است، اما در کشور ما هنوز بیمه‌ها این بیماری را پوشش نمی‌دهند و فرد چاق باید تمام هزینه‌های گران درمان خود را آزاد بپردازد.» با بررسی تبلیغات در رسانه‌ها، فضای مجازی، محصولات موجود در عطاری‌ها و داروخانه‌ها هر روز یک دارو یا شیوه جدید لاغری به افراد تجویز می‌شود. از سوی دیگر اغلب افراد پیروی‌کننده شیوه‌های لاغری از طریق تبلیغات ماهواره به مشکلات گوارشی و بیماری‌های متعدد مبتلا می‌‎شوند. در این شرایط باید مسئولان و تصمیم‌گیران برای جلوگیری از سونامی چاقی در کشور به ارائه راهکارهای مناسب بپردازند تا افراد بتوانند با حمایت بیمه‌ها به وزن متناسب برسند و از بروز بیماری‌های قلبی، عروقی، سکته مغزی، فشار خون بالا، آرتروز، دیابت و... جلوگیری شود.

جوانان پفک خور شده‌اند

یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره مساله اضافه وزن و چاقی در کشور می‌گوید: برای افزایش سلامتی در جامعه باید رسانه‌ها فرهنگ مصرف غذای سالم را ترویج کنند، چون در کشور ما مصرف نوشابه، پفک، نمک، شکر سفید، روغن پالم‌دار و... از فراوانی قابل ملاحظه‌ای برخوردار است؛ بی‌شک این نوع سبک تغذیه اضافه وزن و چاقی را برای افراد به دنبال دارد. بشیر خالقی می‌افزاید: مشکل فرد مبتلا به اضافه وزن و چاقی فقط با مراجعه به پزشک تغذیه حل نمی‌شود، بلکه قبل از اقدام به درمان باید شیوه مصرف کالری‌ها را تغییر دهد. برای مثال هم اکنون در بین کودکان شاهد اضافه وزن و چاقی هستیم، چون برخی خانواده‌ها چاقی کودک را نشان‌دهنده سلامت او می‌دانند و این طرز تفکر نادرست است. این نماینده مجلس درباره لزوم حمایت سازمان‌های بیمه‌گر از چاقی تاکید می‌کند: برای توسعه سلامتی در جامعه نمی‌توان بیمه‌ها را مکلف به حمایت از درمان چاقی و پرداخت هزینه‌های ناشی از آن کرد، بلکه قبل از هر اقدام باید شهروندان را از طریق رسانه‌ها نسبت به تغذیه مناسب آگاه کرد. خالقی می‌افزاید: در جامعه شاهد بد خوری، پرخوری، مصرف بیش از حد فست فود و تنقلات هستیم. برای مثال جوانان کشور در رژیم غذایی خود پفک را به میوه و سبزیجات ترجیح می‌دهند. در این وضعیت حمایت بیمه‌ها از مساله چاقی نمی‌تواند راهگشا باشد، بلکه باید فرهنگ عمومی نسبت به مصرف کالری‌ها تغییر کند. به گفته او درمان اضافه وزن و چاقی دارو ندارد و فقط با فرهنگسازی در زمینه مصرف تغذیه سالم می‌توان سلامت عمومی را در کشور ترویج داد. این نماینده مجلس با بیان اینکه روزانه بسیاری افراد در کشور بیش از حد نیاز کالری مصرف می‌کنند، تاکید می‌کند: افراد قبل از اقدام برای کاهش وزن باید مصرف مناسبی کالری‌ها را بیاموزند.آرمان